Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ενέκρινε μια συμφωνία μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και του Μαυρικίου σχετικά με τα νησιά Τσάγκος. Αυτή η απόφαση, που οριστικοποιήθηκε την 1η Απριλίου, θα οδηγήσει τη Βρετανία να μεταβιβάσει την κυριαρχία στα νησιά Τσάγκος στον Μαυρίκιο.
Ωστόσο, το Ηνωμένο Βασίλειο θα διατηρήσει τον έλεγχο του μεγαλύτερου νησιού, του Ντιέγκο Γκαρσία, με την εκμίσθωση του για 99 χρόνια. Αυτή η συμφωνία, αποτέλεσμα μηνών συνομιλιών, έχει πλέον φτάσει στο τελικό της στάδι, με τις δύο χώρες να πρόκειται να υπογράψουν σύντομα τη συνθήκη.
Τα νησιά Τσάγκος βρίσκονται στον Ινδικό Ωκεανό και κάποτε ήταν μέρος της βρετανικής αποικίας του Μαυρικίου. Το Ηνωμένο Βασίλειο διαχώρισε τα νησιά από τον Μαυρίκιο στη δεκαετία του 1960 και οι γηγενείς Τσαγκόσσιοι απομακρύνθηκαν βίαια για να ανοίξουν τη θέση για μια στρατιωτική βάση των ΗΠΑ στο Ντιέγκο Γκαρσία.
Έκτοτε, η βάση έχει γίνει κρίσιμη για στρατιωτικές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα για τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, συμπεριλαμβανομένων των αποστολών αντιτρομοκρατίας και της παγκόσμιας επιτήρησης.
Η έγκριση αυτής της συμφωνίας ακολουθεί σημαντικές συνομιλίες με τις ΗΠΑ, οι οποίες έχουν στρατηγικό ενδιαφέρον για τον Ντιέγκο Γκαρσία λόγω της στρατιωτικής βάσης. Το σχέδιο ακολουθεί απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου (ICJ) το 2019 που έλεγε ότι το αρχιπέλαγος ανήκει στον Μαυρίκιο.
Ωστόσο, η συμφωνία έχει πυροδοτήσει διαμάχες. Οι επικριτές στις ΗΠΑ ανησυχούν ότι η μεταφορά της κυριαρχίας θα μπορούσε να αποδυναμώσει τη δυτική επιρροή στην περιοχή, επιτρέποντας ενδεχομένως στην Κίνα να αποκτήσει ισχυρότερη βάση στον Ινδικό Ωκεανό.
Υπήρξε κριτική στο Ηνωμένο Βασίλειο, με ορισμένους να υποστηρίζουν ότι η Βρετανία παραχωρεί άσκοπα ένα στρατηγικά πολύτιμο έδαφος.
Τα νησιά Τσάγκος, που κάποτε θεωρούνταν απομακρυσμένα και ερημωμένα, έχουν γίνει γεωπολιτικό σημείο ανάφλεξης, καθώς η σημασία τους για την παγκόσμια ασφάλεια έχει αυξηθεί μόνο με την πάροδο του χρόνου.
Αμφιλεγόμενη Ιστορία
Τα νησιά Τσάγκος εγκαταστάθηκαν για πρώτη φορά από τους Γάλλους τον 18ο αιώνα, αλλά μετά τους Ναπολεόντειους Πολέμους, η Βρετανία ανέλαβε τον έλεγχο το 1814. Τα νησιά ήταν μέρος της βρετανικής αποικίας του Μαυρικίου μέχρι τη δεκαετία του 1960. Εκείνη την εποχή, ο Μαυρίκιος έλαβε την ανεξαρτησία, αλλά οι Βρετανοί αποφάσισαν να χωρίσουν τα νησιά Chagos, σχηματίζοντας το Βρετανικό Έδαφος Ινδικού Ωκεανού (BIOT).
Ο λόγος του χωρισμού; Στρατηγική στρατιωτική βάση στο Ντιέγκο Γκαρσία. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ άρχισαν να συζητούν τη δημιουργία μιας στρατιωτικής εγκατάστασης στο Ντιέγκο Γκαρσία, που βρίσκεται περίπου στα μισά του δρόμου μεταξύ Αφρικής και Ασίας. Ήταν μια ιδανική τοποθεσία για μια αναπτυγμένη στρατιωτική βάση ικανή να υποστηρίξει επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή και πέρα από αυτήν.
Αυτή η απόφαση για την ανέγερση στρατιωτικής βάσης ελήφθη παρά τη σημαντική αντίθεση των γηγενών Chagossians, που ζούσαν στα νησιά για γενιές.
Μεταξύ 1968 και 1973, οι Βρετανοί έδιωξαν βίαια πάνω από 1.500 Τσαγκόσσιους από τα σπίτια τους, στέλνοντάς τους στον Μαυρίκιο και τις Σεϋχέλλες.
Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου υποστήριξε με συνέπεια ότι οι απελάσεις ήταν απαραίτητες για την ασφάλεια της περιοχής. Η στρατιωτική βάση των ΗΠΑ στο Ντιέγκο Γκαρσία, που ιδρύθηκε το 1966, έχει γίνει μια από τις σημαντικότερες στρατιωτικές εγκαταστάσεις για τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, παρέχοντας υλικοτεχνική υποστήριξη και βάσεις για στρατιωτικές επιχειρήσεις παγκοσμίως.
Ωστόσο, παρά το γεγονός αυτό, η απέλαση των Τσαγκόσιαν υπήρξε πηγή διεθνούς αντιπαράθεσης.
Το 2019, το Διεθνές Δικαστήριο των Ηνωμένων Εθνών (ICJ) έκρινε ότι η απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου να χωρίσει τα νησιά Τσάγκος από τον Μαυρίκιο ήταν παράνομη. Ωστόσο, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου αγνόησε σε μεγάλο βαθμό την απόφαση, υποστηρίζοντας ότι η κυριαρχία των νησιών εξακολουθεί να αμφισβητείται.
Στρατιωτική Αξία
Η ιστορία της μεταμόρφωσης του Ντιέγκο Γκαρσία από ένα απομακρυσμένο και έρημο νησί σε ακρογωνιαίο λίθο των παγκόσμιων στρατιωτικών επιχειρήσεων είναι προϊόν της τοποθεσίας του.
Φωλιασμένο στην καρδιά του Ινδικού Ωκεανού, το Diego Garcia βρίσκεται στο σταυροδρόμι κρίσιμων θαλάσσιων διαδρομών μεταξύ Αφρικής, Μέσης Ανατολής και Ασίας. Η γειτνίασή του με τα στενά του Ορμούζ, μια ζωτικής σημασίας ναυτιλιακή διαδρομή πετρελαίου, προσθέτει περαιτέρω αξία στη στρατηγική της θέση.
Η στρατιωτική βάση των ΗΠΑ στο Ντιέγκο Γκαρσία είναι εδώ και πολύ καιρό ζωτικό πλεονέκτημα για τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο, διευκολύνοντας ένα ευρύ φάσμα στρατιωτικών δραστηριοτήτων.
Η βάση χρησιμεύει ως βασικός κόμβος εφοδιαστικής, υποστηρίζοντας ναυτικές επιχειρήσεις, αεροπορικές αποστολές και συλλογή πληροφοριών. Το αεροδρόμιο του μπορεί να χειριστεί βομβαρδιστικά μεγάλης εμβέλειας και το λιμάνι του μπορεί να φιλοξενήσει μεγάλα σκάφη του ναυτικού.
Ο Ντιέγκο Γκαρσία έχει συμμετάσχει σε διάφορες στρατιωτικές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένου του πολέμου του Κόλπου, του πολέμου στο Ιράκ και του πολέμου στο Αφγανιστάν. Ο ρόλος της στις αντιτρομοκρατικές προσπάθειες στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική την έχει καταστήσει κεντρικό παράγοντα στις επιχειρήσεις του στρατού των ΗΠΑ. Η βάση φιλοξενεί επίσης Ναυτικά Πλοία Προ-τοποθέτησης, τα οποία είναι ζωτικής σημασίας για την ταχεία ανάπτυξη κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων.
Ένας βασικός λόγος για τη διαρκή σημασία του Ντιέγκο Γκαρσία είναι η ικανότητά του να υποστηρίζει τις δυνατότητες κρούσης μεγάλης εμβέλειας. Τα αεροδρόμια του νησιού είναι εξοπλισμένα για να χειρίζονται βομβαρδιστικά και αεροσκάφη επιτήρησης που μπορούν να αναπτυχθούν γρήγορα σε περιόδους κρίσης. Η βάση χρησιμεύει επίσης ως βασικός κόμβος στο παγκόσμιο δίκτυο σταθμών παρακολούθησης και συλλογής πληροφοριών του στρατού των ΗΠΑ.
Ο στρατός των ΗΠΑ έχει κάνει σημαντικές επενδύσεις στο Ντιέγκο Γκαρσία, μετατρέποντάς το σε μια από τις πιο εξελιγμένες στρατιωτικές εγκαταστάσεις στον κόσμο. Αποτελεί στρατηγικό πλεονέκτημα όχι μόνο για τις ΗΠΑ αλλά και για το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο μοιράζεται τις αμυντικές ευθύνες με τις ΗΠΑ στην περιοχή.
Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς οι ναυτικές δραστηριότητες της Κίνας, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας βάσεων όπως αυτή στο Τζιμπουτί, έχουν εγείρει ανησυχίες μεταξύ των εθνών σχετικά με τις φιλοδοξίες του Πεκίνου στον Ινδικό Ωκεανό.
Το βομβαρδιστικό H-6, ένα στρατηγικό πλεονέκτημα της Πολεμικής Αεροπορίας του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (PLAAF), προβάλλει τη στρατιωτική ισχύ της Κίνας στην περιοχή. Μια εκσυγχρονισμένη έκδοση του σοβιετικού Tu-16, το H-6 είναι ικανό να μεταφέρει πυραύλους κρουζ μεγάλης εμβέλειας και να πραγματοποιεί εναέριο ανεφοδιασμό, ενισχύοντας το επιχειρησιακό του βεληνεκές.
Ιρανική απειλή
Η στρατιωτική σημασία του Ντιέγκο Γκαρσία έχει αυξηθεί μόνο εν μέσω αυξανόμενων εντάσεων στη Μέση Ανατολή, ιδιαίτερα όσον αφορά το Ιράν.
Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θεωρούν εδώ και καιρό τη βάση ως κρίσιμο αποτρεπτικό μέσο κατά της πιθανής ιρανικής επιθετικότητας, ειδικά καθώς η Τεχεράνη συνεχίζει να προωθεί το ταχύτατα εξελισσόμενο πρόγραμμα πυρηνικών της δυνατοτήτων που απειλεί να βλάψει τα αμερικανικά πετρελαϊκά συμφέροντα.
Η αυξανόμενη επιρροή του Ιράν στις συγκρούσεις σε όλη τη Μέση Ανατολή έχει απλώς εντείνει τις ανησυχίες της Δύσης σχετικά με τις στρατηγικές του φιλοδοξίες. Ιρανοί στρατιωτικοί αξιωματούχοι έχουν επανειλημμένα προειδοποιήσει για προληπτικά χτυπήματα σε βάσεις των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου του Ντιέγκο Γκαρσία, ως απάντηση στην κλιμάκωση των εχθροπραξιών.
Με τα προηγμένα συστήματα επιτήρησης, τα βομβαρδιστικά μεγάλου βεληνεκούς και τις δυνατότητες πληροφοριών, το νησί παραμένει κεντρικό στις προσπάθειες των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου να περιοριστεί η στρατιωτική εμβέλεια της Τεχεράνης. Οι ιρανικές ναυτικές δυνάμεις έχουν επίσης εντείνει την παρουσία τους κοντά σε βασικά θαλάσσια σημεία ασφυξίας, όπως το Στενό του Ορμούζ, εντείνοντας τους φόβους για απειλές σε παγκόσμιους ναυτιλιακούς δρόμους. Αυτό ενίσχυσε τον ρόλο του Ντιέγκο Γκαρσία στην εξασφάλιση ζωτικών εμπορικών δρόμων και στη διατήρηση της στρατιωτικής κυριαρχίας στην περιοχή.
Το Ιράν διαθέτει ένα εκτεταμένο οπλοστάσιο βαλλιστικών πυραύλων, συμπεριλαμβανομένων των πυραύλων Khorramshahr και Sejjil, οι οποίοι έχουν το βεληνεκές να στοχεύουν βάσεις των ΗΠΑ στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένου του Ντιέγκο Γκαρσία. Το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) έχει επίσης επεκτείνει σημαντικά τις δυνατότητές του για πόλεμο με drone, χρησιμοποιώντας τις αποτελεσματικά σε διάφορες περιφερειακές συγκρούσεις.
Η Τεχεράνη έχει επανειλημμένα επιδείξει την ικανότητά της να χτυπά τις δυνάμεις των ΗΠΑ και των συμμάχων μέσω πολιτοφυλακών στο Ιράκ, τον Λίβανο και την Υεμένη. Η αυξανόμενη πολυπλοκότητα του πυραυλικού προγράμματος του Ιράν έχει σημάνει συναγερμό στην Ουάσιγκτον, με αξιωματούχους να προειδοποιούν ότι η ικανότητα της Τεχεράνης να αναπτύξει όπλα υψηλής ακρίβειας θα μπορούσε να αλλάξει την περιφερειακή ισορροπία δυνάμεων.
Ο Ντιέγκο Γκαρσία έπαιξε κρίσιμο ρόλο στη στρατιωτική στρατηγική των ΗΠΑ εναντίον του Ιράν. Σε στιγμές αυξημένης έντασης, η βάση έχει χρησιμεύσει ως βάση εκτόξευσης για βομβαρδιστικά stealth B-2, τα οποία είναι ικανά για χτυπήματα ακριβείας βαθιά μέσα στο ιρανικό έδαφος.
Το Ιράν φέρεται να εξέτασε το ενδεχόμενο να χτυπήσει τον Ντιέγκο Γκαρσία. Ιρανοί στρατιωτικοί αξιωματούχοι έχουν προτείνει ότι οι πύραυλοι τους θα μπορούσαν ενδεχομένως να φτάσουν στο Ντιέγκο Γκαρσία, το οποίο βρίσκεται περίπου 3.795 χιλιόμετρα από το Ιράν.
Η στρατηγική θέση της βάσης διασφαλίζει ότι οι ΗΠΑ διατηρούν την ικανότητα να διεξάγουν επιχειρήσεις ταχείας απόκρισης εάν είναι απαραίτητο.
Σε τηλεφωνική συνέντευξη στις 30 Μαρτίου, ο Ντόναλντ Τραμπ προειδοποίησε για σοβαρή στρατιωτική δράση εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία με το Ιράν.
“Αν δεν κάνουν συμφωνία, θα υπάρξουν βομβαρδισμοί. Θα είναι ένας βομβαρδισμός που δεν έχουν ξαναδεί ποτέ”, δήλωσε.
Η πιθανότητα στρατιωτικής δράσης κατά του Ιράν έχει τοποθετήσει για άλλη μια φορά τον Ντιέγκο Γκαρσία στο επίκεντρο της στρατιωτικής στρατηγικής των ΗΠΑ στην περιοχή.
Πρόσφατα, οι ΗΠΑ ανέπτυξαν περίπου το ένα τρίτο των βομβαρδιστικών stealth B-2 στον Ντιέγκο Γκαρσία, ή περίπου τα μισά B-2 που θεωρούνται πλήρως επιχειρησιακά ανά πάσα στιγμή. Μια δορυφορική εικόνα της Planet Labs που τραβήχτηκε στις 2 Απριλίου δείχνει έξι βομβαρδιστικά stealth B-2 στην ποδιά μαζί με έξι δεξαμενόπλοια ανεφοδιασμού.
Το B-2 μπορεί να παραδώσει τόσο συμβατικά όσο και πυρηνικά πυρομαχικά, με χωρητικότητα ωφέλιμου φορτίου που υπερβαίνει τις 40.000 λίβρες. Τέσσερις κινητήρες turbofan General Electric F118-GE-100 το τροφοδοτούν, ο καθένας από τους οποίους παρέχει ώση 17.300 λίβρες.
Είναι μοναδικά ικανό να αναπτύξει το GBU-57A/B Massive Ordnance Penetrator (MOP), μια τρομερή βόμβα που καταστρέφει αποθήκες.
Η επιχειρησιακή εμβέλεια του B-2 είναι επίσης εντυπωσιακή, ικανή να πετάξει πάνω από 6.000 ναυτικά μίλια χωρίς καύσιμα και να επεκταθεί σε περισσότερα από 10.000 ναυτικά μίλια με έναν μόνο ανεφοδιασμό στον αέρα. Μπορεί να λειτουργήσει σε υψόμετρα έως και 50.000 πόδια, εξασφαλίζοντας ευελιξία στον σχεδιασμό της αποστολής
Μπορεί τώρα να χτυπήσει τους Χούτι στην Υεμένη ή ακόμα και στο Ιράν. Με τις δυνατότητές του να εκραγεί καύσιμο, μπορεί ακόμη και να επιτεθεί στις υπόγειες πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν.
Καθώς αυξάνονται οι γεωπολιτικές εντάσεις στη Μέση Ανατολή, ιδιαίτερα με το Ιράν, ο ρόλος του νησιού ως ζωτικού στρατιωτικού κόμβου των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου εδραιώνεται, διασφαλίζοντας τη συνεχή επιρροή του στην περιφερειακή ασφάλεια και τη δυναμική της παγκόσμιας ισχύος για τις επόμενες δεκαετίες.