Χαμήλωσε τους τόνους η Άγκυρα τις τελευταίες μέρες μετά τις πιέσεις της ελληνικής κυβέρνησης, των ΗΠΑ και της ΕΕ – Στη Σύνοδο Κορυφής της Πέμπτης θα επιδιωχθεί να υπάρξει ένα ξεκάθαρο ευρωπαϊκό μήνυμα προς την Τουρκία
Με δειλά βήματα η Τουρκία κάνει τις τελευταίες μέρες βήματα πίσω από το κρεσέντο απειλών και ρητορικών προκλήσεων. Από τις κορώνες Ερντογάν σε πάσης φύσεως ακροατήρια εναντίον της Ελλάδας και το διπλό επεισόδιο στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του ΝΑΤΟ με τους υπουργούς Άμυνας Ακάρ και Εσωτερικών Σοϊλού και Έλληνες βουλευτές, η Άγκυρα επιδιώκει να στείλει προς τα έξω μήνυμα για «μείωση της έντασης» και επανενεργοποιεί τους διαύλους επικοινωνίας με την Αθήνα. Με χαμόγελα και συναντήσεις στα «όρθια» με Έλληνες υπουργούς, οι Τούρκοι επιδιώκουν να εκπέμψουν το μήνυμα ότι δεν κόβουν τις γέφυρες. Aυτό είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα και των μηνυμάτων από ΗΠΑ και Ευρώπη προς την Άγκυρα.
Οι παραπάνω κινήσεις ήταν εδώ και μέρες στα ραντάρ της Αθήνας. Εξ ου και ο κ. Μητσοτάκης από την Κύπρο,το πρωί της Παρασκευής, ένευσε προς την Άγκυρα, εκτιμώντας ότι «θα μπορέσουμε να επανέλθουμε σύντομα σε πιο ήρεμα νερά, κρατώντας πάντα ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας οι οποίοι, και στις πιο δύσκολες συγκυρίες- άποψή μου ήταν και είναι- δεν πρέπει ποτέ να κλείνουν». Στην κυβέρνηση, άλλωστε, θεωρούν ότι ο συνδυασμός «ήρεμης αποφασιστικότητας και ψυχραιμίας» έπαιξε ρόλο για την αλλαγή τόνου από μέρους Άγκυρας, ενώ στην εξίσωση για την Τουρκία φαίνεται πως έχουν μπει και οι επικείμενες Σύνοδοι Κορυφής Ε.Ε. και ΝΑΤΟ. Βεβαίως, το ερώτημα είναι κατά πόσο πρόκειται για τακτικό ελιγμό ως το τέλος του μήνα, αλλά αυτό μένει να φανεί. Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν, μάλιστα, με νέες δηλώσεις του την Παρασκευή έμοιαζε να συντηρεί την ένταση, αν και προσεκτικοί παρατηρητές υπογράμμιζαν ότι ο τόνος του μοιάζει ηπιότερος εν σχέσεις με τις προηγούμενες μέρες, ενώ υπάρχει πάντα και η ανάγκη να απευθύνεται σε ένα εσωτερικό ακροατήριο εν μέσω μακράς προεκλογικής περιόδου στη γείτονα.
Το ΝΑΤΟ και οι επαφές
Η διάρκεια αυτής της φάσης ηπιότερη έντασης, βεβαίως, μένει να φανεί πόσο θα διαρκέσει. Και αυτό γιατί χθες, η τουρκική εφημερίδα Sabah ανέφερε σε ρεπορτάζ της ότι στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ, στις 29-30 Ιουνίου, ο κ. Ερντογάν θα θέσει το ζήτημα των ελληνικών νησιών, επιστρατεύοντας χάρτες. Αν συμβεί αυτό, είναι σαφές ότι θα πάρει απάντηση από την ελληνική πλευρά που προετοιμάζεται για κάθε σενάριο.
Σε κάθε περίπτωση, ο Κυριάκος Μητσοτάκης προετοιμάζεται για την επικείμενη Σύνοδο Κορυφής που θα γίνει την Πέμπτη στις Βρυξέλλες. Θα είναι, μάλιστα, μια άκρως «γεωπολιτική Σύνοδος», καθώς θα περιλαμβάνει τις εξελίξεις για τα Δυτικά Βαλκάνια, αλλά και τις εξελίξεις στην Ουκρανία. Και, βεβαίως, στη μακρά συζήτηση που θα γίνει το βράδυ της Πέμπτης, ο πρωθυπουργός θα θέσει το θέμα της τουρκικής ρητορικής έξαρσης. Το ύφος της τοποθέτησης του πρωθυπουργού, βεβαίως, θα εξαρτάται και από τη στάση της Άγκυρας ως τότε.
Η επιδίωξη είναι να υπάρξει ένα ξεκάθαρο ευρωπαϊκό μήνυμα στην Άγκυρα να αποφεύγει τις προκλήσεις και να επιστρέψει σε μια εποικοδομητική λογική, αποφεύγοντας τις έργω παραβιάσεις κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων κρατών-μελών, αλλά και τις ρητορικές προκλήσεις. Μόνο έτσι θα μπορεί να υπάρχει πρόοδος στα ανοιχτά ευρωτουρκικά θέματα. Με άλλα λόγια, ένα μήνυμα στη λογική «μαστίγιο και καρότο».
Εξαιρετικά ενδιαφέρον θα είναι το τετ-α-τετ του κ. Μητσοτάκη με τον Ιταλό πρωθυπουργό Μάριο Ντράγκι στη Ρώμη την Τετάρτη. Ο κ. Μητσοτάκης θα φτάσει στο Παλάτσο Κίντζι, προκειμένου να έχει δείπνο στις 20:30 της Τετάρτης, με τον ισχυρό στην Ευρώπη Ιταλό πρωθυπουργό, με τον οποίο ο ίδιος έχει απευθείας δίαυλο επικοινωνίας. Στο ιταλικό πρωθυπουργικό μέγαρο θα είναι και η διπλωματική σύμβουλος του πρωθυπουργού Άννα Μαρία Μπούρα και η προκάτοχός της, νυν πρέσβης στη Ρώμη Ελένη Σουρανή, αλλά οι κ. Μητσοτάκης και Ντράγκι θα έχουν την ευκαιρία να τα πουν κατ’ ιδίαν.
Βεβαίως, το μενού είναι πλούσιο: από τις νέες ενεργειακές ισορροπίες ενόψει και του επόμενου χειμώνα και την ενταξιακή πορεία της Ουκρανίας στην Ε.Ε. έως την κατάσταση με την Τουρκία. Το μήνυμα του κ. Μητσοτάκη, το οποίο έχει «πέρασμα» στο εξωτερικό, είναι σαφές: ο ιστορικός αναθεωρητισμός είναι εξαιρετικά επικίνδυνος και η αστάθεια στην Ανατολική Μεσόγειο και το Νοτιοανατολικό σκέλος του ΝΑΤΟ δεν είναι προς το συμφέρον κανενός.
«Δεν ακούει κανείς»
Πού οφείλεται, συνεπώς, η «κομψή» υπαναχώρηση της Άγκυρας; Σημαντική παράμετρος στην εξίσωση φαίνεται πως είναι το ραντεβού που έγινε στο Βερολίνο, το απόγευμα της Τρίτης, με τη συμμετοχή από μέρους Τουρκίας του διπλωματικού συμβούλου του κ. Ερντογάν Ιμπραήμ Καλίν και του υφυπουργού Εξωτερικών Σεντάτ Ονάλ. Σε αυτό συμμετείχαν οι Big 4 του ΝΑΤΟ και συγκεκριμένα ο Τζεϊκ Σάλιβαν, σύμβουλος Ασφαλείας των ΗΠΑ, ο Γερμανός διπλωματικός σύμβουλος του Καγκελαρίου Σολτς και πρώην πρέσβης στην Αθήνα Γενς Πλέτνερ, ο Βρετανός σύμβουλος Ασφαλείας Στέφεν Λαβγκροβ και ο διευθυντής Πολιτικών Υποθέσεων του Γαλλικού υπουργείου Εξωτερικών Φιλίπ Ερερά.
Είναι προφανές ότι βασικό θέμα της συζήτησης σε αυτό το επίπεδο ήταν να βρεθεί η φόρμουλα, ώστε να καμφθούν οι ενστάσεις της Άγκυρας για την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Σε αυτή τη συνάντηση, όμως, ο κ. Καλίν βρήκε την ευκαιρία να κάνει αναφορά στην κατάσταση στο Αιγαίο, επισημαίνοντας ότι δεν μπορεί να παραγνωρίζονται τα δίκαια της Τουρκίας στην περιοχή, ενώ, κατά πληροφορίες, έκανε αναφορά και στο θέμα των νησιών. Το ενδιαφέρον, όμως, είναι ότι οι τουρκικές θέσεις «έπεσαν σε τοίχο». «Δεν υπάρχει αποδοχή των θέσεων της Τουρκίας και έχει αρχίσει να σωρεύεται εκνευρισμός από τη στάση της στο θέμα της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ», λέει στο protothema.gr πηγή με άμεση γνώση των διεργασιών στο παρασκήνιο.
Μάλιστα, όπως αποκαλύπτει ανώτερη κυβερνητική πηγή, η Αθήνα είχε διαμηνύσει στο εξωτερικό την ανάγκη να πέσουν άμεσα οι τόνοι στην Ανατολική Μεσόγειο από μέρους της Τουρκίας και προς τούτο φαίνεται ότι ενεργοποιήθηκαν διπλωματικά κανάλια. Στην Αθήνα δεν ήταν σαφές ότι αυτό θα γινόταν στο Βερολίνο, φαίνεται, όμως, ότι η συνάντηση αυτή έχει επενεργήσει στο να σταλεί μήνυμα στην Άγκυρα.