Η αναγνώριση της Σομαλιλάνδης από το Ισραήλ δεν αποτελεί μια συμβολική ή ηθική διπλωματική κίνηση. Σϋμφωνα με αναλυτές, είναι μια ψυχρή γεωπολιτική επιλογή, που εντάσσεται στη λογική εξασφάλισης επιρροής σε κρίσιμους θαλάσσιους διαδρόμους. Στη σύγχρονη διεθνή σκακιέρα, η κατοχή επιχειρησιακών σημείων – λιμένων, διαδρόμων προσγείωσης, ραντάρ και κόμβων παρακολούθησης – έχει μεγαλύτερη αξία από τις επίσημες συμφωνίες.
Στο πλαίσιο αυτό, η Σομαλιλάνδη προσφέρει στο Τελ Αβίβ έναν σταθερό, φιλικό σταθμό στο νότιο τμήμα της Ερυθράς Θάλασσας, με δυνατότητα παρακολούθησης ναυσιπλοΐας, συλλογής πληροφοριών και επέκτασης επιχειρησιακής εμβέλειας σε μια περιοχή όπου οι ενεργειακές ροές και οι εμπορικές διόδοι αποτελούν πυλώνες ασφάλειας και οικονομικής ισχύος. Όλα τα πιο πάνω προκαλούν εκνευρισμό στην Άγκυρα που βλέπει τα νεο-οθωμανικά της οράματα να καταρρέουν σαν χάρτινος πύργος.
Βλέμμα στραμμένο στην Υεμένη και στο Μπαμπ ελ-Μαντέμπ
Το άμεσο κέρδος για το Ισραήλ είναι η πρόσβαση στην ευρύτερη περιοχή του Μπαμπ ελ-Μαντέμπ, του στενού περάσματος που ενώνει την Ερυθρά Θάλασσα με τον Κόλπο του Άντεν. Από εκεί, ισραηλινά μέσα μπορούν να παρακολουθούν εξελίξεις σε πυραυλικά και drone προγράμματα, να εντοπίζουν κινήσεις ένοπλων οργανώσεων και να χαρτογραφούν απειλές με ακρίβεια, χωρίς την ανάγκη μαζικής στρατιωτικής παρουσίας.
Η Σομαλιλάνδη λειτουργεί ουσιαστικά ως κόμβος επιτήρησης και πρόωρης προειδοποίησης, ένας «σιωπηλός» επιχειρησιακός πυλώνας, που δίνει στο Ισραήλ την πολυτέλεια προληπτικής δράσης χωρίς ορατό στρατιωτικό αποτύπωμα.
Η αθέατη γέφυρα μέσω των ΗΑΕ
Ο πολλαπλασιαστής αυτής της κίνησης βρίσκεται στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και ειδικά στο Άμπου Ντάμπι. Η εμιρατινή παρουσία στη Σομαλιλάνδη είναι βαθιά, με ελεγχόμενους λιμένες, κόμβους logistics και αναπτυξιακές υποδομές ήδη σε λειτουργία. Το Ισραήλ δεν χρειάζεται να χτίσει δικό του δίκτυο – μπορεί να ενσωματωθεί στο υπάρχον.
Η σύμπραξη αυτή προσφέρει στο Τελ Αβίβ πρόσβαση, ευελιξία, ελαχιστοποίηση κόστους και έμμεση επιχειρησιακή προστασία, μέσω μιας χώρας που ήδη επενδύει στρατηγικά στην περιοχή. Πρόκειται για μια μορφή «εξωτερικής ανάθεσης επιρροής» που περιορίζει ρίσκα και έκθεση.
Νησιωτικοί κόμβοι και νέα αρχιτεκτονική ισχύος
Η Σομαλιλάνδη δεν αποτελεί μεμονωμένη κίνηση, αλλά κομμάτι ενός ευρύτερου σχεδίου αναδιάταξης ελέγχου στο τόξο Κέρας της Αφρικής – Υεμένης. Η Σοκότρα, στο στόμιο του Κόλπου του Άντεν, έχει ήδη αναβαθμιστεί υποδομικά από τα ΗΑΕ, με δυνατότητες επιτήρησης και logistics που μπορούν να εξυπηρετήσουν και ισραηλινά στρατηγικά συμφέροντα, χωρίς άμεση παρουσία επί εδάφους.
Η δημιουργία ημιαυτόνομων ζωνών επιρροής στην Υεμένη, ως μέσο περιορισμού εχθρικών δρώντων, ενισχύει εμμέσως το Ισραήλ, που αποκτά πρόσβαση σε πληροφορίες και επιχειρησιακή εικόνα, χωρίς να εμπλέκεται επίσημα σε συγκρούσεις.
Νέο κέντρο βάρους στον Κόλπο και η εξίσωση με Σαουδική Αραβία
Για τα ΗΑΕ, η επέκταση στη Σομαλιλάνδη και σε νησιωτικούς κόμβους της Ερυθράς Θάλασσας έχει και έναν δεύτερο στόχο: την ανακατανομή ισχύος στον Κόλπο, όπου η Σαουδική Αραβία υπήρξε για δεκαετίες ο κυρίαρχος πόλος.
Η ισχυροποίηση του Άμπου Ντάμπι σε νησιά και λιμένες, με έμμεση ισραηλινή στήριξη, δημιουργεί ένα νέο κέντρο βάρους. Για το Ισραήλ, ένας ισχυρός, λειτουργικός εμιρατινός σύμμαχος σημαίνει διεύρυνση επιλογών και μείωση εξάρτησης από την παραδοσιακή σαουδαραβική πρωτοκαθεδρία.
Έμμεση πίεση στην Αίγυπτο μέσω Ερυθράς και Νείλου
Η παρουσία του Ισραήλ στη Σομαλιλάνδη δίνει επίσης μια νέα διάσταση στις σχέσεις του με την Αίγυπτο. Ο έλεγχος ή η συνεχής επιτήρηση της νότιας πρόσβασης στην Ερυθρά Θάλασσα ενισχύει την εικόνα που έχει το Ισραήλ για ναυτικές και εμπορικές ροές που συνδέονται με το Σουέζ.
Την ίδια στιγμή, το Κάιρο βρίσκεται αντιμέτωπο με μια ιστορική απειλή υδάτινης ασφάλειας: το Φράγμα της Μεγάλης Αιθιοπικής Αναγέννησης. Αν και η ισραηλινή κίνηση δεν αφορά άμεσα τον Νείλο, προσθέτει ένα επίπεδο διακριτικής γεωπολιτικής πίεσης, καθώς το Ισραήλ αποκτά αυξημένη εικόνα και επιρροή σε περιφερειακούς υπολογισμούς που τέμνονται με αιγυπτιακά συμφέροντα.
O πριορισμός του Τουρκικού περιφερειακού διαδρόμου
Η αναγνώριση της Σομαλιλάνδης από το Ισραήλ, σε συνδυασμό με την εμιρατινή στήριξη, πλήττει την τουρκική στρατηγική στο Κέρας της Αφρικής. Η Άγκυρα έχει επενδύσει επί χρόνια σε λιμένες, εμπορικές συμφωνίες και ζώνες επιρροής στην Ανατολική Αφρική, με στόχο οικονομική διείσδυση και στρατηγικό αποτύπωμα.
Η είσοδος του Ισραήλ σε αυτό το τόξο, μέσω ενός φιλικού, μη αναγνωρισμένου (έως σήμερα) δρώντος, συρρικνώνει τον χώρο τουρκικών ελιγμών και αναγκάζει την Άγκυρα να αναθεωρήσει προτεραιότητες, συμμαχίες και επενδύσεις.
Ασφάλεια ναυσιπλοΐας και εμπορική ανθεκτικότητα
Για το Ισραήλ, η Ερυθρά Θάλασσα δεν είναι απλώς θαλάσσιος διάδρομος. Είναι ο εμπορικός του ομφάλιος λώρος προς Ασία και Αφρική, αλλά και βασική δίοδος για ενεργειακές και εφοδιαστικές ροές.
Η Σομαλιλάνδη προσφέρει ένα ασφαλές λιμάνι συνέχειας για την ισραηλινή ναυσιπλοΐα, ειδικά σε περιόδους περιφερειακής αστάθειας, επιτρέποντας αδιάλειπτη ροή εμπορίου χωρίς την ανάγκη απευθείας στρατιωτικής διασφάλισης.
Η νέα εποχή της «αόρατης» επιρροής
Το Ισραήλ δεν επενδύει σε επιρροή μέσω κραυγαλέων διπλωματικών ανακοινώσεων ή άμεσων συγκρούσεων. Χτίζει δίκτυα επιτήρησης, εικόνας και πρόσβασης, σε κρίσιμα σημεία που καθορίζουν τη ροή εμπορίου και ασφάλειας.
Η συνεργασία με τα ΗΑΕ επιτρέπει στο Τελ Αβίβ να δημιουργεί μια αλυσίδα στρατηγικών κόμβων, από το Κέρας της Αφρικής έως νησιωτικά σημεία της Υεμένης, διαμορφώνοντας ένα πλέγμα ελέγχου χωρίς άμεση εμπλοκή.
Στρατηγική επένδυση με δεκαετή ορίζοντα
Η αναγνώριση της Σομαλιλάνδης από το Ισραήλ δεν είναι μια διπλωματική υποσημείωση. Είναι επένδυση μακράς πνοής: στρατιωτικής, εμπορικής, πληροφοριακής και συμμαχικής.
Σε μια περιοχή όπου οι λιμένες και τα στενά καθορίζουν συσχετισμούς ισχύος, το Ισραήλ απέκτησε έναν κρίσιμο σταθμό που μπορεί να επηρεάσει τις ισορροπίες για δεκαετίες.
Τα ρίσκα μιας υψηλής γεωπολιτικής παρτίδας
Παρά τα στρατηγικά οφέλη, η σύμπραξη Ισραήλ–ΗΑΕ δεν στερείται κινδύνων. Η παράκαμψη της εθνικής κυριαρχίας μέσω ημιαυτόνομων ζωνών και στρατιωτικών υποδομών ενδέχεται να προκαλέσει αντιδράσεις από περιφερειακές δυνάμεις, όπως η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία και το Ιράν.
Η υπερσυγκέντρωση ξένης επιρροής σε θαλάσσια check points, αλλά και η εμπλοκή χωρίς επίσημη λογοδοσία, μπορεί να υπονομεύσουν τη σταθερότητα που υποτίθεται ότι επιδιώκει να προστατεύσει αυτή η στρατηγική.