Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν χρησιμοποίησε το τέλος του Ραμαζανιού για να χτυπήσει το Ισραήλ, καλώντας τον Θεό να καταστρέψει το «σιωνιστικό Ισραήλ».
Τα σχόλια και η έκθεση έρχονται μετά από σκληρές δηλώσεις τόσο του ισραηλινού όσο και του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών στο Ισραήλ για τον ρόλο της Τουρκίας στη Συρία.
«Εδώ είναι ένας τρόπος για να διευκρινιστούν τα λόγια του δικτάτορα [του Ερντογάν]: Δηλώστε ξεκάθαρα ότι ο Ερντογάν δεν είναι αντισημίτης, ότι δεν είναι έμμονος μισητής του εβραϊκού κράτους», αναφέρεται σε ανάρτηση της Κυριακής από το Υπουργείο Εξωτερικών.
Ο υπουργός Ενέργειας και Υποδομών Έλι Κοέν (Λικούντ) επέκρινε επίσης τον Ερντογάν, λέγοντας ότι πριν από αρκετά χρόνια, το Ισραήλ είχε στείλει μια αποστολή διάσωσης στην Τουρκία μετά από έναν σεισμό. Η Άγκυρα στράφηκε στην Ιερουσαλήμ.
Τα σχόλια του Ερντογάν μπορεί να ξεσηκώνουν κάποια φρύδια, αλλά το γεγονός παραμένει ότι μιλάει έτσι εδώ και πολλά χρόνια.
Το 2019, ο Ερντογάν συνέκρινε το Ισραήλ με τη ναζιστική Γερμανία και έχει κάνει παρόμοια σχόλια όλα αυτά τα χρόνια. Συνήθως, αυτά τα σχόλια αυξάνονται και μειώνονται σε σοβαρότητα ανάλογα με τη διάθεση της Άγκυρας. Μερικές φορές, οι συζητήσεις για συμφιλίωση αυξάνονταν, ακολουθούμενο από μια λιγότερο λεκτικά υβριστική περίοδο. Άλλες φορές, η Άγκυρα προκαλούσε θυμό στον ισλαμικό κόσμο και το χρησιμοποιούσε για να επιτεθεί στο Ισραήλ.
Αυξανόμενες σχέσεις Άγκυρας-Δαμασκού
Η θρησκευτική ηγεσία της Τουρκίας προσπάθησε να κάνει το al-Aqsa και την Ιερουσαλήμ μεγαλύτερη αιτία στον αγώνα. Ιστορικά μιλώντας, η Τουρκία ήταν κοσμική τον 20ό αιώνα. Ωστόσο, η άνοδος του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και του Ερντογάν έχει μεταμορφώσει τη χώρα.
Αφού η διοίκηση μετέτρεψε την Αγία Σοφία – μια ιστορική εκκλησία που είχε μετατραπεί σε τζαμί πριν από εκατοντάδες χρόνια και στη συνέχεια έγινε μουσείο – ξανά σε τζαμί, υπήρξαν εκκλήσεις να συνεχιστεί η τουρκική ώθηση για την «απελευθέρωση» της Ιερουσαλήμ από το Ισραήλ.
Το 2020, αυτού του είδους τα σχόλια έγιναν πιο κανονικά στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης και στις θρησκευτικές συζητήσεις. Υπήρξε επίσης ένα αυξανόμενο υπόγειο ρεύμα αντισημιτισμού στην Τουρκία, ειδικά υποκινούμενο από ακροδεξιά μέσα ενημέρωσης.
ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ με την Άγκυρα οφείλεται στην υποστήριξη της Χαμάς. Η Τουρκία φιλοξενεί μέλη της Χαμάς και έχει ανοίξει το κόκκινο χαλί για τους ηγέτες της στο παρελθόν. αυτό δεν έχει αλλάξει από τις 7 Οκτωβρίου.
Η Χαμάς διεύθυνε επιθέσεις στο Ισραήλ από την Τουρκία, ενώ ο Ισραηλινός Στρατός συνέλαβε πρόσφατα ένα πυρήνα της Χαμάς στη Ναμπλούς που λειτουργούσε υπό τη διεύθυνση και τη χρηματοδότηση του τουρκικού αρχηγείου της Χαμάς.
Πιο πρόσφατα, η ανησυχία για μια πορεία σύγκρουσης Τουρκίας-Ισραήλ επικεντρώθηκε στη Συρία. Μετά την πτώση του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ και του καθεστώτος του στις 8 Δεκεμβρίου, φάνηκε ότι οι συριακές ανταρτικές ομάδες που συνδέονται με την Τουρκία θα αναλάμβαναν την εξουσία στη Δαμασκό.
Ο κορυφαίος ανάμεσά τους ήταν η Hayʼat Tahrir al-Sham (HTS) και ο ηγέτης της, Ahmed al-Sharaa – ο σημερινός πρόεδρος της Συρίας. Αν και το HTS δεν είναι άμεσος τουρκικός πληρεξούσιος, έχει δεσμούς με την Τουρκία. Μερικά από τα μέλη του εκπαιδεύτηκαν και έζησαν στην Τουρκία και είχε έδρα το Idlib για πολλά χρόνια, που συνορεύει με την Τουρκία, ενώ Τούρκοι στρατιώτες διέσχιζαν τις περιοχές του HTS.
Από τον Δεκέμβριο, η Τουρκία έχει κάνει μεγάλη προσέγγιση στη νέα κυβέρνηση στη Δαμασκό. Κατά την πρώτη του περιοδεία στο εξωτερικό, ο Sharaa επισκέφτηκε πρώτα τη Σαουδική Αραβία, αλλά η δεύτερη επίσκεψή του υψηλού προφίλ ήταν στην Τουρκία. Το Κατάρ, στενός σύμμαχος της Τουρκίας, έχει επίσης πραγματοποιήσει επισκέψεις υψηλού προφίλ στη Δαμασκό.
Είναι σαφές ότι η Άγκυρα θα ήθελε να παίξει σημαντικό ρόλο στη Συρία – έναν ρόλο που πιθανότατα θα αντικαταστήσει αυτόν των Ιρανών και των Ρώσων.
Αυτό σημαίνει ότι η Τουρκία όχι μόνο θα χρηματοδοτήσει και θα βοηθήσει στην ανοικοδόμηση ή στην κατασκευή δρόμων, αλλά θα προσπαθήσει επίσης να φέρει τους δεσμούς ασφάλειας και άμυνας πιο κοντά στη Δαμασκό, πράγμα που θα μπορούσε να σημαίνει ότι η Τουρκία θα ανακαινίσει παλιά αεροδρόμια και βάσεις σε στρατηγικές περιοχές.
Από τον Δεκέμβριο, το Ισραήλ επιχειρεί στη Συρία για να καταστρέψει μεγάλο μέρος των στρατιωτικών πόρων του πρώην συριακού καθεστώτος, συμπεριλαμβανομένων των βομβαρδισμών αεροδρομίων και εγκαταστάσεων του ναυτικού. Πιο πρόσφατα, οι IDF πραγματοποίησαν πλήγματα στην αεροπορική βάση T-4 (επίσης γνωστή ως αεροπορική βάση Tiyas) κοντά στην Παλμύρα, μια περιοχή που είχε χρησιμοποιηθεί από το ιρανικό και το συριακό καθεστώς.
Οι αναφορές ανέφεραν ότι η Τουρκία θα ήθελε να έχει δεσμούς με ορισμένες από αυτές τις εγκαταστάσεις. Η κατάργηση του υλικού του παλιού καθεστώτος θα μπορούσε να οδηγήσει στην πλήρωση αυτών των περιοχών από την Τουρκία με νέες ρυθμίσεις άμυνας και ασφάλειας.
Δεν είναι ακόμη σαφές εάν οι ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές θα μπορούσαν να έχουν μπούμερανγκ, οδηγώντας τη Δαμασκό να ζητήσει υποστήριξη και προστασία από την Τουρκία.
Η Ιερουσαλήμ φαινόταν να θέλει να στείλει ένα μήνυμα ότι αυτό δεν θα γίνει ανεκτό, ενώ οι ηγέτες απαίτησαν την αποστρατιωτικοποίηση της νότιας Συρίας κοντά στα Υψίπεδα του Γκολάν. Οι αεροπορικές επιδρομές στην Παλμύρα –όχι στη νότια Συρία– δείχνουν ότι το μήνυμα του Ισραήλ υπερβαίνει μόνο αυτή την περιοχή.
Το ερώτημα είναι, θα ληφθεί το μήνυμα; Ή μήπως θα ενθαρρύνει την Τουρκία να κινηθεί πιο γρήγορα για να αρχίσει να μεταφέρει αμυντικές υποδομές στη Συρία;
Η Τουρκία θα μπορούσε να ξεκινήσει απλά παρέχοντας τεθωρακισμένα οχήματα ή παλιά ελικόπτερα. Εάν η Άγκυρα αρχίσει να μεταφέρει πιο εξελιγμένο εξοπλισμό στη Συρία, τότε αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερες εντάσεις. Είναι πιθανό ότι η Άγκυρα το γνωρίζει αυτό και δεν θέλει να πιέσει αυτή την κόκκινη γραμμή πολύ μακριά.
Επί του παρόντος, η Συρία έχει μια νέα κυβέρνηση που ορίστηκε το Σάββατο. Αυτό το ίδρυμα περιλαμβάνει τον ίδιο υπουργό Άμυνας με αυτόν που είχε η προηγούμενη μεταβατική κυβέρνηση, που ανέλαβε την εξουσία στις 8 Δεκεμβρίου, μαζί με τον ίδιο υπουργό Εξωτερικών.
Πρόκειται για άνδρες που υπηρέτησαν στο HTS στο Idlib, ενώ ο υπουργός Εσωτερικών έχει επίσης ιστορικό HTS. Ως εκ τούτου, τα βασικά μέλη της ομάδας γύρω από τη Sharaa στη Δαμασκό, που συζητούν την πολιτική άμυνας και ασφάλειας, είναι όλοι άνδρες του HTS. Όλοι γνωρίζουν τι μπορεί να προσφέρει η Τουρκία εάν τους κληθεί, και γνωρίζουν επίσης ότι η Άγκυρα διαχειρίστηκε τις σχέσεις με τη Ρωσία και το Ιράν στο παρελθόν στη Συρία.
Στο ενδιάμεσο, η Τουρκία φροντίζει να μην πιέζει τα πράγματα πολύ μακριά, προτιμώντας να ισορροπεί τα πράγματα και να αυξάνει σιγά σιγά την επιρροή. Ενώ η Άγκυρα μπορεί αρχικά να είναι ρεαλιστική, οι αεροπορικές επιδρομές του Ισραήλ στη Συρία θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη Δαμασκό να ζητήσει βοήθεια – αυτό είναι το μεγάλο ερωτηματικό τώρα.
Το Ισραήλ έχει αποδυναμώσει τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ, αλλά αν συνεχίσει την εκστρατεία του στη νότια Συρία, θα μπορούσε να προκύψει ένα κενό εξουσίας κοντά στο Γκολάν, που θα οδηγήσει στο Ισραήλ να έχει ακόμη ένα σύνορο με απειλές και χάος.
Φαίνεται ότι η Ιερουσαλήμ κλίνει προς την προσπάθεια να προλάβει τυχόν τουρκικές απειλές στη Συρία.
Ωστόσο, η προσπάθεια αποτροπής του πρέπει να αντιμετωπιστεί προσεκτικά γιατί θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία αποξένωσης της νέας κυβέρνησης στη Δαμασκό και ώθησής της στα χέρια της Τουρκίας.