Η υψηλή ένταση μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας οδεύει προς διαφορετική τροπή με αμοιβαίες δηλώσεις τον τελευταίο καιρό…
Η ελληνική πλευρά είπε «έχουμε την αεροπορική υπεροχή», στο μήνυμα της Άγκυρας «Αν δεν συμμορφωθείτε θα έρθουμε ξαφνικά μια νύχτα»… «θα τσακιστείτε» ήρθε η απάντηση από την Ελλάδα.
Ενώ η Άγκυρα έχει αναπτύξει την εγχώρια/εθνική αμυντική βιομηχανία με δικά της μέσα και έχει ξεπεράσει τα κρίσιμα όρια, η Αθήνα ακολουθεί μια πορεία που αυξάνεται σε οπλισμό τα τελευταία χρόνια και προσθέτει εξαιρετικά προηγμένα συστήματα στο απόθεμά της.
Η Ελλάδα ξόδεψε 530 εκατομμύρια ευρώ για εξοπλισμούς το 2020. Το 2021, ο αριθμός αυτός ξεπέρασε ξαφνικά τα 2,52 δισ. ευρώ. Επιπλέον τα χρήματα που δαπανήθηκαν πέρυσι ήταν 3,37 δισ. ευρώ.
Ο αναλυτής της αμυντικής βιομηχανίας Αρντά Μεβλούτογλου είπε στο TRT News για τα πρόσφατα γεγονότα μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, πώς φαίνεται η εικόνα από την οπτική γωνία του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ και τον πιθανό οδικό χάρτη της Άγκυρας.
Ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου ανέφερε σε πρόσφατη δήλωση ότι «οι ΗΠΑ είχαν μια πολιτική ισορροπίας. Η ισορροπία στις σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας άρχισε να επιδεινώνεται».
Ρωτάμε τον Αρντά Μεβλούτογλου για αυτό το θέμα…
Παίρνουμε την απάντηση ότι και οι δύο χώρες εξόπλισαν τις ένοπλες δυνάμεις τους σχεδόν εξ ολοκλήρου με αμερικανική στρατιωτική βοήθεια αφού έγιναν μέλη του ΝΑΤΟ το 1952.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες ακολούθησαν ορισμένα κριτήρια στα εργαλεία, τα όπλα και την οικονομική βοήθεια που παρείχαν στην Τουρκία και την Ελλάδα, λαμβάνοντας υπόψη τον περιφερειακό ανταγωνισμό μεταξύ αυτών των δύο χωρών», λέει ο Μεβλούτογλου. Λέει ότι τα ίδια ή ισοδύναμα όπλα παραδόθηκαν και στις δύο πλευρές εντός ορισμένων αριθμητικών ορίων.
Η αναλογία 7 προς 10
Δίνει ένα παράδειγμα αυτής της κατάστασης ειδικά για την αεροπορία και λέει:
«Και οι δύο χώρες κατείχαν τα F-104 Starfighter, F-102 Delta Dagger, F-4E Phantom II, F-16 Fighting Falcon, περίπου ταυτόχρονα».
Δεν είναι μυστικό ότι οι ΗΠΑ διατηρούν μια ισορροπία γνωστή ως «αναλογία 7/10» στην παροχή εξοπλισμών προς την Τουρκία και την Ελλάδα. Η αναλογία αυτή ήρθε στο προσκήνιο όταν ο πρωθυπουργός της Ελλάδας εκείνης της εποχής, Κωνσταντίνος Καραμανλής, προσδιόρισε και συνέκρινε το ύψος της στρατιωτικής βοήθειας που δόθηκε και στις δύο χώρες από το 1947.
Μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974
Ο Αρντά Μεβλούτογλου υπενθυμίζει ότι ο Καραμανλής από την Ειρηνευτική Επιχείρηση στην Κύπρο το 1974 (σημ. τουρκική στρατιωτική εισβολή στο βόρειο τμήμα της Κύπρου) έθεσε αυτό το ποσοστό στο τραπέζι ως στοιχείο διαπραγμάτευσης.
Μας θυμίζει ότι αυτό έγινε συγκεκριμένο με το έγγραφο «Αρχές για τη Μελλοντική Αμυντική Συνεργασία Ηνωμένων Πολιτειών-Ελλάδας» που δημοσιεύτηκε στις 15 Απριλίου 1976 ως αποτέλεσμα της έντονης διπλωματικής πίεσης.
«Η Τουρκία αντέδρασε σε αυτή την κατάσταση, αλλά η αναλογία 7/10 συνεχίστηκε στην πράξη».
Ο Μεβλούτογλου λέει:
«Ως αποτέλεσμα της επανίδρυσης της αμυντικής βιομηχανίας από την Τουρκία από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 και της ανάπτυξης της παραγωγικής της ικανότητας, ειδικά από τη δεκαετία του 1990, η στρατιωτική βοήθεια που λάμβανε από τις ΗΠΑ μειώθηκε γρήγορα. Ως αποτέλεσμα, τα προαναφερθέντα ισοζύγιο δεν ήταν πλέον εφαρμόσιμο στην πράξη.
Γιατί επιδεινώθηκαν οι τουρκο-αμερικανικές σχέσεις- Η Ελλάδα το εκμεταλλεύτηκε
Ωστόσο, οι τουρκοαμερικανικές σχέσεις έχουν επιδεινωθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια λόγω προβλημάτων όπως το PYD/PKK, στην Ανατολική Μεσόγειο, των S-400 και τα F-35 και τον αρχηγός της FETO.
Σε αυτή τη διαδικασία επιδείνωσης, η Ελλάδα ανέπτυξε γρήγορα τις σχέσεις της με περιφερειακούς παράγοντες όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος, η Ιταλία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και εξωπεριφερειακές μεγάλες δυνάμεις όπως οι ΗΠΑ-Γαλλία, αξιοποιώντας σωστά τα παράθυρα ευκαιριών που δημιουργούνται από την περιφερειακή προβλήματα ασφάλειας.
Η στρατιωτική συνεργασία Ουάσιγκτον-Αθηνών έχει ενισχυθεί υπό την κυβέρνηση Τραμπ. Η Ελλάδα έχει γίνει ο κύριος εταίρος των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα.
Η αντανάκλαση αυτής της κατάστασης στην αεροπορία μπορεί να μετρηθεί με τον εκσυγχρονισμό των ελληνικών F-16 σε επίπεδο F-16V, οπλισμένα αναγνωριστικά ελικόπτερα OH-58D, θετικά σήματα για προμήθεια F-35, αυξημένες κοινές ασκήσεις και εκπαιδεύσεις.
Το τουρκικό πρόβλημα με τα F-35 και η γεωπολιτική αναβάθμιση της Ελλάδας
Ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα στην ένταση της Τουρκίας με την Ελλάδα και μάλιστα τις ΗΠΑ στο παρασκήνιο είναι το θέμα των F-35.
Ο Αρντά Μεβλούτογλου περιγράφει αυτή την κρίση ως «αιχμή του δόρατος».
Όπως είναι γνωστό, το F-35 είναι μια πλατφόρμα που προσφέρει προηγμένες δυνατότητες και τεχνολογικά άλματα που μοιράζονται οι ΗΠΑ με τους στενότερους συμμάχους τους. Αν και προσπαθούμε να διαβάσουμε τη διαδικασία σε βάση πλατφόρμας, ο Μεβλούτογλου επισημαίνει ένα πολύ διαφορετικό και εξαιρετικά κρίσιμο σημείο:
«Αυτό το αεροσκάφος είναι το πυροβολικό του μεταμοντέρνου Τείχους του Ατλαντικού, το οποίο κατασκευάζεται κατά μήκος μιας γραμμής στην ευρωπαϊκή ήπειρο, ξεκινώντας από τη Νορβηγία και τη Φινλανδία στο βορρά, την Πολωνία, τη Γερμανία, την Τσεχική Δημοκρατία και στο νότο, στο εγγύς μέλλον, στην Ελλάδα και στη βάση Ακρωτήρι της Βρετανικής Πολεμικής Αεροπορίας στην Κύπρο.
Στο σημείο αυτό, αξίζει να προστεθεί ότι και η Ρουμανία προετοιμάζεται για την αγορά του F-35 μεσοπρόθεσμα. Επομένως, η προμήθεια των F-35 για την Ελλάδα είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό έργο όχι μόνο για την απόκτηση αεροπορικής υπεροχής έναντι της Τουρκίας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και ως προς τη γεωπολιτική της θέση».
Γιατί οι τουρκικές απειλές δεν την πτοούν – Η Ελλάδα άρχισε να εξοπλίζεται μετά την κρίση των Ιμίων
Πριν προχωρήσουμε στην «αεροπορική» ισορροπία μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας, ζητάμε από τον Μεβλούτογλου την προειδοποίηση που τονίζει συχνά ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Χουλουσί Ακάρ: «Δεν θα επιτρέψουμε ποτέ ένα τετελεσμένο γεγονός για την Ελλάδα».
Κάποιοι κύκλοι υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να ρισκάρει άμεσα μια μακροχρόνια καυτή σύγκρουση με την Τουρκία, αλλά ότι θα είναι η πρώτη που θα πυροβολήσει σε κατάλληλο περιβάλλον και στη συνέχεια θα διατηρήσει τη σημερινή της θέση με την παρέμβαση ΗΠΑ, ΕΕ και ΝΑΤΟ.
Ο Αρντά Μεβλούτογλου δίνει μια σύντομη και ξεκάθαρη απάντηση:
«Υπό αυτές τις περιβαλλοντικές συνθήκες και στα επόμενα 5-7 χρόνια, η Ελλάδα θα προσπαθήσει να σώσει τη μέγιστη ζημιά, η οποία μπορεί να είναι βραχύβια, βασιζόμενη στις ισχυρές στρατιωτικές και πολιτικές σχέσεις της με τη Δύση και την εκσυγχρονισμένη ναυτική και αεροπορική δύναμή της».
«Βλέπω μεγάλο κίνδυνο να τολμήσει ένα σενάριο στο οποίο μπορεί να κάνει την καλή εμφάνιση προσβλητική ή εγκληματική στη διεθνή σκηνή».
Συχνό θέμα στην τουρκική κοινή γνώμη ο προϋπολογισμός της αμυντικής βιομηχανίας της Ελλάδας. Η κατάσταση δεν είναι διαφορετική τώρα. Αυτή η ρητορική βασικά υποστηρίζει ότι η δαπάνη τόσων χρημάτων και εξοπλισμών της αθηναϊκής διοίκησης θα μετατραπεί σε πολύ σοβαρή οικονομική κρίση.
Ο Μεβλούτογλου ανοίγει το θέμα της «Ελλάδας, που βρίσκεται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας», που διεσώθη με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2011, την οποία όλοι γνωρίζουμε από κοντά. Μας θυμίζει ότι μετά την Κρίση των Ιμίων του 1996, η Ελλάδα πραγματοποιούσε ένα πολύ έντονο και θεαματικό εξοπλιστικό πρόγραμμα κάνοντας κατάχρηση των οικονομικών ευκαιριών που της παρείχε η Ε.Ε.
Σε αυτή τη μανία, που κράτησε μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2000, προμηθεύτηκε μεγάλο αριθμό όπλων και εξοπλισμού από τις ΗΠΑ, τη Γερμανία και τη Γαλλία.
«Ωστόσο, οι αγορές αυτών των συστημάτων έχουν επιβαρύνει πολύ τον προϋπολογισμό και τα ήδη χρόνια προβλήματα συντήρησης έχουν αυξηθεί. Ανάλογη κατάσταση βλέπουμε και στις εξοπλιστικές δραστηριότητες που ακολουθούνται τα τελευταία χρόνια», λέει ο Μεβλούτογλου.
Αν και το κόστος χρηματοδότησης της «αρχικής αγοράς» είναι χαμηλό με τη βοήθεια της πολιτικής συγκυρίας, προειδοποιεί ότι το κόστος συντήρησης και logistics των συστημάτων που προμηθεύονται θα επιβαρύνουν πολύ την ελληνική οικονομία μακροπρόθεσμα. Προσθέτει ότι η Αθήνα έχει μπει σε έναν νέο φαύλο κύκλο και έχει αυξήσει περαιτέρω την εξάρτησή της από το εξωτερικό.
Ποια είναι η τουρκική πλευρά σε όλα αυτά- η στροφή προς την Βρετανία
Αφού είδαμε την ελληνική όψη του νομίσματος, στρίβουμε την άλλη όψη και μιλάμε με τον Αρντά Μεβλούτογλου στην τουρκική πλευρά.
Όχι, δεν το κάνουμε αυτό με μια ρηχή ανάγνωση του αριθμού των αεροπλάνων μεταξύ των δύο χωρών.
Βασικά, το θέμα που μας ενδιαφέρει είναι το ζήτημα του Ηνωμένου Βασιλείου, το οποίο ακούμε συχνά τον τελευταίο καιρό. Γίνουμε μάρτυρες ότι η γραμμή Άγκυρας-Λονδίνου είναι πολύ καυτή, άλλοτε με κινητήρες τζετ, άλλοτε με πολεμικά αεροπλάνα και τέλος με φρεγάτες.
Δεν είναι μυστικό ότι οι ΗΠΑ έθεσαν ως εταίρο την Ελλάδα αντί για την Τουρκία. Με βάση αυτές τις εξελίξεις, ο Αρντά Μεβλούτογλου ρωτήθηκε: «Μπορεί η Τουρκία να γυρίσει το τιμόνι της στρατηγικής εταιρικής σχέσης με την Αγγλία;»
«Το F-16, το οποίο συνήφθη το 1983 και άρχισε να τίθεται σε υπηρεσία το 1987, είναι ένα αεροσκάφος που αποτελεί τον κύριο άξονα της τουρκικής-αμερικανικής στρατιωτικής και στρατηγικής συνεργασίας. Ακριβώς 40 χρόνια μετά, το F-16 βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο. των τουρκοαμερικανικών σχέσεων.
Υπάρχει μια «ανασυγκρότηση» στις σχέσεις των δύο χωρών, την ορίζουμε ως «αναβαθμονόμηση» Είναι πιθανό ότι η τύχη της πώλησης του F-16V θα καθορίσει πώς θα είναι αυτός ο επαναπροσδιορισμός.
Η αγορά του μαχητικού αεροσκάφους Typhoon από το Ηνωμένο Βασίλειο ως μέρος της επείγουσας ανάγκης μπορεί να καθορίσει την πορεία των στρατιωτικών και κατά συνέπεια των πολιτικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, ανάλογα με το πώς θα είναι αυτή η αγορά.
Για παράδειγμα, εάν αυτή η αγορά περιορίζεται σε μεταχειρισμένα αεροσκάφη, ο αντίκτυπός της θα είναι μικρότερος.
Ωστόσο, εάν τα νέα παραγωγής Typhoon αγοράζονται με ένα πρόγραμμα που απαιτεί μακροπρόθεσμη συνεργασία στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας, όπως η εγχώρια συναρμολόγηση ή η ενσωμάτωση εθνικών πυρομαχικών και συστημάτων, τα πράγματα αλλάζουν.
Αυτή η κατάσταση μπορεί να είναι καθοριστική για την εμβάθυνση των σχέσεων Τουρκίας-Αγγλίας. Αναμφίβολα, το κόστος, η διάρκεια και οι γεωπολιτικές επιπτώσεις μιας τέτοιας αλλαγής θα ήταν ουσιαστικές».