Λεπτομερή πρόταση για την επίλυση του ζητήματος των S-400, η οποία τυπικά επιτρέπει στη Τουρκία να διατηρήσει τα συστήματα στο έδαφός της αλλά ουσιαστικά μεταφέρει τον έλεγχό τους στις ΗΠΑ, κατέθεσαν, οι Αμερικανοί κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
Τα παραπάνω αποτελούν αποκλειστικές πληροφορίες της εφημερίδας «Καθημερινής» και της δημοσιογράφου Λένας Αργύρη. Σύμφωνα με το δημοσίευμα:
Στο πλαίσιο των συζητήσεων, οι οποίες φαίνεται πως βρίσκονται σε πιο προχωρημένο στάδιο από ό,τι έως σήμερα είναι γνωστό, υψηλόβαθμοι Αμερικανοί αξιωματούχοι κόμισαν πρόταση για τη μεταφορά των ρωσικών συστημάτων στη βάση του Ιντσιρλίκ, στον τομέα που ελέγχουν οι ΗΠΑ.
Με αυτόν τον τρόπο η Τουρκία θα απέφευγε μια υποχώρηση, που στα μάτια της μοιάζει με διεθνή διασυρμό, ενώ ταυτόχρονα δεν θα αθετούσε τους όρους, ούτε θα παραβίαζε ενδεχόμενες δεσμευτικές ρήτρες του συμβολαίου με τη Ρωσία.
Παρά την πολυπλοκότητα του ζητήματος, φαίνεται ότι και οι δύο πλευρές επιθυμούν πια, την επιτυχή ολοκλήρωση των σχετικών συζητήσεων, καθώς κάτι τέτοιο θα επέλυε ένα μείζον πρόβλημα για την Ουάσιγκτον και το ΝΑΤΟ και θα επέτρεπε στην Αγκυρα να επανέλθει στο πρόγραμμα των F-35.
Οπως επιβεβαιώνει στην «Κ» ο Μάικ Ρούμπιν, ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο American Enterprise και πρώην αξιωματούχος του Πενταγώνου, η συγκεκριμένη πρόταση μεταφέρθηκε σε πολύ υψηλό επίπεδο από αξιωματούχους του Λευκού Οίκου και του Πενταγώνου τον Ιούλιο.
«Οι πηγές μου στην περιοχή μού λένε ότι κατά τη διάρκεια της επίσκεψής τους στην Τουρκία στις 1 και 2 Ιουλίου, η Σελέστ Γουόλαντερ, υφυπουργός Αμυνας για Θέματα Διεθνούς Ασφάλειας, και ο Μάικλ Κάρπεντερ, ειδικός σύμβουλος του προέδρου και διευθυντής για την Ευρώπη στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, συζήτησαν την αναβίωση της συμφωνίας για τα F-35 με τους Τούρκους ομολόγους τους.
Σε αντάλλαγμα για την επανένταξή τους στο πρόγραμμα των F-35 ζήτησαν από την Τουρκία είτε να παραδώσει τους S-400 στις Ηνωμένες Πολιτείες είτε να τους μεταφέρει στη βάση του Ιντσιρλίκ στον τομέα που ελέγχουν οι ΗΠΑ», ανέφερε ο κ. Ρούμπιν.
- Τουρκικοί ελιγμοί για τα F-35
Η αμερικανική πρεσβεία στην Αγκυρα την επομένη της συγκεκριμένης επίσκεψης είχε αναφέρει λακωνικά ότι οι κ.κ. Γουόλαντερ και Κάρπεντερ συζήτησαν με τους Τούρκους αξιωματούχους την ανάπτυξη επιπρόσθετων τομέων συνεργασίας και την περαιτέρω ενίσχυση των αμυντικών σχέσεων των δύο χωρών.
Σε επικοινωνία που είχε η «Κ» με το Πεντάγωνο για το θέμα και σε ερώτημα για το πού ακριβώς βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στις δύο πλευρές, ο εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Αμυνας, Τζάβαν Ράσνεϊκ, ανέφερε ότι:
«Από το 2019 έχουμε κάνει γνωστή τη θέση μας στην Τουρκία τόσο για τους S-400 όσο και για τις συνέπειες που απορρέουν από την απόκτησή τους, συνέπειες οι οποίες περιλαμβάνονται στην σχετική νομοθεσία. Δεν έχει υπάρξει καμία αλλαγή στη θέση ή τη νομοθεσία των ΗΠΑ σχετικά με αυτό το θέμα».
Η τουρκική πλευρά αρχικά απέρριψε την αμερικανική πρόταση, ωστόσο το θέμα παραμένει στο τραπέζι ενόψει των επικείμενων διμερών επαφών στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
Στην πραγματικότητα, όμως, η κατάθεση του εν λόγω σχεδίου για τη μεταφορά των συστημάτων στη συγκεκριμένη τοποθεσία, σε συνδυασμό με τις νομοθετικές πρωτοβουλίες που δρομολογήθηκαν ανεπιτυχώς στο Κογκρέσο το καλοκαίρι, αποδεικνύει ότι οι προσπάθειες επίλυσης του ζητήματος των S-400 είναι σε πλήρη εξέλιξη, οι επιλογές που εξετάζονται ποικίλλουν και πιθανές αλλαγές στη θέση ή στη νομοθεσία των ΗΠΑ ενδεχομένως να είναι προ των πυλών.
Σχολιάζοντας τη συγκυρία των έντονων διεργασιών, λίγους μήνες πριν από τις εκλογές στις ΗΠΑ, ο κ. Ρούμπιν αναφέρει ότι «η πιο επικίνδυνη συγκυρία για την εξωτερική και αμυντική πολιτική κάθε αμερικανικής κυβέρνησης είναι η περίοδος πριν από την ολοκλήρωση της τετραετίας.
Οι πρόεδροι αισθάνονται ότι βρίσκονται στο απυρόβλητο. Νομίζουν ότι μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν χωρίς να χρειάζεται να αντιμετωπίσουν ξανά τους ψηφοφόρους».
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η απάντηση των Τούρκων σε αυτή τη φάση δεν είναι θετική, ωστόσο οι συζητήσεις αναμένεται να συνεχιστούν στις επαφές αυτής της εβδομάδας στο περιθώριο των εργασιών της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.
Οπως προσθέτει ο κ. Ρούμπιν, «οι Τούρκοι αξιωματούχοι αρνήθηκαν και απάντησαν ότι απλώς θα κρατήσουν τα συστήματα στα κουτιά τους εντός της Τουρκίας. Ωστόσο, η συμφωνία δεν έχει πεθάνει, καθώς το θέμα των F-35 θα είναι στην ημερήσια διάταξη για τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Τουρκία και αυτή την εβδομάδα».
Η αίσθηση που υπάρχει στην Ουάσιγκτον είναι ότι οι ΗΠΑ, παρά τα σοβαρά προβλήματα που εξακολουθούν να κλονίζουν τις σχέσεις τους με την Τουρκία, είναι διατεθειμένες να προχωρήσουν στην άρση των κυρώσεων CAATSA και στην επαναφορά της Αγκυρας στο πρόγραμμα των F-35 μόλις ολοκληρωθεί η επίλυση του προβλήματος των S-400.
Τίποτε από όσα λέγονται από Αμερικανούς αξιωματούχους δεν είναι τυχαίο και αξίζει να παρατηρήσει κανείς προσεκτικά τις δηλώσεις που γίνονται από τότε που επιλύθηκε το θέμα με τα F-16, δηλώσεις οι οποίες μεθοδικά δείχνουν προς την κατεύθυνση κλεισίματος αυτού του θέματος.
Σχολιάζοντας αυτό το ευνοϊκό για την Τουρκία κλίμα, ο κ. Ρούμπιν αναφέρει πως «αποδεικνύεται ότι παρά τη ρητορική και τις προόδους της τελευταίας δεκαετίας, πάρα πολλοί στην Ουάσιγκτον είναι διατεθειμένοι να “πουλήσουν” την Αθήνα και τη Λευκωσία. Αυτό δεν πρέπει να συμβεί. Αντί η Αμερική να πουλήσει στην Τουρκία τα F-35, η αμερικανική κυβέρνηση θα μπορούσε απλώς να δώσει το αεροσκάφος απευθείας στη Ρωσία και στην Κίνα και να παρακάμψει τον μεσάζοντα».
- Οι ελληνικές άμυνες στο Κογκρέσο
«Η Τουρκία δεν έχει θέση στο πρόγραμμα των F-35», τονίζει ο Ρεπουμπλικανός βουλευτής Γκας Μπιλιράκης.
Η ελληνική πλευρά βρίσκεται σε εγρήγορση και ο Ελληνας πρωθυπουργός μετέφερε τον σχετικό προβληματισμό του σε επικοινωνία που είχε με τον ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Αντονι Μπλίνκεν στις 5 Σεπτεμβρίου.
Η «Κ», συνομιλώντας με Αμερικανούς νομοθέτες, αντιλαμβάνεται ότι στο Κογκρέσο, τα υποστηρικτικά προς την Ελλάδα κέντρα, παρακολουθούν στενά το θέμα και είναι έτοιμα να προσαρμόσουν τη στρατηγική τους ανάλογα με τις εξελίξεις.
Ο Ρεπουμπλικανός βουλευτής Γκας Μπιλιράκης, ο οποίος έχει πρωτοστατήσει στο παρελθόν στις προσπάθειες περιορισμού της τουρκικής επιθετικότητας και επιβολής ελεγκτικών μηχανισμών στη μεταφορά αμυντικού υλικού προς την Αγκυρα, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι:
«Οποιαδήποτε προσπάθεια αποδυνάμωσης των διατάξεων του CAATSA ή δημιουργίας εξαιρέσεων από τις κυρώσεις θα άφηνε τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις συμμάχους μας στην Ανατολική Μεσόγειο, Ελλάδα και Κύπρο, πιο ευάλωτες απέναντι στους αντιπάλους μας. Η Τουρκία δεν έχει θέση στο πρόγραμμα των F-35».
ΠΗΓΗ: Εφημερίδα «Καθημερινή» – Της δημοσιογράφου Λένας Αργύρη