Τον γύρο του κόσμου εξακολουθούν να κάνουν τα πλάνα από την τελετή λήξης του 20ου Συνεδρίου του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας, που δείχνουν τον πρώην πρόεδρο της χώρας Χου Τζιντάο να απομακρύνεται άρον – άρον από το Παλάτι του Λαού, παρά τη θέλησή του.
Οι σκηνές αυτές όπως είναι φυσικό προκαλούν παγκόσμιο ενδιαφέρον με τα ερωτήματα που διατυπώνονται να είναι πολλά. Ωστόσο οι επίσημες απαντήσεις ήρθαν από τα κρατικά μέσα ενημέρωσης και όχι από επίσημα χείλη.
Οι δύο πιο πιθανοί λόγοι για την υποχρεωτική… αποχώρησή του είναι ότι είτε έγινε μια συμβολική επίδειξη ισχύος από τον πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ και την σημερινή πολιτική εξουσία της Κίνας απέναντι σε έναν ηγέτη αντιπροσωπεύει το παρελθόν, είτε ότι ο Χου Τζιντάο έχει σοβαρά προβλήματα υγείας.
Τα κρατικά μέσα ενημέρωσης στην Κίνα επέλεξαν να δώσουν την δεύτερη (και πιο ανώδυνη) εξήγηση σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι ο Χου Τζιντάο δεν αισθανόταν καλά…
«Ο Χου Τζιντάο επέμεινε να παρευρεθεί στην τελετή λήξης…παρά το γεγονός ότι πρόσφατα βρισκόταν σε ανάρρωση», διαβεβαιώνει το πρακτορείο Νέα Κίνα στο Twitter.
«Καθώς δεν αισθανόταν καλά κατά την διάρκεια της συνεδρίασης, η ομάδα του, για το καλό της υγείας του, τον συνόδευσε σε διπλανή αίθουσα για να ξεκουραστεί. Τώρα, είναι πολύ καλύτερα», διευκρίνισε το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων.
Οι αναφορές αυτές δεν απαντούν όμως σε άλλα καίρια ερωτήματα που προκύπτουν από την αλλόκοτη απομάκρυνση του Χου Τζιντάο.
Τι είπε ο πρώην ισχυρός άνδρας της Κίνας στον άνθρωπο που τον αντικατέστησε και προκάλεσε ένα νεύμα από τον σημερινό ηγέτη της Κίνας;
Τι είπε στον πρωθυπουργό της Κίνας και προστατευόμενό του, Λι Κετσιάνγκ, όταν τον χτύπησε στον ώμο πριν τον οδηγήσουν έξω από τη σκηνή;
Με το βλέμμα στον… Μάο
Το συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας, το οποίο πραγματοποιείται κάθε πέντε χρόνια στο Πεκίνο, είναι μια εκδήλωση που οργανώνεται μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια.
Το να συμβεί λοιπόν κάτι αναπάντεχο στην προσεκτικά χορογραφημένη τελετή λήξης του συνεδρίου, στο οποίο ο Σι Τζινπίνγκ εδραίωσε τη θέση του ως ο ισχυρότερος ηγέτης της χώρας μετά τον Μάο Τσετούνγκ, σίγουρα δεν είναι κάτι ασήμαντο.
Ομως, η σκηνή, που μαγνητοσκοπήθηκε από το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP), δεν μεταδόθηκε από τα κινεζικά μέσα ενημέρωσης, που δεν αναφέρθηκαν αρχικά στο θέμα. Παράλληλα, κάθε πρόσφατη αναφορά στο όνομα του πρώην προέδρου λογοκρίθηκε και απαλείφθηκε από το κινεζικό Ιντερνετ.
Ο 79χρονος Χου Τζιντάο, πρόεδρος της Κίνας από το 2003 μέχρι το 2013, θεωρείται μεταρρυθμιστής.
Πλήρης ταπείνωση;
Πολιτικοί αναλυτές δεν ήταν σε θέση να εξηγήσουν την δυσάρεστη αυτή σκηνή στο συνέδριο του ΚΚΚ, ούτε να κάνουν υποθέσεις για την σύνδεσή της με την κινεζική πολιτική, όσο δεν υπήρχε επίσημη εξήγηση.
«Είτε ήταν σκόπιμο, είτε ήταν άρρωστος, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Πλήρης ταπείνωση για την τελευταία γενιά των πριν από τον Σι κινέζων ηγετών», δήλωσε στο Twitter ο Αλεξ Γουάιτ, βρετανός αναλυτής που έχει ζήσει στην Κίνα.
Τι είπε ο Σι
«Τολμήστε να αγωνιστείτε για τη νίκη», είπε σε θριαμβευτικό τόνο ο Γενικός Γραμματέας του κόμματος και πρόεδρος της χώρας στην ομιλία του κατά την τελετή λήξης στο Παλάτι του Λαού, το τεράστιο κτίριο σοβιετικού στιλ που δεσπόζει στην αχανή πλατεία Τιενανμέν.
Ο Σι Τζινπίνγκ αναμένεται να ονομαστεί αύριο Κυριακή εκ νέου Γενικός Γραμματέας του ΚΚΚ από τη νέα Κεντρική Επιτροπή που προέκυψε από το συνέδριο.
Η ψηφοφορία, που θεωρείται απλά τυπική διαδικασία, θα σημάνει πως τον Μάρτιο του 2023 ο 69χρονος Σι Τζινπίνγκ θα αρχίσει τρίτη προεδρική θητεία, με πενταετή διάρκεια. Αυτή η τρίτη θητεία «βάζει τέλος» σε τρεις δεκαετίες αλλαγής ηγετών έπειτα από το πολύ δύο θητείες στην Κίνα, συνοψίζει ο Νιλ Τόμας, σινολόγος του ινστιτούτου Eurasia Group.
Για να παραμείνει στην εξουσία, ο ισχυρός άνδρας του Πεκίνου χρειάστηκε να αναθεωρήσει το Σύνταγμα το 2018, ώστε να καταργηθεί το όριο των δύο θητειών. Θεωρητικά τουλάχιστον, ο Σι Τζινπίνγκ μπορεί επομένως να κυβερνά τη Λαϊκή Δημοκρατία ισοβίως.
Νέος πρωθυπουργός
Αναλυτές και ΜΜΕ επισημαίνουν πως ο Σι Τζινπίνγκ μάλλον θα επιδιώξει ο τίτλος του να αλλάξει, να γίνει «πρόεδρος του κόμματος», κατ’ εικόνα αυτού του ιδρυτή της Λαϊκής Δημοκρατίας, του Μάο Τσετούνγκ (1949-1976).
Θα μπορούσε επομένως να γίνει αλλαγή στο καταστατικό του ΚΚΚ. Το 2017, είχε συμπεριλάβει αναφορά στη «σκέψη του Σι Τζινπίνγκ για τον σοσιαλισμό με κινεζικά χαρακτηριστικά ενόψει της νέας εποχής». Η φράση προστέθηκε έναν χρόνο αργότερα στο κινεζικό Σύνταγμα.
Το συνέδριο του κόμματος αναμένεται επίσης να αλλάξει σε μεγάλο βαθμό τη σύνθεση της Διαρκούς Επιτροπής του Πολιτικού Γραφείου.
Η άγραφη παράδοση θέλει μέρος των μελών να αποσύρεται όταν φθάνει στην ηλικία που παίρνει τη σύνταξή του.
Το έθιμο θέλει τα μέλη της Διαρκούς Επιτροπής να ανακοινώνονται κατά σειρά σημασίας, με το πρώτο να είναι ο γενικός γραμματέας. A priori, το δεύτερο είναι ο πρωθυπουργός, στη συγκεκριμένη περίπτωση αυτός που θα διαδεχθεί τον Λι Κετσιάνγκ τον Μάρτιο.
Σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς, τόσο ο 67χρονος πρωθυπουργός Λι Κετσιάνγκ όσο και τρία ακόμη μέλη της απερχόμενης Διαρκούς Επιτροπής έμειναν εκτός της ΚΕ. Άλλα σημαντικά στελέχη που είχαν την ίδια τύχη, έμειναν εκτός της ΚΕ, είναι ο Γι Γκανγκ, 64 ετών, διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Κίνας, και ο τσάρος της οικονομίας Λίου Χε, 70 ετών.
Ανάμεσα στα ονόματα που ακούστηκαν για την αντικατάσταση του πρωθυπουργού Λι Κετσιάνγκ τον Μάρτιο ήταν αυτό του Γουάνγκ Γιανγκ, μιας από τις πιο φιλελεύθερες φωνές του κόμματος, και αυτό του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Χου Τσουνχουά. Ο Λι Τσιανγκ, επικεφαλής της οργάνωσης του κόμματος στη Σαγκάη, θεωρείτο επίσης πως συγκαταλεγόταν στους υποψήφιους, παρά τον χαοτικό τρόπο με τον οποίο διαχειρίστηκε το lockdown στη μητρόπολη την άνοιξη.