Ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ φέρεται να εξετάζει το ενδεχόμενο να άρει τις κυρώσεις και να προχωρήσει στην πώληση των μαχητικών αεροσκαφών F-35 στην Τουρκία, αναφέρεται σε δημοσίευμα της ιστοσελίδας του τηλεοπτικού δικτύυ FOX News (ρεπορτάζ Morgan Phillips).
Αυτό φέρεται να σκέφτεται μετά από τη συνομιλία του με τον ισλαμιστή Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν.
Το δίκτυο υποστηρίζει ότι κ. Τραμπ εξέφρασε την πρόθεσή του να βοηθήσει στην οριστικοποίηση της πώλησης μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Τουρκία.
Επίσης, είναι ανοιχτός στην ιδέα να πουλήσει στην Τουρκία τον πραγματικό της στόχο, τα αεροσκάφη F-35, εάν οι δύο πλευρές καταλήξουν σε συμφωνία που θα καταστήσει ανενεργό το ρωσικό σύστημα S-400 που αγόρασε η Τουρκία, επιβεβαίωσαν δύο πηγές στο Fox News Digital.
Αυτή η συμφωνία θα μπορούσε να μοιάζει με μερική αποσυναρμολόγηση του μηχανήματος ή μεταφορά του σε μια βάση που ελέγχεται από τις ΗΠΑ στην Τουρκία.
Το Κογκρέσο ενέκρινε την πώληση 40 F-16 και κιτ εκσυγχρονισμού για 79 στο σημερινό στόλο της Τουρκίας πέρυσι, αλλά υπάρχουν συνεχείς διαπραγματεύσεις μεταξύ του υπουργείου Άμυνας της Τουρκίας και της Lockheed Martin, η οποία κατασκευάζει το μαχητικό αεροπλάνο. Το κόστος της αγοράς είναι 23 δισεκατομμύρια δολάρια.
Η ομάδα του κ. Τραμπ ζήτησε νομική και τεχνική ανάλυση για το πώς θα μπορούσε να αποφύγει η Τουρκία την παραβίαση του νόμου για την αντιμετώπιση των αντιπάλων της Αμερικής μέσω κυρώσεων (CAATSA), σύμφωνα με μια πηγή που γνωρίζει το αίτημα.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας δεν έχουν σχολιάσει τις πληροφορίες.
Οι ΗΠΑ συμφώνησαν να παρατείνουν την εξαίρεση που επιτρέπει στην Τουρκία να αγοράζει ρωσικό φυσικό αέριο μέχρι τον Μάιο, μετέδωσε την Πέμπτη το πρακτορείο Bloomberg.
Ο κ. Τραμπ και ο Ερντογάν μίλησαν τηλεφωνικά την Κυριακή και η τουρκική κυβέρνηση προσπαθεί να επιβεβαιώσει τα σχέδια να έρθει ο Ερντογάν στις ΗΠΑ για να συναντήσει τον Αμερικανό Πρόεδρο, στο εγγύς μέλλον, γράφει το FOX.
Η τουρκική πρεσβεία επεσήμανε την ανάγνωση της κλήσης από το γραφείο του Ερντογάν, σύμφωνα με την οποία ο Τούρκος πρόεδρος είχε εκφράσει στον Τραμπ, «προκειμένου να αναπτυχθεί η συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας, είναι απαραίτητο να τερματιστούν οι κυρώσεις CAATSA, να οριστικοποιηθεί η διαδικασία προμήθειας F-16 και να οριστικοποιηθεί η εκ νέου συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα F-35».
Ο Ερντογάν ζήτησε από τις ΗΠΑ να άρουν τις κυρώσεις στη Συρία, όπου μια νέα κυβερνητική δύναμη, η HTS, ανέτρεψε τον Μπασάρ αλ Άσαντ με την τουρκική υποστήριξη. Η αμερικανική πλευρά δεν προχώρησε σε καμία ανακοίνωση για το τηλεφώνημα.
Η Τουρκία αποβλήθηκε από το πρόγραμμα F-35 μετά την αγορά ενός ρωσικού συστήματος πυραύλων-αέρος, του γνωστου ως S-400. Οι Αμερικανοί ανησυχούν ότι μπορεί να κατασκοπεύσει το F-35. Δεν θέλουν την ύπαρξη ενός συστήματος που λειτουργεί από το Κρεμλίνο τόσο κοντά σε μια τεχνολογία υψηλού επιπέδου των ΗΠΑ όπως το F-35.
«Το F-35 δεν μπορεί να συνυπάρξει με μια ρωσική πλατφόρμα συλλογής πληροφοριών που θα χρησιμοποιηθεί για να μάθει για τις προηγμένες δυνατότητές του», δήλωσε ο Λευκός Οίκος το 2019, προσθέτοντας ότι η αγορά θα είχε «βλαπτικές επιπτώσεις» στη συμμετοχή της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ.
Η Άγκυρα, είχε προχωρήσει στη συμφωνία ύψους 2,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων με τη Ρωσία για τους S-400 το 2017, παρά τις προειδοποιήσεις των ΗΠΑ ότι θα υπάρξουν πολιτικές και οικονομικές συνέπειες. Σε μια προσπάθεια να αποτρέψουν την Τουρκία, οι ΗΠΑ πρότειναν να τους πουλήσουν το σύστημα Patriot, αλλά η Άγκυρα ήθελε την ευαίσθητη πυραυλική τεχνολογία του συστήματος μαζί με αυτό και οι ΗΠΑ αρνήθηκαν.
Οι εκτιμήσεις των ΗΠΑ έρχονται αφότου το Ηνωμένο Βασίλειο πρότεινε στην Τουρκία να αγοράσει 40 από τα μαχητικά της Eurofighter Typhoon την περασμένη εβδομάδα.
Μια κίνηση πώλησης F-35 στην Τουρκία θα αποδειχτεί αμφιλεγόμενη και θα προκαλούσε ανησυχία από τους συμμάχους των ΗΠΑ όπως το Ισραήλ, όπου η Τουρκία διέκοψε όλες τις σχέσεις λόγω του πολέμου στη Γάζα πέρυσι, και την Ελλάδα λόγω διαφωνιών για την Κύπρο και τα χωρικά ύδατα.
Η Τουρκία αποκτά & Eurofighter
Οι συζητήσεις για την προμήθεια εντάθηκαν όταν ο Τούρκος Αναπληρωτής Υπουργός Άμυνας, Musa Heybet, φιλοξένησε στις 20 Μαρτίου τη Βρετανίδα πρέσβη στην Τουρκία, Jill Morris, και την αντιπροσωπεία της στην Άγκυρα.
Στη συνάντηση παρευρέθησαν Τούρκοι αξιωματούχοι του τομέα άμυνας, συμπεριλαμβανομένων του Υποστρατήγου Ilkay Altintag, γενικού διευθυντή άμυνας και ασφάλειας, και του Mehmet Avci, γενικού διευθυντή υπηρεσιών προμηθειών.
Το βασικό θέμα της ατζέντας ήταν η πιθανή απόκτηση των Eurofighter Typhoon από την Τουρκία, με τις συζητήσεις να επικεντρώνονται στις τεχνικές προδιαγραφές και τις στρατηγικές πτυχές της προμήθειας.
Η συνάντηση στην Άγκυρα προήδρευε από τον Αναπληρωτή Υπουργό Άμυνας Heybet.
Διορισμένος από τον πρόεδρο Recep Tayyip Erdogan στις 13 Σεπτεμβρίου, ο Heybet δεν διαθέτει επίσημη στρατιωτική ή αμυντική εμπειρογνωμοσύνη.
Πρώην δικαστής και ιδρυτικό μέλος της φιλοκυβερνητικής δικαστικής ένωσης Yargıda Birlik (Ενότητα στη Δικαιοσύνη), είχε προηγουμένως εμπλακεί σε δικαστικές διαδικασίες που σχετίζονταν με απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος το 2016.
Ο διορισμός του προκάλεσε ανησυχία σχετικά με τη διαδικασία λήψης αποφάσεων στον τομέα της άμυνας της Τουρκίας, ιδίως όσον αφορά κρίσιμες διαπραγματεύσεις προμηθειών, όπως η συμφωνία για τα Eurofighter.
Ούσα αντιμέτωπη με έναν γηράσκοντα στόλο αεροσκαφών και καθυστερήσεις στην απόκτηση νέων F-16 από τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Τουρκία επιταχύνει τις προσπάθειες εξασφάλισης μαχητικών Eurofighter.
Στο πλαίσιο ενός επείγοντος σχεδίου ενίσχυσης των αεροπορικών της δυνατοτήτων, η χώρα φέρεται να είναι ανοιχτή στην αγορά τόσο νέων όσο και μεταχειρισμένων μαχητικών Eurofighter.
Η στρατηγική της Τουρκίας περιλαμβάνει μια αρχική παρτίδα 20 μεταχειρισμένων Eurofighter Typhoon Tranche 1 από το Ηνωμένο Βασίλειο, ακολουθούμενη από 20 επιπλέον ολοκαίνουργια Tranche 4.
Σύμφωνα με το ισπανικό μέσο ενημέρωσης La Razon, οι παραδόσεις αναμένεται να ξεκινήσουν το 2026, με πλήρη επιχειρησιακή ικανότητα το 2030.
Aνησυχία στην Ελλάδα
Στις 13 Νοεμβρίου 2024, ο Τούρκος Υπουργός Άμυνας Yasar Guler ανακοίνωσε ότι η Γερμανία ήρε την μακροχρόνια αντίρρησή της για την αγορά των Eurofighter Typhoon από την Τουρκία. Υπενθυμίζεται πως το Βερολίνο μπλόκαρε την πώληση, επικαλούμενο γεωπολιτικές ανησυχίες όπως η απόκτηση ρωσικών συστημάτων S-400 από την Τουρκία, οι στρατιωτικές επιχειρήσεις της στη Συρία και οι καθυστερήσεις στην έγκριση ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Ωστόσο, ο Γερμανός Καγκελάριος Olaf Scholz επιβεβαίωσε, κατά την επίσκεψή του στην Κωνσταντινούπολη στις 19 Οκτωβρίου 2024, ότι η Γερμανία έδωσε κατ’αρχάς έγκριση για την πώληση των Eurofighter και ότι οι διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν υπό την ηγεσία του Ηνωμένου Βασιλείου.
Στις 18 Δεκεμβρίου 2024, δύο μαχητικά Eurofighter Typhoon της Βασιλικής Αεροπορίας του Ηνωμένου Βασιλείου προσγειώθηκαν στη βάση Μουρτέντ στην Άγκυρα, αφού συμμετείχαν στην άσκηση Ferocious Falcon V στο Κατάρ.
Οι τουρκικές αρχές πραγματοποίησαν λεπτομερή αξιολόγηση των αεροσκαφών στο πλαίσιο του σχεδιασμού της προμήθειας.
Η Eurofighter GmbH, η πολυεθνική κοινοπραξία που είναι υπεύθυνη για τον σχεδιασμό και την παραγωγή του Typhoon, αποτελείται από την Airbus Defence and Space (46%), την BAE Systems (33%) και τη Leonardo (21%).
Οι μέτοχοι της κοινοπραξίας εδρεύουν στη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ισπανία και την Ιταλία.
Την ίδια στιγμή, τα τουρκικά σχέδια να εξοπλίσει τα Eurofighter Typhoon που σκοπεύει να αποκτήσει με πυραύλους Meteor έχουν προκαλέσει ανησυχία στην Ελλάδα, δεδομένου του διαρκούς στρατιωτικού ανταγωνισμού μεταξύ των δύο χωρών στο Αιγαίο.
Η Ελλάδα έχει εκφράσει αντιρρήσεις και φέρεται να εμπλέκεται σε διπλωματικές προσπάθειες για να αποτρέψει την Τουρκία από την απόκτηση των όπλων.
Ο πύραυλος Meteor, που αναπτύχθηκε από την ευρωπαϊκή αμυντική εταιρεία MBDA, είναι ένας από τους πιο προηγμένους αέρος-αέρος πυραύλους παγκοσμίως. Με εμβέλεια άνω των 100 χιλιομέτρων, χρησιμοποιεί κινητήρα ramjet που του επιτρέπει να διατηρεί υψηλές ταχύτητες σε μεγάλες αποστάσεις.
Το ραντάρ τον καθιστά εξαιρετικά αποτελεσματικό κατά κινούμενων στόχων και ικανό να εμπλέκει πολλαπλούς στόχους ταυτόχρονα.