Το σπήλαιο ή τα σπήλαια του Διρού; Μια ματιά στα κατά καιρούς δημοσιεύματα, έντυπα και ηλεκτρονικά, αρκεί για να πείσει ότι παραμένει μια δημοσιογραφική ασάφεια γύρω από το θέμα. Ωστόσο, σε σημαντικό βαθμό, πρόκειται για μια παραπλάνηση, που απλά διαιωνίζεται.
Όσοι έχουν έρθει στην περιοχή αυτή της Μάνης, δηλαδή, ξέρουν πολύ καλά ότι, εφόσον μιλάμε για σταλακτίτες και σταλαγμίτες, εφόσον μιλάμε για ένα σπήλαιο που χρειάζεται να το διασχίσεις με βαρκάκι (στο μεγαλύτερό του μέρος), αναφερόμαστε στο ένα και μοναδικό σπήλαιο Βλυχάδα (ή Γλυφάδα).
Η παρανόηση προκύπτει λοιπόν από το γεγονός ότι μόλις 220 μέτρα από τη Βλυχάδα βρίσκει κανείς το σπήλαιο Αλεπότρυπα, στο οποίο ζούσαν άνθρωποι κατά τη Νεολιθική Εποχή, που ίσως πίστευαν ότι εκεί ήταν η είσοδος για τον Κόσμο των Νεκρών. Κατά καιρούς, επίσης, ορισμένοι προσθέτουν και το διανοιγμένο σε μάρμαρο Καταφύγι, στο χωριό Σελίνιτσα. Πρόκειται όμως για δύο διαφορετικά σπήλαια, με εντελώς αλλιώτικο προφίλ. Οπότε, παρεκτός και θέλουμε να κάνουμε μια ομαδική αναφορά, σωστότερο είναι να μιλάμε για «το σπήλαιο του Διρού».
Διασχίζοντας το σπήλαιο του Διρού
Το σπήλαιο Βλυχάδα το λέμε «του Διρού» γιατί εντοπίζεται στον Όρμο του Διρού, στα δυτικά παράλια του κομματιού της Μάνης που υπάγεται στην περιφερειακή ενότητα Λακωνίας. Οι ντόπιοι φαίνεται ότι το γνώριζαν ήδη από το 1898, αλλά δεν ήταν παρά το 1949 που ξεκίνησε η συστηματική του εξερεύνηση, χάρη στην αποστολή που έκαναν τότε ο Γιάννης και η Άννα Πετροχείλου –οι ιδρυτές της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας. Το 1970 έλαβε χώρα και η πρώτη υποβρύχια εξερεύνηση.
Σύμφωνα με τα όσα γνωρίζουμε στις δικές μας ημέρες, το σπήλαιο άρχισε να σχηματίζεται πριν από εκατομμύρια χρόνια, ενώ είμαστε βέβαιοι ότι παλιότερα είχε κι άλλες εισόδους, οι οποίες πλέον έκλεισαν (όλες με φυσικούς τρόπους). Πλέον, υπάρχει μόνο μία είσοδος, με διάμετρο μόλις μισό μέτρο, η οποία βρίσκεται πολύ κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας.
Μέσα στο σπήλαιο οι έρευνες αποκάλυψαν απολιθωμένα οστά από λιοντάρια, πάνθηρες, ύαινες και ιπποπόταμους, δίνοντάς μας έτσι μια εικόνα για την πανίδα που κατοικούσε εκεί πριν 2 εκατομμύρια χρόνια, όταν το όλο τοπίο της Μάνης ήταν πολύ πιο εξωτικό και το σπήλαιο ήταν εξ ολοκλήρου χερσαίο. Πλέον, όπως είπαμε, είναι αδύνατον να το διασχίσεις δίχως να επιβαίνεις σε βάρκα, καθώς το μεγαλύτερο μέρος του βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια του νερού, λόγω δύο υπόγειων ποταμών που ρέουν εκεί.
Το γνωστό μήκος της Βλυχάδας υπολογίζεται πως ξεπερνά τα 15 χιλιόμετρα, ενώ το μέγιστο (εντοπισμένο) βάθος των υδάτων ανέρχεται σε περίπου 80 μέτρα (οι επισκέπτες δεν διέρχονται από αυτό το σημείο). Το νερό που καλύπτει το μεγαλύτερο τμήμα της τουριστικής διαδρομής είναι υφάλμυρο. Η εσωτερική θερμοκρασία του σπηλαίου κυμαίνεται από 16 έως 19 βαθμούς Κελσίου (ανάλογα και με την εποχή), οπότε όσοι νιώθουν πως θα κρυώνουν κατά τη διάρκεια της παραμονής τους εκεί συστήνεται να έχουν μαζί τους κατάλληλα ρούχα.
Σημειωτέον, το σπήλαιο διαθέτει και καταπληκτική ακουστική. Δεν είναι τυχαίο, ας πούμε, ότι το 1971 προσκλήθηκε ο Γάλλος συνθέτης Pierre Arnaud για ηχογραφήσεις εντός του, οι οποίες κυκλοφόρησαν έπειτα σε δίσκο βινυλίου από τον Εθνικό μας Οργανισμό Τουρισμού (με τον τίτλο «Music From The Caves Of Diros», καθώς ηχογραφήσεις έγιναν και στην Αλεπότρυπα).
Τα συγκροτήματα σταλακτιτών και σταλαγμιτών που αφήνουν άναυδους όσους επισκέπτες διατρέχουν τα εσωτερικά ύδατα έχουν σχηματιστεί σταγόνα-σταγόνα, μέσα σε εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια. Ως αποτέλεσμα, η Βλυχάδα κατατάσσεται στα 3 ωραιότερα σπήλαια της κατηγορίας της σε παγκόσμια κλίμακα, μαζί με το Jeita Grotto της Βηρυτού (Λίβανος) και το Le Gouffre de Padirac στο Gramat της Γαλλίας. Ανάμεσα στους πιο θαυμαστούς σχηματισμούς που θα δείτε όσο θα βρίσκετε εν πλω είναι ο «Μανδύας του Ποσειδώνα» στην πρώτη αίθουσα, η «Μεγάλη Θημωνιά», ο «Πέτρινος Κρίνος», τα «Ροζ Διαμερίσματα», οι «Νυφικές Κλίνες των Νεράιδων», η «Θάλασσα των Ναυαγίων» και η «Σοκολατένια Σάλα».
Πώς θα έρθετε εδώ
Το σπήλαιο Βλυχάδα ανήκει στην επικράτεια του Πύργου, κεφαλοχώρι στην περιοχή του Διρού, από το οποίο απέχει γύρω στο 1,5 χιλιόμετρο, όπως πηγαίνει κανείς προς τη θάλασσα. Από το 1967, όταν και άνοιξε για το κοινό, υποδέχεται επισκέπτες σε όλη τη διάρκεια του έτους, με την κίνηση να κορυφώνεται κατά τη θερινή σεζόν. Η τουριστική διαδρομή που προσφέρεται έχει συνολικό μήκος 1.500 μέτρα, από τα οποία τα 1.200 χαρακτηρίζονται «λιμναία», οπότε διασχίζονται αποκλειστικά με βαρκάκι (όπως είπαμε). Η περιήγηση διαρκεί γύρω στα 25-30 λεπτά.
Για να έρθετε ως εδώ μπορείτε να ξεκινήσετε οδικώς είτε από τη Σπάρτη, είτε από την Καλαμάτα. Στην πρώτη περίπτωση θα περάσετε από το Γύθειο, θα βρεθείτε έπειτα στην Αρεόπολη κι από εκεί θα κατευθυνθείτε προς τον Πύργο. Στη δεύτερη περίπτωση θα πάτε από το Οίτυλο, έχοντας και πάλι ως στόχο την Αρεόπολη. Από εκεί θα απέχετε πλέον 3,1 χιλιόμετρα, οπότε υπολογίστε ότι θα χρειαστούν μόλις 15 λεπτά για να φτάσετε στον προορισμό σας.
Ασφαλώς, απαγορεύεται αυστηρά η αποκόλληση πετρωμάτων, καθώς το σπήλαιο θεωρείται φυσικό μνημείο και τμήμα της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας μας. Κάθε τέτοια ενέργεια, λοιπόν, διώκεται ποινικά.