(Το κείμενο παρατίθεται χωρίς συντακτική παρέμβαση)
Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι τα πράγματα στην Ελλάδα σχετικά με τα δικαιώματα των ‘Μακεδόνων’ έχουν αλλάξει τα τελευταία 5 χρόνια.
Οι συνομιλητές μας από το Λέριν, τη Θεσσαλονίκη, το Γκόρνο Βρμπένι, την Οβτάράνι, τους Ψαράδες στη Μάλα Πρέσπα, στο Βόντεν και σε άλλες πόλεις, είναι ομόφωνοι ότι μετά την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών, το κλίμα είναι πιο χαλαρό.
Δύο έθνη: Μακεδόνες και Έλληνες
Ο Slobodan Manzov, ή Λευτέρης Μάντζας κατά την ταυτότητα, ο Pece Benishev, δηλαδή ο Πέτρος Βασιλειάδης, ο Pando Ashlakov στα ελληνικά Παναγιώτης Αναστασιάδης, ο Παύλος Βασκόπουλος Φιλίποφ, έναν από τους αρχηγούς του «Ουράνιο τόξο», και η Αλεξάνδρα Ιωαννίδου, καθηγήτρια στη Σχολή Βαλκανικών Σπουδών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και ο Γιάννης Γιόγκας, καθηγητής ζωγραφικής στη Σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας στην Ελλάδα, είναι ομόφωνοι ότι με τη Συμφωνία των Πρεσπών τα δύο έθνη, «Μακεδόνες» και Έλληνες, είναι πιο ανοιχτοί μεταξύ τους.
Τώρα όλοι είναι πεπεισμένοι ότι η Συμφωνία των Πρεσπών είναι μια ιστορία για σύνδεση, ελευθερία και δάκρυα κάθαρσης . Απαλλαγμένοι από τις προηγούμενες πιέσεις, όλοι πλέον στρέφονται σιγά σιγά στο μέλλον και στη βελτίωση των αμοιβαίων σχέσεων.
Ότι τα πράγματα κινούνται σε καλό δρόμο επιβεβαιώνεται και από την εγγραφή του Κέντρου Μακεδονικής Γλώσσας στο Λέριν. Αυτό το βήμα, ανεξάρτητα από την αντίσταση των εθνικιστικών κύκλων στην Ελλάδα, αντιμετωπίστηκε με έγκριση από το προοδευτικό και ακαδημαϊκό κοινό εκεί και για τους Μακεδόνες ήταν το αποκορύφωμα των προσπαθειών τους να αναγνωρίσουν τα δικαιώματα των μειονοτήτων σε αυτή τη χώρα και την επιβεβαίωση ότι η μακεδονική γλώσσα είναι ένας αγώνας που δεν θα τελειώσει ποτέ.
Φυσικά, αυτά τα εξαιρετικά αποτελέσματα και επιτεύγματα για την αναγνώριση των δικαιωμάτων των «Μακεδόνων» στην Ελλάδα είναι επίσης αποτέλεσμα της πρωτότυπης, αυθεντικής δραστηριότητας των Μακεδόνων στην Ελλάδα και εκφράστηκαν και διατυπώθηκαν καλύτερα με την ίδρυση και λειτουργία του «Κόμματος των Μακεδόνων» στην Ελλάδα – «Ουράνιο Τόξο».
Μέρος των συνομιλητών μας, ο Slobodan Manzov, ή κατά την ταυτότητα Λευτέρης Μάντζας, του Pece Benishev, του Πέτρου Βασιλειάδη, του Pando Ashlakov κατά το ελληνικό Παναγιώτης Αναστασιάδης και του Παύλου Βασκόπουλου Φιλίποφ, είναι μακροχρόνια μέλη και αρχηγοί του «Ουράνιο τόξο». Σήμερα λένε και θυμούνται στο δίκτυο για την ίδρυση και το έργο του κόμματός τους.
Το «Ουράνιο Τόξο» δημιουργήθηκε στη Μακεδονία του Αιγαίου γιατί τα ελληνικά κόμματα δεν αναγνώρισαν τη μακεδονική μειονότητα. Τα μέλη του Ουράνιου Τόξου είναι διαφορετικά κόμματα. Άλλοι είναι από το ΠΑΣΟΚ, άλλοι από το ΚΚΕ, άλλοι από άλλα κόμματα. Εφόσον αυτά τα κόμματα δεν αναγνώρισαν τη μακεδονική μειονότητα, αυτοί οι άνθρωποι «δραπέτευσαν» και δημιούργησαν το δικό τους κόμμα – το «Ουράνιο Τόξο», για τα ανθρώπινα δικαιώματά τους, λέει ο Σλόμπονταν Μάνζοφ/Λευτέρης Μάντζας.
Ο Σεβασμός των δικαιωμάτων των μειονοτικών κοινοτήτων είναι ευρωπαϊκό μέτρο δημοκρατίας
Το «Виножито», στα ελληνικά Ουράνιο Τόξο, είναι ένα πολιτικό κόμμα των «Μακεδόνων» στη Μακεδονία του Αιγαίου.
Αν και τα εθνικιστικά και ακραία πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα επιμένουν μέχρι σήμερα να δημιουργούν την εικόνα ότι το «Ουράνιο Τόξο» είναι αυτονομιστικό κόμμα, οι ακτιβιστές του κόμματος είναι επίμονοι στο να αποδείξουν την αποφασιστικότητά τους ότι απαιτούν μόνο σεβασμό των ανθρωπίνων και πολιτικών τους δικαιωμάτων, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που εγγυάται την πολιτική οργάνωση των μειονοτήτων στην Ευρώπη στην πατρίδα τους την Ελλάδα, μέλος της Ε.Ε.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο έχει εκδώσει μέχρι στιγμής τρεις ετυμηγορίες υπέρ του «Ουράνιου Τόξου».
Στην απόφαση μιας από τις αποφάσεις, το Δικαστήριο διέταξε την ελληνική κυβέρνηση να καταβάλει στο κόμμα αποζημίωση ύψους 35.000 ευρώ, την οποία χρησιμοποίησε το «Ουράνιο Τόξο» για την επανέκδοση του «Abecedar» στη μακεδονική γλώσσα, ένα πρώτυπο που έφτιαξε η ελληνική κυβέρνηση το 1925.
Η επανέκδοση του «Αλφαβήτου» προωθήθηκε στη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα στα τέλη του 2006 με τη μεγάλη υποστήριξη Ελλήνων διανοουμένων, ενώ στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του «Ουράνιου Τόξου» εντάσσεται και η έκδοση του Μακεδονοελληνικού λεξικού του Βάσκο Καράτζα που αποτελεί πλέον μέρος της βιβλιογραφίας που χρησιμοποιεί το Κέντρο Μακεδονικής Γλώσσας στο Λέριν.
Η έδρα του κόμματος βρίσκεται στην πόλη Λέριν και το «Ουράνιο Τόξο» είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ελεύθερης Συμμαχίας, η οποία ενώνει και εκπροσωπεί τα δικαιώματα των ευρωπαϊκών μειονοτήτων στους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο Παύλος Βασκόπουλος Φιλίποφ λέει ότι «Ένα δημοκρατικό κράτος θα πρέπει να σέβεται τα δικαιώματα των μειονοτήτων, είτε γλωσσικά είτε εθνικά, των πολιτών αυτού του κράτους. Είναι μέτρο δημοκρατίας». Αυτές είναι ευρωπαϊκές αξίες και αυτό είναι το μόνο που περιμένουν οι «Μακεδόνες» στην Ελλάδα.
«Κατά τη γνώμη μας, και η θέση μας είναι ότι ουσιαστικά, πρώτα η πολιτεία θα πρέπει να λάβει τα κατάλληλα μέτρα. Δεν πρέπει να περιμένουμε μόνο ακτιβιστές, μέλη μιας μειοψηφίας να πολεμήσουν το σύστημα… Αυτό είναι μέτρο δημοκρατίας, κατά τη γνώμη μας. Ένα δημοκρατικό κράτος θα πρέπει να σέβεται τα δικαιώματα των μειονοτήτων, είτε γλωσσικά είτε εθνικά, των πολιτών αυτού του κράτους. Είναι μέτρο δημοκρατίας», λέει ο Βασκόπουλος Φιλίποφ.
Ο Βασκόπουλος και οι άλλοι στο «Ουράνιο Τόξο» είναι μοναδικοί στο ότι τα αιτήματά τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα που τους ανήκουν, όπως η χρήση και η εκμάθηση της μητρικής μακεδονικής γλώσσας, το δικαίωμα να καλλιεργούν και να επιβεβαιώνουν τις παραδόσεις που απορρέουν από την εθνική τους ταυτότητα και δικαίωμα στην πολιτική οργάνωση για την πραγματοποίηση αυτών των δικαιωμάτων, είναι ο αγώνας τους, στη χώρα που ζουν και από την οποία προσδοκούν να σεβαστούν αυτά τα αιτήματά τους ως πολίτες που ανήκουν στη Δημοκρατία της Ελλάδας.
Ως εκ τούτου, όταν ρωτήθηκαν αν η Βόρεια Μακεδονία τους βοηθά αρκετά σε αυτά τα θέματα, λένε ότι αυτός είναι ο αγώνας τους, ο δικός τους και η χώρα στην οποία ζουν – η Δημοκρατία της Ελλάδας.
«Είμαστε πολίτες εδώ, είστε πολίτες εκεί, είμαστε οι ίδιοι άνθρωποι, είμαστε «Μακεδόνες», η ίδια γλώσσα, οι ίδιες παραδόσεις, το ίδιο παρελθόν, η μόνη διαφορά είναι ότι είμαστε πολίτες εδώ, και εσείς είστε πολίτες εκεί. Για εμάς λοιπόν, για εμάς που είμαστε πολίτες εδώ, αυτό το κράτος πρέπει να μεταρρυθμιστεί, το ελληνικό κράτος πρέπει να κάνει ό,τι πρέπει για να σεβαστεί τη διαφορετικότητα», είπε καθοριστικά ο Παύλος Βασκόπουλος Φιλίποφ.
Θετικές οι εξελίξεις στην Ελλάδα
Οι Μακεδόνες στην Ελλάδα, εμφανώς απελευθερωμένοι και ενθαρρυμένοι από τις θετικές αλλαγές στην Ελλάδα στα μειονοτικά ζητήματα, στόχευαν εδώ και αρκετά χρόνια στην ενθάρρυνση και την τόνωση δραστηριοτήτων για την καλλιέργεια της πνευματικής και λαογραφικής κληρονομιάς στις νέες, νεότερες γενιές. Ο αγώνας συνεχίζεται για πολιτιστική «αναγέννηση» και επιβεβαίωση των εθνικών μας αξιών, λένε.
– Τώρα υπάρχει μεγάλη διαφορά (σε σύγκριση) με τότε, με εκείνα τα χρόνια. Τώρα μιλάμε πιο ελεύθερα. Και για αυτό περιμένουμε πολύ περισσότερα από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, λέει ο Slobodan Manzov/ Λευτέρης Μάντζας, και ο Pece Benishev, αμφότεροι από το Горно Врбени/Екшису/ Ξυνό Νερό, προσθέτει:
«Τώρα έχει αλλάξει. Τώρα στα πανηγύρια και τα πανηγύρια που έχουμε στα χωριά μας, δεν θα ακούτε παρά μακεδονικά τραγούδια και χορούς», μας είπε ο Πέτσε Μπενίσεφ.
Για να γίνει πιο ξεκάθαρη η διαφορά μεταξύ του τότε και του τώρα, οι Pando Ashlakov/ Παναγιώτης Αναστασιάδης θυμούνται το παρελθόν.
-«Όταν ήμασταν παιδιά και όταν αρχίσαμε να τραγουδάμε μακεδονικά τραγούδια, σηκώσαμε όλη την Ελλάδα στα πόδια της. Τους σηκώσαμε στα πόδια τους και είπαν μεταξύ τους ότι ξύπνησαν και πρέπει να τους σταματήσουμε. Όμως, σύμφωνα με το νόμο, δεν μπορούσαν να μας σταματήσουν. Τραγουδούσαμε και χορεύαμε, δεν κραδαίναμε όπλα. Ήρθε η αστυνομία, ήρθε η μυστική αστυνομία, άνθρωποι τέτοιοι, άνθρωποι άλλοι, εκφοβισμοί… Ήμουν παιδί τότε, μας φώναζαν οι πατεράδες μας, σταματήστε παιδιά, δεν ήρθε ακόμα η ώρα…
«Από το 1985 που άρχισε να τραγουδιούνται τα «μακεδονικά», γιατί μέχρι το 85 ήμασταν «Τσάρλι Τσάπλιν», ήμασταν μόνο με μουσική, δεν ήμασταν με τραγούδι. Το τραγούδι ξεκίνησε το ’85. Από τότε έχουν συγκεντρωθεί εδώ 8.000 με 15.000 άτομα από Солун, Бер, Негуш, Воден, Катерини, Калјари… Τώρα όχι μόνο στο Овчарани, αλλά μακεδονικά τραγουδούνται παντού, στο Кукуш, Воден, Калјари, παντού…
Τώρα στους γάμους και στις βαφτίσεις, μπορείς ήδη να δεις αν κάποιος είναι Μακεδόνας ή Έλληνας, τονίζει ο Pando Ashlakov/ Παναγιώτης Αναστασιάδης από την Οβτσάρανη.