Η ελληνική κυβέρνηση επενδύει περισσότερο από ποτέ στις ένοπλες δυνάμεις. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει στο μυαλό του τον «αιώνιο εχθρό», την Τουρκία. Αλλά όχι μόνο.
Νέες φρεγάτες, μαχητικά αεροσκάφη, drones και πύραυλοι. Ο ελληνικός στρατός πραγματοποιεί το μεγαλύτερο πρόγραμμα εξοπλισμών στην ιστορία του. Τα επόμενα δέκα χρόνια, η χώρα του ΝΑΤΟ σχεδιάζει να δαπανήσει 53 δισεκατομμύρια ευρώ για τον εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεών της. Αυτό αντιστοιχεί στο 23% του φετινού ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ).
Με νέα οπλικά συστήματα και δομική μεταρρύθμιση, ο στρατός πρέπει να γίνει «εξυπνότερος και ισχυρότερος», λέει ο υπουργός Άμυνας Νίκος Δένδιας. Το πρόγραμμα θα οδηγήσει τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις «σε μια νέα εποχή», υπόσχεται.
Σημαντικό έργο είναι η κατασκευή ενός «Iron Dome»: Η Ελλάδα θέλει να προστατευτεί από εχθρικούς πυραύλους και drones με αμυντική ασπίδα βασισμένη στο ισραηλινό μοντέλο.
Στρατιωτικοί ειδικοί εκτιμούν ότι μόνο αυτό το σύστημα θα κοστίσει περίπου δύο δισεκατομμύρια ευρώ. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Αθήνα βρίσκεται ήδη σε προχωρημένες διαπραγματεύσεις με Ισραηλινούς κατασκευαστές.
Απειλές πολέμου από την Τουρκία
Η σχεδιαζόμενη άμυνα πυραύλων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών στοχεύει κυρίως στην αντιληπτή απειλή από τον εταίρο του ΝΑΤΟ, την Τουρκία. Η Τουρκία αμφισβητεί την κυριαρχία της Ελλάδας σε νησιά όπως η Ρόδος, η Κως, η Λέσβος και η Χίος.
Οι δύο γειτονικές χώρες διαπληκτίζονται για κυριαρχικά δικαιώματα και οικονομικές ζώνες στην Ανατολική Μεσόγειο εδώ και δεκαετίες. Το 2022, οι εντάσεις κλιμακώθηκαν όταν και οι δύο χώρες ανέπτυξαν τους πολεμικούς τους στόλους η μία εναντίον της άλλης σε μια διαμάχη για τις οικονομικές ζώνες.
Ο αρχηγός του Τούρκου κράτους Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απείλησε ακόμη και να εκτοξεύσει ρουκέτες στην ελληνική πρωτεύουσα Αθήνα. Τουρκικές απειλές πολέμου υπάρχουν από το 1995 :
Τότε, το τουρκικό κοινοβούλιο αποφάσισε να το θεωρήσει ως «casus belli», αιτία πολέμου, εάν η Ελλάδα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στο Αιγαίο από έξι σε δώδεκα ναυτικά μίλια. – το οποίο θα είχε το δικαίωμα να κάνει σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας.
Λόγω της πραγματικής απειλής από την Τουρκία, η Ελλάδα έχει ξοδέψει περισσότερα για την άμυνα σε σχέση με τις οικονομικές της επιδόσεις από τα περισσότερα άλλα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ τις τελευταίες δεκαετίες. Τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, οι αμυντικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ ήταν σταθερά μεταξύ 3 και 5%.
Ακόμη και κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης της δεκαετίας του 2010, ήταν σταθερά πάνω από το 2%. Το 2023, η Ελλάδα ήταν τρίτη στο ΝΑΤΟ όσον αφορά τις αμυντικές δαπάνες με 3,01%, πίσω από την Πολωνία και τις ΗΠΑ. Το 2024 και το 2025 θα είναι ξανά πάνω από το 3%.
Η χρηματοδότηση των εξοπλιστικών προγραμμάτων θεωρείται εξασφαλισμένη
Κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού, ο υπουργός Άμυνας Δένδιας δικαιολόγησε τις υψηλές δαπάνες. Από την εποχή της οικονομικής κρίσης, η Ελλάδα έχει ένα χάσμα εξοπλισμών 20 δισ. ευρώ, το οποίο πρέπει να κλείσει τα επόμενα χρόνια.
Μόνο ο ήδη παραγγελθείς αμυντικός εξοπλισμός θα κοστίσει 12,8 δισεκατομμύρια ευρώ μέχρι το 2030. Αυτά περιλαμβάνουν γαλλικές φρεγάτες Belharra, αεροσκάφη F-35 stealth από τον αμερικανικό κατασκευαστή Lockheed Martin, drones, επιθετικά ελικόπτερα και συστήματα αεράμυνας.
Η χρηματοδότηση των εξοπλιστικών έργων θεωρείται εξασφαλισμένη. Η κατάσταση του προϋπολογισμού της Αθήνας είναι καλή. Πλεόνασμα 4,38 δισ. ευρώ πέτυχε τους πρώτους έντεκα μήνες του τρέχοντος έτους ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης. Αυτό είναι 2,1 δισ. περισσότερο από ό,τι είχε προβλεφθεί στον προϋπολογισμό.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει δημοσιονομικό έλλειμμα 0,1% του ΑΕΠ για την Ελλάδα το επόμενο έτος, σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ευρωζώνης μείον 2,9%. Η Κομισιόν αναμένει πλεόνασμα του ελληνικού προϋπολογισμού 0,2% για το 2026. Κατά μέσο όρο, οι χώρες του ευρώ αναμένουν έλλειμμα 2,8%.
Νέα κατάσταση απειλής από τον πόλεμο στην Ουκρανία
Η συντηρητική κυβέρνηση μπορεί να βασιστεί σε μια ευρεία συναίνεση στο κοινοβούλιο για τα εξοπλιστικά της σχέδια. Ενώ ο προϋπολογισμός του 2025 εγκρίθηκε κατά την ψηφοφορία στα μέσα Δεκεμβρίου με 159 ψήφους του κυβερνώντος κόμματος έναντι 139 ψήφων της αντιπολίτευσης, 258 βουλευτές από επτά παρατάξεις ψήφισαν υπέρ του αμυντικού προϋπολογισμού.
«Έχουμε πλήρη επίγνωση της τρέχουσας κατάστασης και της ευθύνης που την συνοδεύει», δήλωσε ο Σωκράτης Φάμελλος, αρχηγός του κόμματος της αριστερής αντιπολίτευσης ΣΥΡΙΖΑ. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης χαιρέτισε τη στήριξη της αντιπολίτευσης στον αμυντικό προϋπολογισμό, λέγοντας : «Η Ελλάδα χαράσσει τον δικό της οδικό χάρτη για σταθερότητα και ανάπτυξη σε ένα διεθνές περιβάλλον αστάθειας».
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης για τον προϋπολογισμό, ο Πρωθυπουργός δεν μπόρεσε να μην επισημάνει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν «μεγάλες χώρες» όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία στον προγραμματισμό του προϋπολογισμού.
Η αντιπαλότητα με την Τουρκία δεν είναι η μόνη πτυχή που παίζει ρόλο στα προγράμματα επανεξοπλισμού. Με την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία και τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή, μια νέα κατάσταση απειλής έχει επίσης προκύψει για την Ελλάδα.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει προειδοποιήσει εδώ και καιρό ότι η Ευρώπη πρέπει να ξοδέψει περισσότερα για την άμυνά της και να συνεργαστεί πιο στενά. Με την επικείμενη επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, αυτή η απαίτηση έχει γίνει πιο επιτακτική.
Η Ελλάδα είναι μία από τις 21 χώρες που συμμετέχουν στο ευρωπαϊκό σύστημα αεράμυνας Sky Shield που ξεκίνησε η Γερμανία. Ωστόσο, υπάρχει κριτική από κυβερνητικούς κύκλους της Αθήνας ότι το πρόγραμμα προχωρά πολύ αργά.
ΠΗΓΗ: Handelsblatt
Μετάφραση: Μπάμπης Γεωργίου Πετράκης