Το έργο του αγωγού φυσικού αερίου Κατάρ-Τουρκίας, το οποίο τέθηκε στην ημερήσια διάταξη το 2009 και έχει συνολικό μήκος 1.500 χιλιομέτρων, συνεχίζει να διατηρεί τη θέση του στην ατζέντα μετά την ανατροπή του Άσαντ. Το γεγονός ότι η νέα συριακή κυβέρνηση έχει εκφράσει την πρόθεσή της να δημιουργήσει θετικές σχέσεις τόσο με την Τουρκία όσο και με άλλες χώρες της περιοχής, ιδιαίτερα με το Κατάρ, σχετικά με το συναρπαστικό μέγα έργο των 1.500 χιλιομέτρων, αποτελεί σημαντική ευκαιρία για την επιτυχή υλοποίηση του έργου.
Ο Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων του Τεχνικού Πανεπιστημίου Karadeniz, Hamdullah Baycar, έγραψε ένα άρθρο αναλύοντας την πιθανότητα αναβίωσης του έργου του αγωγού μεταξύ Τουρκίας και Κατάρ, το οποίο ανεστάλη, μετά την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ, και γιατί αυτό το έργο είναι σημαντικό.
Η νέα πολιτική πραγματικότητα που προέκυψε στη Συρία μετά την ανατροπή του Μπασάρ αλ Άσαντ στις 8 Δεκεμβρίου έφερε μαζί της πολλές ατζέντες όχι μόνο εντός της χώρας αλλά και σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο. Μεταξύ αυτών των ημερήσιων διατάξεων είναι το έργο του αγωγού φυσικού αερίου Κατάρ-Τουρκίας, το οποίο μπλόκαρε ο Άσαντ το 2009 και εγκατέλειψε για γεωπολιτικούς λόγους.
Ο υπουργός Ενέργειας και Φυσικών Πόρων Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ απάντησε σε ερώτηση σχετικά με το έργο σε συνέντευξη Τύπου στις 10 Δεκεμβρίου λέγοντας: “Γιατί όχι για μια Συρία που έχει επιτύχει την ακεραιότητα και τη σταθερότητά της; Εάν το κάνει, αυτή η γραμμή πρέπει να είναι ασφαλής. Επομένως, αν θέλει ο Θεός, αυτό θα γίνει, αυτή είναι η επιθυμία μας, αν γίνει, υπάρχουν πολλά έργα που θα παραχθούν». Αυτή η δήλωση επανέφερε στην ημερήσια διάταξη τη σημασία του αγωγού φυσικού αερίου Κατάρ-Τουρκίας.
Όταν αυτό το έργο μπήκε για πρώτη φορά στην ημερήσια διάταξη, δηλώθηκε ότι θα απαιτούσε επένδυση 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων και θα είχε ως στόχο τη μεταφορά φυσικού αερίου του Κατάρ στην Ευρώπη μέσω Σαουδικής Αραβίας, Ιορδανίας, Συρίας και Τουρκίας. Εάν ο αγωγός υλοποιηθεί, το φυσικό αέριο του Κατάρ θα ενσωματωνόταν περισσότερο στις ευρωπαϊκές αγορές, η εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο θα μειωνόταν και θα συνέβαλλε στον στόχο της μείωσης της χρήσης άνθρακα στο μηδέν. Ωστόσο, η επιθυμία της Ρωσίας να διατηρήσει την επιρροή της στην περιοχή και η ισχύς της στον σύμμαχό της Άσαντ ήταν σημαντικοί παράγοντες για την απόρριψη του έργου.
Ο σχεδιαζόμενος αγωγός, μήκους 1.500 χιλιομέτρων, έχει μεγάλη σημασία τόσο από οικονομική όσο και από πολιτική άποψη, καθώς διέρχεται από πολλές χώρες. Ωστόσο, για να υλοποιηθεί αυτό το μεγάλο έργο, απαιτείται όχι μόνο η περιφερειακή σταθερότητα αλλά και η επιθυμία για συνεργασία μεταξύ των χωρών. Στο πλαίσιο αυτό, το γεγονός ότι η νέα συριακή κυβέρνηση έχει εκφράσει την πρόθεσή της να συνάψει θετικές σχέσεις τόσο με την Τουρκία όσο και με άλλες χώρες της περιοχής, ιδίως με το Κατάρ, αποτελεί σημαντική ευκαιρία για την επιτυχή υλοποίηση του έργου.
Σήμερα, το Κατάρ προτιμά να μεταφέρει το φυσικό του αέριο κυρίως μέσω συστημάτων υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Ακόμη και αν ληφθεί υπόψη η ευελιξία του LNG ως διαδρομής, υπάρχουν πλεονεκτήματα στη μεταφορά φυσικού αερίου μέσω αγωγού. Μακροπρόθεσμα, εκτός από το ότι είναι φθηνότερος από το LNG, αυτός ο αγωγός θα μπορούσε να σώσει την Ευρώπη από το ρωσικό αέριο και να κάνει το Κατάρ πιο σημαντικό στις ευρωπαϊκές αγορές ενέργειας.
Μάλιστα, το Κατάρ έχει υπογράψει μακροχρόνιες συμφωνίες με το LNG για ευρωπαϊκές χώρες που αναζητούν λύση στην κρίση φυσικού αερίου που προέκυψε στην Ευρώπη λόγω του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας. Έχουν γίνει νέες συμφωνίες με χώρες όπως η Γερμανία και η Ολλανδία. Στο πλαίσιο αυτό, υπάρχει επίσης η δυνατότητα για θετική προοπτική για τους αγωγούς που απαιτούν μακροπρόθεσμες συμφωνίες στη νέα συγκυρία.
Η έμφαση του υπουργού Bayraktar στη σταθερότητα στη Συρία ως προϋπόθεση για την επαναξιολόγηση του έργου σχετίζεται άμεσα με το γεγονός ότι ο αγωγός είναι μια σημαντική επένδυση. Δείχνει επίσης ότι αυτό το έργο είναι μόνο ένα παράδειγμα και ότι η Συρία μπορεί να είναι ένας σημαντικός παράγοντας στις ενεργειακές σχέσεις μετά από έναν μακρύ εμφύλιο πόλεμο. Αυτές οι σχέσεις μπορούν επίσης να αναπτυχθούν μέσω ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, εξαγωγών-εισαγωγών ενέργειας ή άλλων έργων που θα μπορούσαν να κάνουν τη Συρία και την Τουρκία χώρα διέλευσης.
Αν και ο αγωγός, που θα συνδέει την Τουρκία με την Ευρώπη μεταφέροντας φυσικό αέριο από το Κατάρ μέσω της Συρίας, έχει γεννήσει ελπίδες με την αλλαγή της συριακής διοίκησης, το έργο έχει επίσης κάποιες δυσκολίες. Σε αυτό το έργο που απαιτεί περιφερειακή συνεργασία, υπάρχουν ανησυχίες για το πώς θα δει η Σαουδική Αραβία ένα τέτοιο έργο που θα ενισχύσει το γειτονικό της Κατάρ. Αν και η πολιτική κρίση μεταξύ του Κατάρ και της Σαουδικής Αραβίας μεταξύ 2017 και 2021 φαίνεται να έχει τελειώσει με εξομάλυνση, παραμένει ασαφές εάν η Σαουδική Αραβία θα δώσει το πράσινο φως σε αυτό το έργο.
Ένα άλλο ζήτημα είναι εάν η ζήτηση της Ευρώπης για φυσικό αέριο θα συνεχιστεί και εάν το Κατάρ θα θέλει μια εναλλακτική λύση στο LNG. Αν και η Ευρώπη στοχεύει να μειώσει την εξάρτησή της από το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο επενδύοντας σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αυτό το έργο μπορεί να υποδεικνύει ότι η ανάγκη για φυσικό αέριο θα συνεχιστεί για τα επόμενα 30-40 χρόνια και ότι η ιδέα της εγκατάλειψης του φυσικού αερίου και του πετρελαίου μπορεί να χάσει επείγον, καθώς το φυσικό αέριο του Κατάρ γίνεται εναλλακτική λύση στη Ρωσία.
Το έργο του αγωγού φυσικού αερίου Κατάρ-Τουρκίας μπορεί να επανέλθει στην ατζέντα στη μετά τον Άσαντ εποχή, ανάλογα με τη διαδικασία ανοικοδόμησης της Συρίας και την περιφερειακή συνεργασία. Το έργο έχει μεγάλες δυνατότητες από οικονομική και στρατηγική άποψη. Ωστόσο, παράγοντες όπως η στάση της Σαουδικής Αραβίας, η ενεργειακή ζήτηση της Ευρώπης και η προτεραιότητα LNG του Κατάρ καθιστούν την υλοποίηση αυτής της γραμμής αβέβαιη. Ωστόσο, η νέα γεωπολιτική δυναμική που δημιουργήθηκε από την κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ παρέχει μια πολλά υποσχόμενη βάση για την επαναξιολόγηση τέτοιων μεγάλων έργων.”