Του ΣΤΕΡΓΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΙΔΗ
Με το νέο ραντάρ AESA AN/APG-85 θα είναι εξοπλισμένα τα ελληνικά F-35A. Σε μία περίοδο που η ελληνική πλευρά αναμένει την επίσημη απάντηση της κυβέρνησης των ΗΠΑ σχετικά με το όσα περιλαμβάνει η LOR που απεστάλει το καλοκαίρι του 2022 για την αγορά 20 ή 24 αεροσκαφών F-35A Lightning II, οι εξελίξεις στο πρόγραμμα του μαχητικού 5ης γενιάς εξακολουθούν να “τρέχουν” καθώς η ανάπτυξη του συνεχίζεται… Μέσα από αυτή τη διαδικασία επιβεβαιώνεται πλέον, και αυτό είναι ίσως το περισσότερο ενδιαφέρον και σημαντικό για εμάς, ότι τα ελληνικά μαχητικά του τύπου θα είναι εξοπλισμένα με το νέο ραντάρ AESA APG-85 και τα περισσότερα συστήματα που θα περιλαμβάνει η διαμόρφωση Block 4.Πέντε ολόκληρα χρόνια (2018) από τότε που ο κύριος ανάδοχος του προγράμματος F-35, η Lockheed Martin, ξεκίνησε τη διαδικασία της ανάπτυξης της διαμόρφωσης πλήρους επιχειρησιακής ικανότητας (FOC – Full Operational Capability), του επονομαζόμενου Block 4 που θα περιλαμβάνει νέα συστήματα αποστολής και λογισμικό που θα ενσωματωθούν και στις τρεις εκδόσεις παραγωγής του μαχητικού, έρχονται την παρούσα περίοδο στο φως της δημοσιότητας κάποια από τα νέα αυτά συστήματα και τα χαρακτηριστικά τους. Σημαντικότερο ίσως “συστατικό” της αναβάθμισης, είναι το ραντάρ AESA τύπου APG-85 της Northrop Grumman. Βασικός συντελεστής του προγράμματος και δεύτερος κατά σειρά μετά την Lockheed Martin από πλευράς έργου που έχει αναλάβει. Μία πρώτη αναφορά στο νέο σύστημα έχει ήδη γίνει από το DP.Οι μοναδικές πληροφορίες που έχουν αποδεσμευθεί για αυτό, αναφέρουν ότι θα επιτυγχάνει μεγαλύτερες αποστάσεις αποκάλυψης στόχων στο έδαφος και στον αέρα σε σχέση με το APG-81, ενώ παράλληλα θα έχει πολύ πιο καθοριστικό ρόλο στη διαδικασία της σύνθεσης πληρέστερης εικόνας της τακτικής κατάστασης για τον ιπτάμενο, σε βαθμό που δεν μπορεί να συγκριθεί με τα σημερινά δεδομένα. Το νέο σύστημα επίσης, πάντα κατά τον κατασκευαστή του, θα παρέχει και προηγμένες δυνατότητες ηλεκτρονικής παρακολούθησης και επιτήρησης, ενώ θα λειτουργεί και ως αισθητήρας αναγνώρισης.Αν και δεν έχει δοθεί επίσημα ως πληροφορία, θεωρείται βέβαιο ότι ως εντελώς νέο σύστημα, το ΑΝ/APG-85 θα διαθέτει σταθερή στοιχειοκεραία απαρτιζόμενη από δίπολα εκπομπής/λήψης (Transmit/Receive Modules), κατασκευασμένα με βάση το νιτρίδιο του γαλλίου (GaN – Gallium Nitride). Τα ραντάρ σταθερής διάταξης που διαθέτουν τέτοια δίπολα (TRM) παρουσιάζουν σαφώς ανώτερες επιδόσεις, σε συνδυασμό με υψηλή αντοχή σε περιβάλλον έντονων ηλεκτρονικών αντι-αντιμέτρων (ECCM – Electronic Counter-Counter Measures).Ταυτόχρονα εκπέμπουν και λαμβάνουν σε μεγαλύτερο εύρος συχνοτήτων, σε σχέση με τα συστήματα που είναι εξοπλισμένα με κεραίες στοιχείων (TRM), με βάση το αρσενίδιο του γαλίου (GaAS – Gallium Arsenide). Η Northrop-Grumman έχει ήδη αναπτύξει και κατασκευάζει συστήματα AESA με στοιχεία GaN, με πρώτο το AN/APG-79(V)4, για ο οποίο έχει επίσης γίνει εκτενής αναφορά στο DP.
Το ζωτικής σημασίας ερώτημα που προκύπτει κατόπιν όλων αυτών και με δεδομένο το ότι πιθανότατα θα ενσωματωθεί – πιστοποιηθεί και δεύτερος τύπος κινητήρα στο F-35 (XA-100 ή ΧΑ-101), είναι το αν το νέο σύστημα θα εξοπλίσει τα F-35A Lightning II που θα αποκτήσει η ελληνική Πολεμική Αεροπορία. Την απάντηση δεν θα δώσει το DP, αλλά τα επίσημα διαθέσιμα στοιχεία. Σύμφωνα με το Aviation Week & Space Technology (AW&ST), το εκτιμώμενο κόστος ανάπτυξης της διαμόρφωσης Block 4, αναφέρεται πλέον ότι θα ανέλθει σε 15 τουλάχιστον δισ. δολάρια, αναιρώντας παλαιότερες εκτιμήσεις που έκαναν λόγω για συνολικό κόστος της τάξης των 10 δισ. δολαρίων!
Για να γίνει μία απεικόνιση – σύγκριση του πόσο “βαρύ” είναι αυτό το κόστος, αναφέρεται μάλιστα ότι η ανάπτυξη του αεροσκάφους κλίνοντος στροφείου και όχι ελικοπτέρου, μέσης μεταφορικής ικανότητας του Στρατού των ΗΠΑ, του V-280 Valor της Bell που επιλέχθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος FLRAA, θα ανέλθει συνολικά σε 8,3 δισ. δολάρια! Επανερχόμενοι στο F-35, πάντα κατά την ίδια πηγή, τα αεροσκάφη του Lot 15 που θα αρχίσουν να παραδίδονται προς το τέλος του τρέχοντος έτους, θα είναι διαμόρφωσης Technical Refresh – 3 (TR – 3), στην οποία περιλαμβάνεται κεντρικός επεξεργαστής πληροφοριών των ηλεκτρονικών του αεροσκάφους, 25 φορές ταχύτερος σε σχέση με αυτόν που αντικαθιστά.
Τα αεροσκάφη του Lot 16 που θα παραδοθούν μεταξύ 2024 και 2025, θα διαθέτουν επεξεργαστή των πληροφοριών που προέρχονται από τους αισθητήρες του συστήματος ηλεκτρονικού πολέμου (EW), τρεις φορές ταχύτερο από τον σημερινό… Τα μαχητικά του Lot 17 που θα ακολουθήσει στις παραδόσεις μετά το 2025, θα είναι εξοπλισμένα με 20 συνολικά δέκτες ηλεκτρονικού πολέμου, αριθμός αυξημένος κατά 75% σε σχέση με αυτόν των παθητικών αισθητήρων λήψης – συλλογής εκπομπών ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας και ακτινοβολίας λέιζερ.
Όλες αυτές οι προσθήκες ανήκουν στο πακέτο εξοπλισμού που περιλαμβάνει η διαμόρφωση αποστολής Block 4, αυξάνοντας σε πολύ μεγάλο βαθμό την επίγνωση της τακτικής κατάστασης για τον ιπτάμενο και καλύπτοντας απολύτως περιμετρικά (360 μοίρες) το μαχητικό. Στο δημοσίευμα του ΑW&ST όμως αναφέρεται και το πιο σημαντικό ίσως κομμάτι του πακέτου Block 4 από πλευράς εξοπλισμού αποστολής.
Επισημαίνεται λοιπόν, ότι επισήμως, τα αεροσκάφη του Lot 17 που θα παραγγελθούν εντός του οικονομικού έτους 2023 (FY 2023), θα είναι εξοπλισμένα με το νέο ραντάρ AESA τύπου AN/APG-85 και θα αρχίσουν να παραδίδονται στους χρήστες τους δύο με τρία χρόνια αργότερα. Η πληροφορία αυτή προήλθε δε από δελτίο Τύπου της Επιτροπής Πιστώσεων της Γερουσίας (Senate Appropriations Committee), στο οποίο βεβαιώνεται πρόσθετη χρηματοδότηση για την παραγωγή συστημάτων APG-85 και την ενσωμάτωσή τους στην γραμμή συναρμολόγησης των αεροσκαφών του Lot 17.Συνεπώς τα F-35A που θα παραλάβει η Πολεμική Αεροπορία, θα είναι διαμόρφωσης Block 4 και εξοπλισμένα με το νέο ραντάρ, με ό,τι αυτό θα συνεπάγεται στο καθαρά επιχειρησιακό επίπεδο. Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί αν το παλιότερο AN/APG-81 που χρησιμοποιεί σήμερα το F-35, θα είναι αναβαθμίσιμο σε APG-85. Αυτό που έχει αποκαλυφθεί, είναι ότι ο αριθμός των στοιχείων TRM είναι ίδιος (1676) στις σταθερές κεραίες και των δύο συστημάτων. Η Northrop Grumman δε, έχει προτείνει εδώ και αρκετό καιρό στην USAF και βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις για την αναβάθμιση με την ενσωμάτωση στοιχείων GaN στα συστήματα APG-77 (F-22), APG-81 (F-35) και APG-83 (F-16)…