Το κύμα ακρίβειας που συνεχίζει να χτυπάει αλύπητα την ελληνική αγορά έχει δημιουργήσει τεράστια προβλήματα στους καταναλωτές που ψάχνουν τρόπους να εξοικονομίσουν χρήματα από τις αγορές τους. Ετσι, την ώρα που οι προσφορές από τα ράφια ολοένα και εκλείπουν, οι πολίτες αναγκάζονται είτε να αγοράζουν λιγότερο, είτε να ψάχνουν ανώνυμα προϊόντα. Για όσους όμως ζουν στον Εβρο, υπάρχει μία ακόμη εναλλακτική… η διαφυγή σε Βουλγαρία και Τουρκία για φθηνότερα ψώνια! Ετσι, οι μικρές αποστάσεις από τα σύνορα με τις δύο γειτονικές χώρες δίνει την επιλογή στους Εβρίτες να στρέφονται σε αυτές τις δύο αγορές που παραδοσιακά πρόσφεραν χαμηλότερες τιμές.
Δεν είναι λοιπόν υπερβολή ότι τα χωριά στον βόρειο Έβρο, κοντά στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα ερημώνουν σε καθημερινή βάση και ακόμη περισσότερο τα Σαββατοκύριακα, καθώς πολλοί καταναλωτές στην περιοχή προτιμούν να μεταβαίνουν στη Βουλγαρία για να ψωνίσουν ή να γεμίσουν τα αυτοκίνητά τους με βενζίνη. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή ο πληθυσμός του Δήμου Ορεστιάδας μειώθηκε κατά 6.000 άτομα από 37.000 σε 31.000.
Μάλιστα, πολλοί καταναλωτές στην περιοχή προτιμούν να μεταβαίνουν ακόμη και στην Τουρκία για να γεμίσουν τα αυτοκίνητά τους με βενζίνη ή να κάνουν τα ψώνια τους στον… παράδεισο του παζαριού. Ετσι, την ώρα που η ακρίβεια έχει λυγίσει τα ελληνικά νοικοκυριά στις ακριτικές περιοχές του Εβρου, όπου λόγω καιρικών συνθηκών βιώνουν ακόμη πιο έντονα τον δύσκολο χειμώνα, η λύση των αγορών πολλές φορές βρίσκεται στην άλλη πλευρά των συνόρων.
Τραπέζι τα Χριστούγεννα μόνο με προσφορές
Και ενώ ο χειμώνας βρίσκεται προ των πυλών και οι τιμές στα σούπερ μάρκετ τραβούν συνεχώς την ανηφόρα, οι Ελληνες κάνουν ήδη τις πρώτες σκέψεις τους για την περίοδο των γιορτών. Πώς μπορεί να «στηθεί» ένα χριστουγεννιάτικο τραπέζι με την σημερινή ακρίβεια; Η απάντηση είναι μόνο μία: Με προϊόντα που βρίσκονται σε προσφορά στα ράφια του σούπερ μάρκετ, έστω και αν οι εκπτώσεις είναι είδος προς εξαφάνιση. Μάλιστα, σε έρευνα που πραγματοποίησε η NielsenIQ και παρουσιάστηκε σε διαδικτυακή εκδήλωση με τίτλο «Το δίλημμα του Ευρωπαίου καταναλωτή σε καιρούς πληθωρισμού», το 46% των καταναλωτών στην Ελλάδα θα στρέφεται μόνο στις προσφορές, καθώς οι ανατιμήσεις στα τρόφιμα και σε άλλα βασικά είδη παντοπωλείου δεν επιτρέπουν μεγάλες δαπάνες. Αλλωστε η αποκλιμάκωση των τιμών μέχρι το τέλος του έτους φαντάζει ιδιαίτερα δύσκολη, ειδικά μάλιστα, καθώς ακόμη δεν έχουν περάσει στις τιμές λιανικής αρκετές από τις αυξήσεις που περιλαμβάνουν οι τιμοκατάλογοι, οι οποίοι έχουν αποσταλεί από τους προμηθευτές στους λιανεμπόρους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το ποσοστό που συναντάται στην Ελλάδα σε ό,τι αφορά την αγορά προϊόντων που βρίσκονται σε προσφορά για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι είναι το υψηλότερο που καταγράφεται στη σχετική έρευνα και αρκετά πάνω από το μέσο ποσοστό που είναι 32%. Ένα 25% σε πανευρωπαϊκό επίπεδο θα αγοράσει λιγότερα προϊόντα, 22% θα στραφεί σε φθηνότερες μάρκες, 15% θα προτιμήσει προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, ενώ ένα 13% θα αγοράσει τοπικά προϊόντα για να ενισχύσει την εθνική οικονομία. Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι οχτώ στους δέκα καταναλωτές στην ΕΕ δηλώνουν ότι θα αλλάξουν, λόγω πληθωρισμού, τις χριστουγεννιάτικες συνήθειές τους. Άλλωστε η πλειονότητα των καταναλωτών στην ΕΕ εκτιμά ότι ο προϋπολογισμός των Χριστουγέννων θα είναι ίδιος με πέρυσι ή χαμηλότερος.
Η στροφή στην ιδιωτική ετικέτα
Την ίδια στιγμή πολλοί καταναλωτές στρέφονται προς τα φθηνότερα σε σχέση με τα επώνυμα, προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, εκείνα δηλαδή που παράγουν γνωστές βιομηχανίες για λογαριασμό των σούπερ μάρκετ – πελατών τους με την ετικέτα της κάθε αλυσίδας. Η IRI στο συγκεκριμένο δείκτη που είναι τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας δείχνει ότι μέχρι και την έναρξη του φθινοπώρου, οι πωλήσεις τους αυξήθηκαν κατά 10,2%, ενώ το μερίδιο αγοράς τους άγγιξε το 15,9% σε σχέση με το 14,8% που ήταν αντίστοιχη περίοδο του 2021. Η στροφή στα φθηνότερα προϊόντα, όπως είναι αυτά της ιδιωτικής ετικέτας θεωρείται ανέκαθεν φαινόμενο των οικονομικών κρίσεων, καθώς ανάλογη ζήτηση για τη συγκεκριμένη περίοδο είχε παρουσιαστή και στα πρώτα χρόνια της δεκαετούς οικονομικής κρίσης. Ετσι, την ώρα που οι τιμές καλπάζουν το υπουργείο Ανάπτυξης κατέληξε σε συμφωνία με τα σούπερ μάρκετ, με στόχο να συγκρατηθούν οι τιμές σε 50 βασικά προϊόντα που θεωρούνται αναγκαία για το «καλάθι» της νοικοκυράς. Τι συμβαίνει όμως σήμερα με τις τιμές σε βασικά προϊόντα στο σούπερ μάρκετ; Σύμφωνα με έρευνα του Mega, οι ανατιμήσεις είναι χαρακτηριστικές:
1 kg φέτα 9,74€ – 11,09€ (+13,8%)
1/2 kg γαλοπούλα 5,43€ – 6,35€ (+17%)
750gr GOUDA 6,15€ – 6,95€ (+13%)
ψωμί τοστ (700 gr) 1,82€ – 2,07€ (+13,7%)
1 κιλό αλεύρι 1,45€ – 1,69€ (+16,5%)
2 κιλά ζάχαρη 1,64€ – 2,58€ (+57,3%)
1 μουστάρδα 1,18€ – 1,42€ (+20,3%)
1/2 kg φασόλια 1,79€ – 1,89€ (+5,5%)
2 πακέτα μακαρόνια 1,70€ – 1,76€ (+3,5%)
Υγρό πιάτων 2,59€ – 2,79€ (+7,7%)
Απορρυπαντικό σκόνη (10 μεζούρες) 4,30€ – 4,65€ (8,1%)
Οδοντόκρεμα 2,04€ – 2,18€ (+6,8%)
Χαρτί υγειάς (10άρι) 2,75€ – 3,38€ (+23%)
Χαρτί κουζίνας 2,80€ – 3,79€ (+35,3%).
Ο πληθωρισμός… ρεκόρ
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, η τιμή της ζάχαρης τον Αύγουστο του 2022 αυξήθηκε κατά 27%, του καφέ 13,3%, ενώ στο πλήρες γάλα η τιμή αυξήθηκε κατά 17,9% και του γάλακτος χαμηλών λιπαρών κατά 16,7%. Πιο αναλυτικά, τα στοιχεία έδειξαν ότι οι τιμές αυξήθηκαν για τα τέσσερα αυτά προϊόντα σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ, εκτός της Μάλτας, όπου η τιμή του φρέσκου γάλακτος χαμηλών λιπαρών έμεινε αμετάβλητη.
Η Φινλανδία και η Λιθουανία είδαν τις υψηλότερες αλλαγές στις τιμές του καφέ, με αυξήσεις κατά 43,6% και 39,9% αντίστοιχα, ενώ ακολουθούν η Σουηδία και η Εσθονία. Η Πολωνία κατέγραψε το μεγαλύτερο άλμα στην τιμή της ζάχαρης, που αυξήθηκε κατά 109,2% από τον Αύγουστο του 2021. Σημειώνεται ότι ιστορικό υψηλό από την είσοδο της χώρας στην ευρωζώνη σημείωσε ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή στην Ελλάδα τον Σεπτέμβριο. Ανήλθε στο 12,1%, από 11,2% τον Αύγουστο, σύμφωνα με τη Eurostat. Ιστορικό υψηλό σημείωσε και ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη, φτάνοντας για πρώτη φορά σε διψήφιο ποσοστό, στο 10%.