Ένα από τα χαρτιά που επιδεικνύει το Πακιστάν για να διαφημίσει τη σημασία του και τη διεθνή του θέση είναι η στρατηγική του θέση στη συμβολή μιας τεράστιας περιοχής γεωπολιτικής σημασίας. Πετρέλαιο και φυσικό αέριο από την Κεντρική Ασία και ακόμη και τη Ρωσία θα έρρεαν στο Πακιστάν και τα αγαθά από το Πακιστάν θα έβρισκαν εύκολες αγορές σε αυτήν την περιοχή. Ως μεταβατικό κέντρο, το Πακιστάν επρόκειτο να κερδίσει εκατομμύρια δολάρια ως αμοιβή.
Η Κίνα, φυσικά, υπήρξε ένας παλιός και εγκάρδιος φίλος, αλλά οι δεσμοί με τη Ρωσία άκμασαν τους τελευταίους μήνες καθώς η κυβέρνηση του Ιμράν άκουσε τη συμβουλή του σιδερένιου φίλου της. Έδωσε στο Πακιστάν μια αντιπροσωπευτική ευχαρίστηση να βλέπει την Ινδία να στριμώχνεται καθώς οι δεσμοί αναπτύχθηκαν μεταξύ Μόσχας και Ισλαμαμπάντ.
Οι σχέσεις με τις ΗΠΑ και τη Δύση γενικότερα παρέμειναν ψυχρές, αλλά ο Imran Khan δεν φάνηκε να ανησυχεί ιδιαίτερα. Δεν έχασε ποτέ την ευκαιρία να επικρίνει τις ΗΠΑ και τη Δύση, προς μεγάλη χαρά των ζηλωτών στο σπίτι. Στην πραγματικότητα, είχε πάει στην πόλη ισχυριζόμενος ότι οι ΗΠΑ συνωμότησαν για να ανατρέψουν την κυβέρνησή του.
Η διπλωματική θέση του Πακιστάν
Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η νέα εγγύτητα που ανέπτυξε ο Imran Khan με τον Putin να αποδεικνύεται μεγάλη διπλωματική αμηχανία, αν όχι αποτυχία. Πιο ενοχλητικό γι’ αυτόν ήταν η παρουσία του στη Μόσχα την ημέρα που η Ρωσία είχε εξαπολύσει επίθεση στην Ουκρανία. Απέρριψε τις συμβουλές κατά της ρωσικής επίσκεψής του για να ευχαριστήσει το Πεκίνο, αλλά και για να δείξει πόσο «ανεξάρτητα» διαχειρίζεται την εξωτερική πολιτική της χώρας.
Το Πακιστάν ισχυρίζεται ότι έχει πάρει μια «ουδέτερη» θέση για τον πόλεμο της Ουκρανίας, αλλά ο ζήλος με τον οποίο η κυβέρνηση Imran Khan συνέχισε να κατακεραυνώνει τις ΗΠΑ έχει δημιουργήσει την εντύπωση στο μυαλό των Αμερικανών ότι το Πακιστάν στέκεται στο πλευρό της Ρωσίας σε πείσμα της συντριπτικής παγκόσμιας οργής εναντίον εισβολή του στην Ουκρανία.
Ο Imran Khan μπορεί προσωπικά να μην θέλει να είναι φίλος με τις ΗΠΑ ή τη Δύση, αλλά ο στρατός του είναι δυσαρεστημένος με την απόσταση που έχει δημιουργήσει με τις ΗΠΑ. Αν και όχι ειδικά για τις σχέσεις με τις ΗΠΑ, ο Imran Khan έχει αναπτύξει διαφορές με τους στρατηγούς – πολύ διαφορετικές από τις μέρες που δήλωνε ότι για πρώτη φορά στην ιστορία του Πακιστάν, ο πακιστανικός στρατός και ο πρωθυπουργός βρίσκονται στην ίδια σελίδα “για όλα τα θέματα.
Παρά το γεγονός ότι μια φιλική ηγεσία των Ταλιμπάν έχει αναλάβει το Αφγανιστάν, το Πακιστάν δεν είναι σε θέση να σχεδιάσει οποιαδήποτε πρωτοβουλία για να παίξει τον ρόλο της πύλης προς την Κεντρική Ασία που είχε οραματιστεί για τον εαυτό του – ένα ατού, ένα σημείο μόχλευσης. Αλλά αυτός ο ρόλος φαίνεται μίλια μακριά καθώς υπάρχει η πεποίθηση στο Πακιστάν ότι οι Ταλιμπάν προσπαθούν να χαράξουν μια πορεία ανεξάρτητη από τις επιταγές της ISI. Αυτό φαίνεται να ισχύει λαμβάνοντας υπόψη τις συνεχιζόμενες μαχητικές επιθέσεις στο Πακιστάν από αφγανικό έδαφος.
Το Πακιστάν έγινε ο ανεπίσημος εκπρόσωπος των Ταλιμπάν, τόσο για να αποδείξει την εγγύτητά του με τους νέους ηγεμόνες στην Καμπούλ, όσο και για να διασφαλίσει ότι οι Ταλιμπάν θα παραμείνουν ευγνώμονες που υποστήριξαν σθεναρά την παγκόσμια αναγνώρισή τους. Η εξέλιξη των γεγονότων δείχνει ότι η μπομπονιέρα Ισλαμαμπάντ – Καμπούλ είναι μονόδρομος.
Στρατηγοί και άλλοι κορυφαίοι στρατηγοί έκαναν συχνά ταξίδια στην Καμπούλ, ελπίζοντας να επηρεάσουν τους Ταλιμπάν για να λάβουν άμεσα μέτρα κατά των μαχητών που επιτίθενται στο Πακιστάν. Ορισμένες από αυτές τις επιθέσεις είχαν ως αποτέλεσμα το «μαρτύριο» στρατιωτών, εκτός από μεγάλες απώλειες αμάχων. Το Πακιστάν δεν είναι σε θέση να διαμαρτυρηθεί από φόβο μήπως χάσει τη φιλία των Ταλιμπάν.
Η ευφορία στο Πακιστάν ήταν καθολική μετά την πτώση της Καμπούλ στους Ταλιμπάν στις 15 Αυγούστου πέρυσι. Πέρα από τον προφανή λόγο ότι μια κυβέρνηση που θεωρούνταν κοντά στον «τοξωτό εχθρό» της Ινδίας είχε πεταχτεί έξω, ένας σημαντικός παράγοντας πίσω από τη χαρά ήταν η πεποίθηση ότι μια φιλική αφγανική κυβέρνηση θα βοηθούσε στην καθιέρωση του Πακιστάν ως πύλης για το εμπόριο με την Κεντρική Ασία.
Αυτό επρόκειτο να συμβεί σύντομα αφού το Πακιστάν παρείχε μια σύντομη χερσαία οδό προς τον «σιδηρά αδερφό» του την Κίνα για το εμπόριο με τη Μέση Ανατολή, τη σημαντική πηγή πετρελαίου για την Κίνα. Η χερσαία διαδρομή απέφυγε χιλιάδες μίλια παράκαμψης μέσω θαλάσσιων οδών που έπρεπε να χρησιμοποιήσει η Κίνα για εισαγωγή και εξαγωγή αγαθών. Παρείχε επίσης συντομότερη και ευκολότερη πρόσβαση για την προσέγγιση κινεζικών αγαθών στη μεγάλη αφρικανική αγορά.
Οι επόμενες κινήσεις του Imran Khan
Ο Imran Khan είχε δημιουργήσει ελπίδες για ροές ενέργειας από τη Ρωσία και την Κεντρική Ασία, στηριζόμενος στη ρωσική βοήθεια για την κατασκευή ενός αγωγού από την Κεντρική Ασία προς το έθνος του που λιμοκτονούσε από την ενέργεια. Αυτό πρέπει να παραμείνει ένα όνειρο. Η Ρωσία, που μαραζώνει υπό τις κυρώσεις, ο Ισαρδ πίεσε για μετρητά σχεδόν τόσο άσχημα όσο ο απόλυτος ευεργέτης, το Πακιστάν.
Οι δυσκολίες που προκαλούνται από οικονομικούς παράγοντες ενδέχεται να έχουν αντίκτυπο στους δεσμούς μεταξύ Ρωσίας και Πακιστάν. Τα παγκόσμια αισθήματα κατά της Ρωσίας μπορούν να αμβλύνουν αυτούς τους δεσμούς, ακόμη και όταν οι πιθανότητες ανανέωσης των φθαρμένων σχέσεων ΗΠΑ-Πακιστάν δεν φαίνονται λαμπρές στο εγγύς μέλλον.
Ο δρόμος μπροστά για το Πακιστάν θα είναι ανηφορικός. Πολύ περισσότερο, καθώς η οικονομία της χώρας έχει υποστεί τόσο κακή διαχείριση από τον Imran Khan που πλέον κατατάσσεται κάτω από το Μπαγκλαντές – μια απεχθής σύγκριση με μια περιοχή που κάποτε ήταν μέρος της. Η εξάρτηση από τα προγράμματα διάσωσης του ΔΝΤ έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις, γεγονός που μπορεί να αναιρέσει πολλά λαϊκιστικά μέτρα, οδηγώντας σε αναταραχές