Ο αδήλωτος «αέρας» την περίοδο της κρίσης κάνει το Δημόσιο συνιδιοκτήτη σε χιλιάδες πολυκατοικίες.
Πιο αναλυτικά ο «αέρας» αποτελεί απειλή για την περιουσία χιλιάδων ιδιοκτητών ακινήτων, οι οποίοι, χωρίς να το γνωρίζουν, θα βρεθούν σε κατάσταση να μοιραστούν τα περιουσιακά τους στοιχεία με το Δημόσιο.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, λόγω της οικονομικής κρίσης, χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων διέγραψαν από το Ε9 τα στοιχεία τους που αντιστοιχούν σε ανεκπλήρωτο «δικαίωμα υψούν» ή δεν τα δήλωσαν ούτε στο Ε9 ούτε στο Κτηματολόγιο, προκειμένου να αποφύγουν έξτρα φόρους.
Σε πολλές πολυκατοικίες που κατασκευάστηκαν τις προηγούμενες δεκαετίες, οι κατασκευαστές ή οι ιδιοκτήτες των οικοπέδων συνήθως κρατούσαν ένα ποσοστό συνιδιοκτησίας πάνω στο οικόπεδο, γνωστό ως «δικαίωμα υψούν» ή «αέρας», με σκοπό να το εκχωρήσουν για μελλοντική ανέγερση νέων ορόφων. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις, οι συντελεστές δόμησης εξαντλήθηκαν αρχικά ή μειώθηκαν αργότερα, καθιστώντας αδύνατη την υλοποίηση αυτών των δικαιωμάτων.
Ο συντελεστής δόμησης, αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην ανοικοδόμηση πολυκατοικιών, σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΠΟΜΙΔΑ, Στράτο Παραδιά. Κατά τις προηγούμενες δεκαετίες, η προσδοκία για αύξηση του συντελεστή δόμησης ήταν συνεχής. Συνεπώς, κατά την ανέγερση κτιρίων, οι οικοπεδούχοι ή οι κατασκευαστές συνήθως κρατούσαν ένα ποσοστό συνιδιοκτησίας, προκειμένου να το χρησιμοποιήσουν στο μέλλον ως «δικαίωμα υψούν» για νέους ορόφους. Ωστόσο, η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας αντιτίθεται σε οποιαδήποτε αύξηση των υπάρχοντων συντελεστών δόμησης, ενώ σε πολλές περιοχές οι συντελεστές δόμησης έχουν ήδη εξαντληθεί και μειώθηκαν σημαντικά.
Ο «Άγνωστος Ιδιοκτήτης» και οι συνελεύσεις
Η έννοια του «Αγνώστου Ιδιοκτήτη» αφορά, όπως αναφέρει η εφημερίδα «Τα Νέα», το ποσοστό συνιδιοκτησίας που φορολογείται ως ποσοστό επί του οικοπέδου, παρά την ανυπαρξία πραγματικής χρησιμότητας ή αξίας. Παρόλα αυτά, πρέπει να δηλωθεί στο Κτηματολόγιο και να φορολογηθεί, συμπεριλαμβανομένου του ΕΝΦΙΑ και άλλων φόρων κεφαλαίου, ως αυτόνομο περιουσιακό στοιχείο
Οι ιδιοκτήτες, για να αποφύγουν αυτήν τη φορολογική επιβάρυνση και τη γραφειοκρατία που συνοδεύει την καταχώριση αυτών των δικαιωμάτων, συχνά δεν τα δηλώνουν, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται ως «Αγνώστου Ιδιοκτήτη». Αυτό σημαίνει ότι μετά την οριστικοποίηση των εγγραφών, αυτά τα ποσοστά θα περάσουν στο Δημόσιο, το οποίο θα γίνει συνιδιοκτήτης στο «δικαίωμα υψούν» σε πολλές πολυκατοικίες σε όλη τη χώρα.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, ο αριθμός των πολυκατοικιών στις οποίες δεν έχει δηλωθεί ο «αέρας» στο Κτηματολόγιο μπορεί να φτάνει ακόμα και τις 50.000. Η κατάσταση που προκύπτει από αυτό θα δημιουργήσει πραγματικό χάος τόσο στους συνιδιοκτήτες διαμερισμάτων πολυκατοικιών, διότι το Δημόσιο θα πρέπει να συμμετέχει στις Γενικές Συνελεύσεις τους, στις ψηφοφορίες και στις δαπάνες επισκευής των κτιρίων κλπ., όσο και στις υπηρεσίες του ΥΠΟΙΚ, οι οποίες θα πρέπει να αναλάβουν την «διαχείριση» όλων αυτών των δικαιωμάτων, τα οποία είναι άνευ αξίας ή αντικειμένου, ως περιουσιακά δικαιώματα του Δημοσίου.
Η ΠΟΜΙΔΑ επενέβη στη διαβούλευση του τελευταίου σχεδίου νόμου του υπουργείου Περιβάλλοντος, αναγνωρίζοντας το αδιέξοδο που έχει δημιουργηθεί. Προτείνει μια νομοθετική ρύθμιση που θα επιτρέπει στους ιδιοκτήτες να καταργήσουν μονομερώς το δικαίωμα υψούν, μεταβιβάζοντας το ποσοστό συνιδιοκτησίας στο ίδιο κτίριο, χωρίς τη σύμπραξη και τη συναίνεση των υπολοίπων συνιδιοκτητών.
Παρά ταύτα, το πρόβλημα παραμένει ανεπίλυτο, με χιλιάδες ιδιοκτήτες να παραμένουν σε αβεβαιότητα, καθώς δεν έχει σημειωθεί καμία πρόοδος από τα αρμόδια υπουργεία Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης.