Η εμφάνιση του Covid και η συνακόλουθη κατάρρευση του τουριστικού τομέα θεωρούνται οι άμεσοι λόγοι για τα οικονομικά δεινά της Σρι Λάνκα. Η οικονομική κρίση, όντας η χειρότερη εδώ και δεκαετίες, έχει θέσει τη χώρα σε οριακή κατάσταση από κάθε άποψη.
Σύμφωνα με το South Asian Tribune, στο παρελθόν, υπό την προεδρία του Mahinda Rajapaksa το 2005, η κυβέρνηση φιλοδοξούσε να μετατρέψει τη Σρι Λάνκα σε μια άλλη Σιγκαπούρη κατασκευάζοντας υποδομές και λιμάνια τελευταίας τεχνολογίας. Αλλά η γοητεία των κινεζικών δανείων διέλυσε κάθε τέτοια ελπίδα και σήμερα η Σρι Λάνκα πιέζεται να αποπληρώσει δάνεια ύψους 45 δισεκατομμυρίων δολαρίων, από τα οποία οφείλει στην Κίνα 8 δισεκατομμύρια δολάρια, σχεδόν το ένα έκτο του συνολικού εξωτερικού χρέους της. Και για να κάνει τα πράγματα χειρότερα, η Κίνα αρνήθηκε να προσφέρει οποιεσδήποτε παραχωρήσεις στην αποπληρωμή του χρέους.
Μετά τον εμβληματικό Οικονομικό Διάδρομο Κίνας-Πακιστάν, οι κινεζικές επενδύσεις στη Σρι Λάνκα ήταν ένα ακόμη στολίδι στην κορωνίδα της Πρωτοβουλίας Belt and Road (BRI). Ωστόσο, λίγα χρόνια αργότερα, αυτές οι επενδύσεις έχουν γίνει ένα τέλειο παράδειγμα του πώς οι μεγάλες επενδύσεις μπορούν να πάνε στραβά για μια χώρα υποδοχής. Αυτά έχουν μετατρέψει τη Σρι Λάνκα σε μια οικονομία γεμάτη χρέη, γεμάτη με πολλά μη βιώσιμα έργα και δεν υπάρχει πολιτική βούληση να αντιμετωπιστεί η κινεζική κακία, αναφέρουν αναφορές.
Η οικονομία της Σρι Λάνκα βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση από την πανδημία του COVID-19 λόγω της κατάρρευσης του τουριστικού τομέα και το νόμισμά της έχει υποτιμηθεί σχεδόν κατά 90 SLR έναντι του δολαρίου ΗΠΑ από τις 8 Μαρτίου, καθώς η κεντρική τράπεζα της χώρας προσπαθεί να σταθεροποιήσει την οικονομία. Τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας έχουν στερέψει και η χώρα αντιμετωπίζει σοβαρή έλλειψη καυσίμων και άλλων βασικών εμπορευμάτων.
Σε μια περίπτωση νωρίτερα, αναδυόμενη από τις καταστροφές του εμφυλίου πολέμου το 2009, η Σρι Λάνκα ήταν πρόθυμη να αναζωογονήσει την οικονομία της. Το Πεκίνο, αξιοποιώντας τη στρατιωτική του βοήθεια προς το Κολόμπο, κινήθηκε γρήγορα για να εκμεταλλευτεί αυτή την ευκαιρία. Μεταξύ 2005 και 2017, η Κίνα παρείχε στη Σρι Λάνκα οικονομική βοήθεια ύψους 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων, συμπεριλαμβανομένης μιας σειράς έργων υποδομής. Η χρηματοδότηση για τα περισσότερα από αυτά τα έργα συνοδεύτηκε από τυπικά χαρακτηριστικά των κινεζικών επενδύσεων: δάνεια υψηλού επιτοκίου, Κινέζοι εργολάβοι, κινεζική εργασία και κινεζική τεχνολογία. Ως αποτέλεσμα, η Κίνα αναδείχθηκε ως η κορυφαία πηγή εισαγωγών της Σρι Λάνκα, με κινεζικό χρέος και χρηματοδότηση ιδίων κεφαλαίων για περισσότερα από 50 έργα, ανέφερε η South Asian Tribune.
Οι εκθέσεις υποστήριξαν περαιτέρω ότι η γοητεία των κινεζικών επενδύσεων μειώθηκε γρήγορα και τα εμπορικά δάνεια της Κίνας με υψηλά επιτόκια προκάλεσαν παγίδα χρέους για τη Σρι Λάνκα, με το εξωτερικό χρέος της να αυξάνεται από 36 τοις εκατό του ΑΕΠ το 2010 σε 94 τοις εκατό το 2017. Ως αποτέλεσμα, ο Κολόμπο χρειάστηκε να λάβει τη βοήθεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) για να αποπληρώσει αυτά τα δάνεια.
Ενώ το χρέος της Σρι Λάνκα προς την Κίνα μπορεί να αντιπροσωπεύει μόνο το 10 τοις εκατό του συνολικού χρέους, είναι το μη δηλωμένο δάνειο, το υπερβολικό δάνειο για την αποπληρωμή του υπάρχοντος κύκλου δανείων και οι ρήτρες στεγαστικών δανείων που έχουν προκαλέσει τον όλεθρο. Κατά συνέπεια, σύμφωνα με το ΔΝΤ, ο λόγος του χρέους της Σρι Λάνκα προς το ΑΕΠ αυξήθηκε από 94 τοις εκατό το 2019 σε 119 τοις εκατό το 2021. Τα πανδημικά lockdown και το κλείσιμο των διεθνών συνόρων συνέβαλαν επίσης στην κατάρρευση του εγχώριου τουριστικού τομέα, στερώντας από το Κολόμπο πολύτιμο συνάλλαγμα.
Η απώλεια συναλλάγματος σήμαινε επίσης ότι μείωσε την ικανότητα του νησιωτικού έθνους να εισάγει τρόφιμα και καύσιμα – δύο βασικές απαιτήσεις και η έλλειψη των οποίων έχει προκαλέσει θυμωμένους ντόπιους να βγουν στους δρόμους ζητώντας ανακούφιση. Οι διαδηλώσεις πραγματοποιούνται σε κάθε γωνιά και γωνιά του έθνους, από μικρούς δρόμους και συγκροτήματα διαμερισμάτων, έως πολλές περιοχές σε όλη τη χώρα ενάντια στη συνεχιζόμενη κρίση.
Όπως ήταν αναμενόμενο, η Κίνα κατηγόρησε βολικά τη Δύση και την κακοδιαχείριση της Σρι Λάνκα, καταγγέλλοντας την τελευταία για την αδύναμη οικονομική της βάση, την έλλειψη αυτοσυντηρούμενης οικονομίας, την υπερβολική συνήθεια δανεισμού και τον κακό προγραμματισμό. Η Κίνα κρατούσε πάντα τα συμφέροντά της στην πρώτη γραμμή και χρησιμοποιούσε τα μικρά έθνη ως πιόνι του, είτε είναι η Σρι Λάνκα είτε οι Μαλδίβες. Το Πεκίνο είναι γνωστό ότι πούλησε ένα όνειρο μιας ταχέως αναπτυσσόμενης οικονομίας και στη συνέχεια παγίδευσε αυτές τις χώρες στη διπλωματία του χρέους. Για χάρη της οικονομικής ανάπτυξης, η εξάρτηση από την Κίνα θα μπορούσε να είναι μια άθλια επιλογή για οποιαδήποτε χώρα, και τα πιο πρόσφατα παραδείγματα είναι το Πακιστάν και τη Σρι Λάνκα που αντιμετωπίζουν μια τρομερή οικονομική κρίση επί του παρόντος, σύμφωνα με αναφορές.