Ανάμεσα στην Ύδρα και στις ακτές της Αργολίδας, βρίσκεται ένα μικρό -σήμερα πρακτικά ακατοίκητο- νησάκι το οποίο δεν γνωρίζουν οι περισσότεροι Έλληνες αλλά λατρεύουν όσοι επισκέπτονται τακτικά την Ύδρα, τις Σπέτσες και την Ερμιόνη ή αγαπούν τις διακοπές με σκάφος.
Ο Δοκός είναι από τα μέρη εκείνα που την ακμή τους στην αρχαιότητα και τη βυζαντινή περίοδο την οφείλαν στη γεωγραφική τους θέση, που λειτουργούσε ως εξαιρετικό σημείο ελέγχου της εισόδου του Αργολικού Κόλπου. Γι’αυτόν τον λόγο, στα προϊστορικά χρόνια υπήρχε οικισμός και μεγαλύτερη μόνιμη ανθρώπινη δραστηριότητα από ό,τι σήμερα.
Ο Δοκός ονομαζόταν στην αρχαιότητα Απεροπία. Όνομα που όφειλε στην «άπειρη θέα» που προσέφερε στους κατοίκους του. Είναι ένας βραχώδης ορεινός όγκος και το ψηλότερο σημείο του είναι στα 308 μέτρα. Αν φτάσετε εκεί, θα νομίζετε ότι βρίσκεστε πολύ ψηλότερα, καθώς το μικρό μέγεθος του νησιού δίνει αυτή την ψευδαίσθηση.
Το σημερινό του όνομα ο Δοκός το απέκτησε στα βυζαντινά χρόνια, όντας πέρασμα για την Ύδρα και την Ερμιόνη. Η στρατηγική θέση του νησιού άλλωστε οδήγησε και στην δημιουργία καστροπολιτείας τον 7ο αιώνα η οποία χρησιμοποιήθηκε αργότερα μόνο ως οχυρό. Κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης το νησί ήταν χειμερινό αγκυροβόλιο των Υδραίων. Μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους ο Δοκός έγινε αντικείμενο διαμάχης ανάμεσα σε Υδραίους και Σπετσιώτες.
Σήμερα, αν έρθετε εδώ με ιδιόκτητο σκάφος ή με κάποιο από τα θαλάσσια ταξί από την Ύδρα, την Ερμιόνη ή τις Σπέτσες, θα έχετε την ευκαιρία να κολυμπήσετε σε πραγματικά τιρκουάζ νερά ατενίζοντας τις βραχώδεις ακτές και τα ελαιόδεντρα του νησιού, μία εικόνα σπάνιας ομορφιάς ακόμα και για τον ελληνικό χώρο. Αν σας αρέσει η πεζοπορία, αξίζει να κάνετε τη διαδρομή που ξεκινά από τον όρμου Σκίντου και καταλήγει στην κορυφή του νησιού, αφού έχει περάσει από το κάστρο και έναν όμορφο, πέτρινο φάρο ηλικίας 100 ετών. Μια συναρπαστική διαδρομή που βέβαια απαιτεί να έχετε κάποια πεζοπορική εμπειρία.
Αν η πεζοπορία σας αφήνει αδιάφορους, απλά θα έχετε την ευκαιρία να απολαύσετε υπέροχα νερά και να πείτε στους φίλους σας ότι βρεθήκατε σε ένα σημείο όπου έγινε μία ιστορική αρχαιολογική ανακάλυψη.
Το αρχαιότερο ναυάγιο του κόσμου
O Δοκός μπορεί να είναι ένας τόπος άγνωστος στους περισσότερους Έλληνες είναι όμως παγκοσμίως γνωστός στους επιστήμονες ενός συγκεκριμένου κλάδου: της αρχαιολογίας.
Το 1975 στη θαλάσσια περιοχή του νησιού βρέθηκε ο Peter Throckmorton, ένας από τους πιονέρους της ενάλιας αρχαιολογίας. Ο Αμερικανός ανακάλυψε μια μεγάλη συγκέντρωση κεραμικής στο βυθό του νερού, σε βάθος περίπου 20 μέτρων. Γύρισε στον Δοκό μαζί με τον αρχαιολόγο Γιώργο Παπαθανασόπουλο και χρονολόγησαν τα ευρήματα, θεωρώντας ότι το ναυάγιο συνέβη περίπου στο 2.200 π.Χ. Ακολούθησαν άλλες δύο διερευνητικές αποστολές και κυρίως η συστηματική έρευνα και ανασκαφή από το Ινστιτούτο Ενάλιων Αρχαιολογικών Ερευνών μεταξύ 1989-1992, η οποία έφερε στο φως πλήθος ευρημάτων ανάμεσα τους δύο πέτρινες άγκυρες, μεγάλες ποσότητες κεραμικών και λίθινα εργαλεία, συνολικά περίπου 15.000 ευρήματα. Το ναυάγιο χρονολογήθηκε οριστικά στη δεύτερη πρωτοελλαδική περίοδο (2.700-2.200 π.Χ.). Τμήματα από το βυθισμένο σκάφος που μετέφερε κεραμικά δεν βρέθηκαν ποτέ. Η ανακάλυψη είναι σημαντική για πολλούς λόγους. Γιατί πιθανόν είναι το αρχαιότερο ναυάγιο που έχει βρεθεί στον κόσμο. Γιατί ήταν το πρώτο ναυάγιο στην Ελλάδα το οποίο ερευνήθηκε με προηγμένες τεχνολογικές μεθόδους κάτι που επέτρεψε άλλωστε την ανακάλυψη όλων αυτών των ευρημάτων. Και βέβαια γιατί αποτελεί σημαντική μαρτυρία για τη ναυσιπλοΐα και το εμπόριο στο Αιγαίο πάνω από 4.000 χρόνια πριν.
Στην απογραφή του 2001 αναφέρεται ότι ο Δοκός είχε 18 μόνιμους κατοίκους. Στην πραγματικότητα ακόμα και τότε ήταν κυρίως περιστασιακοί κάτοικοι, βοσκοί, ψαράδες, ελαιοκαλλιεργητές. Σήμερα δεν υπάρχει πραγματικά μόνιμος κάτοικος, κάποιοι ιδιοκτήτες έρχονται για να ανοίξουν τις αγροικίες τους τους καλοκαιρινούς μήνες. Από το 1994, ολόκληρος ο Δοκός είναι αρχαιολογική ζώνη κάτι που σημαίνει ότι δεν επιτρέπεται η ανέγερση νέων οικημάτων ενώ για οποιαδήποτε εργασία στο νησί απαιτείται έγκριση από τη Β΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και την αρμόδια Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων. Ο Δοκός παραμένει -και πιθανότατα- θα παραμείνει ένα ανέγγιχτο μέρος από τον μαζικό τουρισμό. Ένας τόπος που πολύ κοντά χιλιομετρικά από τα resort της Ύδρας και της Αργολίδας, αλλά πολύ μακριά «ψυχολογικά».
Πώς θα πάτε
Αν δεν διαθέτετε σκάφος, μπορείτε να έρθετε εδώ με θαλάσσιο ταξί από την Ύδρα, τις Σπέτσες και την Ερμιόνη. Ούτως ή άλλως, αν επιλέξετε την Ύδρα για τις διακοπές σας, μιας και στο νησί δεν επιτρέπονται τα αυτοκίνητα, θα χρειαστείτε θαλάσσιο μέσο για να πάτε στις παραλίες του.