Οι δύο ισχυροί φονικοί σεισμοί στην Τουρκία έχουν δημιουργήσει το ερώτημα αν υπάρχει περίπτωση να υπάρξει αντίστοιχη σεισμική δόνηση στην Ελλάδα. Τι λένε οι ειδικοί;
Δεν έχει τέλος η τραγωδία στην Τουρκία και τη Συρία με τους νεκρούς να έχουν ξεπεράσει τις 21.000 το πρωί της Παρασκευής.
Από τις πρώτες ώρες μετά τους σεισμούς, έχει προκληθεί το ερώτημα αν υπάρχει περίπτωση να βιώσουμε μια τέτοια ισχυρή σεισμική δόνηση στην Ελλάδα και τι επιπτώσεις μπορεί να έχει κάτι τέτοιο.
Οι σεισμολόγοι τονίζουν ότι σεισμοί τέτοιας έντασης έχουν γίνει στον ελλαδικό χώρο, ωστόσο δεν συμφωνούν όλοι σχετικά με τις πιθανότητες να συμβεί στο μέλλον ένας τέτοιος μεγασεισμός.
Η άποψη του Κώστα Παπαζάχου
Από τους πρώτους που μίλησαν για αυτό το σενάριο ήταν ο καθηγητής Σεισμολογίας του ΑΠΘ, Κώστας Παπαζάχος, σημειώνοντας ότι κάποια στιγμή θα βιώσουμε στον ελληνικό χώρο έναν σεισμό σαν της Τουρκίας και θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες.
Μιλώντας στην ΕΡΤ, ο κ. Παπαζάχος ρωτήθηκε αν ένας σεισμός σαν αυτός της Τουρκίας, γινόταν στην Ελλάδα, και στην περίπτωση αυτή αν θα είχε και στη χώρα μας τις ίδιες συνέπειες. Ο καθηγητής απάντησε ότι τέτοιοι σεισμοί έχουν γίνει στην Ελλάδα, «απλά δεν θυμόμαστε και πολλά γι’ αυτούς, γιατί έχουμε σχετικά βραχεία μνήμη», και υπενθύμισε τους σεισμούς των 7,5 Ρίχτερ στην Αμοργό το 1956 και των 7,2 Ρίχτερ στην Κεφαλονιά το 1953.
Ο καθηγητής Σεισμολογίας αναφέρθηκε όμως και σε έναν σεισμό μεγαλύτερο από αυτόν που έγινε στην Τουρκία, το 365 μ. Χ. στη δυτική Κρήτη ο οποίος είχε ισχύ 8,2 Ρίχτερ και πολύ μεγάλες συνέπειες στον ελληνικό χώρο, καθώς «ανύψωσε το λιμάνι στα Φαλάσαρνα περίπου 7 μέτρα στην επιφάνεια και τη μισή Κρήτη σταδιακά από 7 μέχρι 1 μέτρο, προκάλεσε ένα τεράστιο τσουνάμι, το οποίο χτύπησε από τη Βενετία μέχρι τις ακτές του Λιβάνου και την Αίγυπτο, [και] μεγάλες καταστροφές σε όλη την Πελοπόννησο και στην περιοχή».
«Έχουμε λοιπόν τέτοιους σεισμούς στον ελληνικό χώρο, αυτό πρέπει να μας προβληματίσει: πώς θα αντιδράσουμε και τι θα γίνει στην αντίστοιχη περίπτωση», τόνισε ο κ. Παπαζάχος, προσθέτοντας πως «κάποια στιγμή θα βιώσουμε έναν τέτοιο σεισμό με σύγχρονα κτίρια και θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες», διευκρινίζοντας ωστόσο ότι τέτοιοι σεισμοί στον ελληνικό χώρο «γενικά έχουν περιορισμένες επιπτώσεις, κυρίως γιατί γίνονται σε θαλάσσιες περιοχές».
Θα μπορούσε να προβλεφθεί;
Ερωτηθείς, δε, στην αρχή της συνέντευξης εάν ένας τέτοιος σεισμός σαν αυτόν της Τουρκίας θα μπορούσε να προβλεφθεί, αφού ξεκαθάρισε ότι «δεν μπορούμε να προβλέψουμε πότε ακριβώς θα γίνει ένας σεισμός» και υπενθύμισε σεισμούς όπως αυτόν του 1822 στο Χαλέπι – που εκτιμάται ότι είχε μεταξύ 20.000-60.000 νεκρών – και του 1939 στο Ερζιτζάν «στο ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας, πιο κοντά στο ρήγμα της Ανατολικής Ανατολίας, περίπου στη διασταύρωση τους, [που] είχε περίπου 35.000 νεκρούς και 100.000 τραυματίες», ο κ. Παπαζάχος είπε ότι τέτοιοι σεισμοί δεν είναι άγνωστοι στη συγκεκριμένη ζώνη, «κατά συνέπεια ξέρουμε ότι σε επίπεδο εκατονταετίας έχουμε τέτοιους σεισμούς».
«Ειδικά στα τέλη του 19ου αιώνα είχαμε περίπου 4-5 τέτοιους σεισμούς μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα που έσπασαν το μεγαλύτερο κομμάτι, στο πιο βορειοανατολικό κομμάτι του συγκεκριμένου ρήγματος. Κατά συνέπεια, δεν υπάρχει μια πρόβλεψη με την έννοια που αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι «θα γίνει ένας σεισμός αύριο μεθαύριο, βγείτε έξω από τα σπίτια σας», αλλά σίγουρα ξέραμε ότι αυτή η περιοχή δέχεται πάρα πολύ μεγάλες επιταχύνσεις και οι επίσημες προδιαγραφές γι’ αυτή την περιοχή ήταν εξαιρετικά αυστηρές», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Παπαζάχος.
Η τοποθέτηση του Κωνσταντίνου Συνολάκη
Μια από τις τοποθετήσεις που προκάλεσε πολλές αντιδράσεις ήταν αυτή του καθηγητή Φυσικών Καταστροφών, Κωνσταντίνου Συνολάκη που μίλησε στο MEGA.
Ο κ. Συνολάκης τόνισε πως τέτοιοι μεγασεισμοί γίνονται κάθε 600 χρόνια και αναφέρθηκε στον σεισμό στην Κρήτη το 365 π.Χ., τονίζοντας πως το νησί ανυψώθηκε 10 μέτρα εξαιτίας της σεισμικής δόνησης.
«Ο τελευταίος μεγάλος σεισμός στην Κρήτη έγινε το 1403 και υπολογίζεται ότι τέτοιοι σεισμοί γίνονται κάθε 600 με 800 χρόνια. Είμαστε ήδη στο «παράθυρο» του αιώνα, που μπορεί να δούμε μεγάλο σεισμό στο ελληνικό τόξο της τάξης των 8,5 Ρίχτερ», δήλωσε.
Ο Γεράσιμος Χουλιάρας για πιθανό μεγασεισμό
Μετά την τοποθέτηση του Κωνσταντίνου Συνολάκη, ο καθηγητής Σεισμολογίας Γεράσιμος Χουλιάρας, κλήθηκε για να μιλήσει για όσα ισχύουν για τους δύο ισχυρούς σεισμούς στην Τουρκία.
«Είμαστε στην τέταρτη ημέρα μετά τους δύο ισχυρούς σεισμούς σε Τουρκία και Συρία, αυτό το ρήγμα είναι πολύ μακριά από την Ελλάδα για να την επηρεάσει, για να γίνει μεταφορά τάσεων, είναι πολύ μεγάλη η απόσταση» ανέφερε, μιλώντας το πρωί της Πέμπτης, στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ ο καθηγητής Σεισμολογίας.
Εξήγησε ότι ο όρος «ντόμινο» δεν αναφέρεται στις τεκτονικές πλάκες: Το επίκεντρο, εξήγησε, είναι πάνω από 1.000 χλμ από τον ελλαδικό χώρο. Και συνέχισε: «Το φαινόμενο ντόμινο το είδαμε αμέσως μετά τα 7,8 Ρίχτερ, μετά τον πρώτο σεισμό, σε 9 ώρες, 1.000 χλμ πιο πάνω έγινε σεισμός 7,5 Ρίχτερ».
Στην ερώτηση αν μπορεί να υπάρξει σεισμός τέτοιους μεγέθους στην Ελλάδα, απάντησε: «Ιστορικά είχαμε τέτοιου μεγέθους σεισμούς, οπότε κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει την πιθανότητα ενός τέτοιου μεγέθους στον ελλαδικό χώρο. Υπάρχουν 3-4 τέτοια παραδείγματα ισοδύναμων μεγεθών παλαιότερα, οπότε κανείς δεν μπορεί να το αποκλείσει».
Σε ερώτηση ποιες θα ήταν οι συνέπειες ενός τέτοιου σεισμού είπε: «Θα είχε μικρότερες επιπτώσεις, τα κτίριά μας είναι καλύτερα από αυτά που βλέπουμε στην Τουρκία, έχουμε καλύτερες υποδομές. Επίσης, έχουμε το ευεργετικό στη γεωδυναμική της Ελλάδας, ότι οι περισσότεροι ισχυροί σεισμοί συμβαίνουν σε υποθαλάσσιες περιοχές, οπότε το φαινόμενο εκτονώνεται».
Ο κ. Χουλιάρας κατέληξε: «Τα κτίρια είναι αυτά που πρέπει να προσέχουμε, να γίνονται συνεχείς έλεγχοι στα κτίρια και τις υποδομές, είναι τα βασικά πράγματα. Αν αφοσιωθούμε σε αυτά, θα είμαστε καλά».
Τι λέει ο Άκης Τσελέντης
Για τον σεισμό στην Τουρκία ο Άκης Τσελέντης, διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, είπε στο MEGA ότι: «Ο σεισμός έγινε στο ρήγμα της ανατολικής Ανατολίας το οποίο δεν έχει καμία σχέση με της βόρειας Ανατολίας που φτάνει στο βόρειο Αιγαίο. Δεν έχουμε κανένα θέμα», τόνισε, αναφερόμενος στο κατά πόσο ο μεγάλος σεισμός στη γειτονική χώρα μπορεί να επηρεάσει την Ελλάδα.
Ωστόσο, «Μπορεί να επηρεάσει την Κύπρο αλλά δεν ανησυχούμε πολύ, είναι ακίνδυνος. Θα γίνει στη θάλασσα και ο δομικός ιστός του νησιού είναι άψογος», υποστήριξε.
Σύμφωνα με τον διευθυντή του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, η μετασεισμική ακολουθία «θα διαρκέσει μήνες, ίσως και χρόνο» με δυνατούς μετασεισμούς, ενώ η όποια ύφεση στο μέγεθος των μετασεισμών, σημαίνει ότι αργότερα θα υπάρχει έξαρση.
«Θα με ανησυχούσε μετατόπιση του ρήγματος της βόρειας Ανατολίας. Για την ώρα δεν ανησυχώ», σημείωσε ο καθηγητής για έναν ενδεχόμενο σεισμό στην Ελλάδα.
«Μια περιοχή κοντά στην Κωνσταντινούπολη στο ρήγμα της βορείου Ανατολίας έχει καιρό να δώσει σεισμό και έχει μαζέψει πολλή ενέργεια. Εκεί αν γίνει κάτι, θα δούμε αντίστοιχες εικόνες γιατί και η Κωνσταντινούπολη έχει αυθαίρετη δόμηση», προειδοποίησε ο Άκης Τσελέντης.
Καθησυχάζει ο Μανώλης Σκορδίλης
Καθησυχαστικός παρουσιάστηκε ο καθηγητής Σεισμολογίας Μανώλης Σκορδίλης σχετικά «με ένα σεισμό 8,5 Ρίχτερ», όπως ανέφερε ο Κωνσταντίνος Συνολάκης. Μια τέτοια πρόγνωση δεν έχει επιστημονική βάση, είπε ο κ. Σκορδίλης.
«Στην Ελλάδα ξέρουμε ότι το μεγαλύτερο μέγεθος σεισμού που έχει καταγραφεί ποτέ εκτιμάται στα 8,3 Ρίχτερ και αφορά ένα σεισμό που έγινε το 365 μετά Χριστόν δυτικά της Κρήτης. Αυτό είναι το μεγαλύτερο μέγεθος που εικάζεται ότι έχει γίνει στον ελληνικό χώρο ποτέ.
Συνήθως τέτοιοι σεισμοί έχουν πολύ πολύ μεγάλες περιόδους επανάληψης. Απόδειξη είναι ότι δεν έχουμε ιστορικά ή ενόργανα στοιχεία που να δείχνουν ότι στην Τουρκία προηγήθηκε κάποιος τέτοιος σεισμός στο παρελθόν, που σημαίνει ότι προφανώς έχει ξαναγίνει, αλλά σε μεγάλο χρονικό διάστημα πίσω» δήλωσε ο κ. Σκορδίλης, μιλώντας στην ΕΡΤ.
«Στον ελλαδικό χώρο έχουμε σεισμούς με μεγέθη που έφθασαν και ξεπέρασαν τους 7 βαθμούς, αλλά δεν έχουμε σεισμούς αυτής της τάξης μεγέθους 8 Ρίχτερ» τόνισε και εξήγησε ότι θα περιμένουμε κάτι όταν έχουμε κάποια συγκεκριμένη μεθοδολογία, η οποία μας λέει ότι ο επόμενος μεγάλος σεισμός που θα γίνει, θα γίνει στην τάδε περιοχή, σε κάποιο συγκεκριμένο ρήγμα του οποίου οι δυνατότητες φτάνουν μέχρι ένα συγκεκριμένο μέγεθος.
Αν δεν έχω μια τέτοια πληροφόρηση, δεν μπορώ να μιλήσω για επερχόμενο σεισμό της τάξης του 8,3. Δεν έχω υπόψη μου τέτοια στοιχεία, αλλά αν κάποιος συνάδελφος έχει κάποια άλλα στοιχεία, πολύ ευχαρίστως μπορεί να τα παρουσιάσει», πρόσθεσε.
«Ρεαλιστής και ξεκάθαρος»
«Θα προσπαθήσω να είμαι όσο γίνεται ρεαλιστής και ξεκάθαρος: Στην Ελλάδα, λόγω υψηλού επιπέδου σεισμικότητας που έχουμε ως χώρα, περιμένουμε τουλάχιστον έναν σεισμό πάνω από 6 κάθε χρόνο.
Στατιστικά υπάρχουν περίοδοι που πέρασε χρόνος χωρίς σεισμό. Υπήρχαν και περίοδοι με πάνω από έναν σεισμό πάνω από 6. Το 2021 είχαμε σεισμούς πάνω από 6: Είχαμε τον σεισμό στην Ελασσόνα και είχαμε και δύο σεισμούς μεγάλους στην Κρήτη. Αυτά μέσα στο 2021. Το 2022 δεν είδαμε κανένα σεισμό.
»Αυτό πιθανότατα μας λέει ότι ίσως μέσα στο 2023 να έχουμε έναν τέτοιο σεισμό πάνω από 6. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα είναι 7 ή 8. Λέμε ότι πιθανόν να έχουμε ένα τέτοιο σεισμό στην ελληνική επικράτεια μέσα στο έτος που διανύουμε. Ένα σεισμό πάνω από 6 Ρίχτερ», σημείωσε ο Μανώλης Σκορδίλης.
Σε ερώτηση για το εάν ο σεισμός των 7,8 Ρίχτερ της Τουρκίας μπορεί να ενεργοποιήσει άλλα ρήγματα στον ελλαδικό χώρο απάντησε:
«Είμαστε αρκετά μακριά. Θα είμαστε σε λίγο διαφορετική θέση από αυτή που ήμασταν το 1999. Τότε είπαμε ότι λόγω του ότι εμφανίστηκε ως σεισμός πάνω σε ένα κλάδο του ρήγματος της Βόρειας Ανατολίας που η δυτική απόληξη περνάει όλο το Βόρειο Αιγαίο και φτάνει στις Σποράδες, πιθανόν να επηρέασε τον ελληνικό χώρο», είπε ο καθηγητής.
«Καμία μεταβολή σεισμικότητας»
«Είχαμε πράγματι λίγες ώρες μετά δύο σεισμούς πάνω από 5 στο Βόρειο Αιγαίο. Μετά από λιγότερο από ένα μήνα, στις 7 Σεπτέμβρη είχαμε σεισμό 5,9 Ρίχτερ στην Πάρνηθα. Τώρα μιλάμε για σεισμό ο οποίος βρίσκεται σε τεράστια απόσταση από τον ελληνικό χώρο.
Δεν είμαστε στην ίδια ζώνη, δεν έχουμε κάποιο τμήμα του ρήγματος της Ανατολικής Ανατολίας που να περνάει φυσικά στον ελληνικό χώρο. Καμία σχέση επομένως δεν έχουμε. Δεν υπάρχει κάτι που να δικαιολογεί την ανησυχία για πιθανή διέγερση ελληνικών ρηγμάτων εξαιτίας του σεισμού αυτού.
Εξάλλου, μετά τον σεισμό αυτόν δεν παρατηρήσαμε καμία μεταβολή σεισμικότητας στον ελληνικό χώρο. Επομένως, το πιθανότερο είναι να μην επηρέασε καθόλου την περιοχή μας» εκτίμησε ο κ. Σκορδίλης.
Σχετικά με το δημοσίευμα του Guardian για το ηφαίστειο της Σαντορίνης, τόνισε ότι δεν υπάρχει καμία απολύτως ένδειξη για ενεργοποίησή του.