Η Ευρώπη ετοιμάζεται να αντιμετωπίσει έναν από τους πιο δύσκολους χειμώνες στην ενεργειακή της ιστορία, καθώς οι γεωπολιτικές αναταράξεις και οι αβέβαιες καιρικές συνθήκες εντείνουν την πίεση στην αγορά φυσικού αερίου. Όπως προειδοποιεί ο Economist, η παγκόσμια αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) πρόκειται να δοκιμαστεί σκληρά, με τη ζήτηση να αυξάνεται και την προσφορά να παρουσιάζει διακυμάνσεις.
Η παγίδα του LNG και οι Ρωσικές κάνουλες
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία άλλαξε δραματικά το ενεργειακό τοπίο. Το φυσικό αέριο που κάποτε κάλυπτε πάνω από το 40% των ευρωπαϊκών αναγκών έχει πλέον μειωθεί σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Αν και οι αποθήκες αερίου βρίσκονται γεμάτες κατά 94%, η αβεβαιότητα παραμένει έντονη.
Ο Economist υπογραμμίζει ότι η συμφωνία μεταφοράς ρωσικού αερίου μέσω Ουκρανίας, η οποία λήγει τον Δεκέμβριο, θα μπορούσε να προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερες αναταράξεις. Η εναλλακτική «ανταλλαγή» με το Αζερμπαϊτζάν αποτελεί μεν μια προσωρινή λύση, αλλά δεν διασφαλίζει τη σταθερότητα.
Κίνδυνος Απότομης Αύξησης Τιμών
Οι αγορές LNG ήδη παρουσιάζουν έντονες μεταβολές. Οι τιμές στην Ασία έχουν φτάσει τα υψηλότερα επίπεδα από το 2022, ενώ στην Ευρώπη η ενεργειακή εξάρτηση από τις τιμές spot αποτελεί ευάλωτο σημείο. Σε περίπτωση που οι θερμοκρασίες πέσουν κατακόρυφα και η Ρωσία διακόψει πλήρως τις ροές, οι τιμές του LNG θα μπορούσαν να εκτοξευθούν πάνω από τα 16 δολάρια ανά εκατομμύριο βρετανικές θερμικές μονάδες (mBtu).
φυσικό αέριο -πλαφόν
Ο καιρός ως αστάθμητος παράγοντας
Οι ήπιοι χειμώνες των τελευταίων ετών μπορεί να δώσουν τη θέση τους σε μια παγωμένη σεζόν. Αυτό θα απαιτήσει αυξημένη κατανάλωση τόσο για θέρμανση όσο και για ηλεκτρική ενέργεια, περιορίζοντας τις δυνατότητες των αιολικών πάρκων λόγω ασθενούς ανέμου.
Η ζήτηση φυσικού αερίου θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 21 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) στην Ευρώπη και 15 bcm στην Ασία, σύμφωνα με τη Rystad Energy. Ωστόσο, η προσφορά δεν φαίνεται ικανή να ανταποκριθεί σε τέτοια επίπεδα, οδηγώντας σε έναν έντονο ανταγωνισμό για θαλάσσιες αποστολές LNG.
Η Ευρώπη αναζητά λύσεις
Η πλέον ρεαλιστική είναι μια «ανταλλαγή» με το Αζερμπαϊτζάν, σύμφωνα με την οποία το ρωσικό αέριο που προέρχεται από την Ουκρανία θα χαρακτηρίζεται εκ νέου αζέρικο, ενώ μέρος του φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν θα γίνεται ρωσικό.
Το Αζερμπαϊτζάν θα μπορούσε να αγοράσει αυτό το αέριο για το ίδιο ή να το διοχετεύσει στην Τουρκία.
Σε αυτό το σενάριο, η Ευρώπη θα συνέχιζε, ωστόσο, να παρουσιάζει έλλειψη – θα λάμβανε μέσω Ουκρανίας τόσο όσο προηγουμένως, αλλά λιγότερο από το Αζερμπαϊτζάν.
Η Ευρώπη και η Ασία δεν είναι οι μόνες που θα επηρεαστούν. Πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, που επανήλθαν στην αγορά LNG λόγω χαμηλότερων τιμών, ενδέχεται να επιστρέψουν στον άνθρακα ή να αντιμετωπίσουν κυλιόμενες διακοπές ρεύματος.
Ακόμη και οι προσπάθειες των ΗΠΑ για αύξηση της παραγωγής LNG καθυστερούν λόγω οικονομικών προβλημάτων στα έργα τους, ενώ η μείωση της παραγωγής στην Αίγυπτο αφαιρεί μια ακόμα πιθανή λύση από το τραπέζι.
Ευρώπη αντιμετωπίζει προκλήσεις στον ενεργειακό τομέα, καθώς οι θερμοκρασίες αναμένονται να είναι κάτω του μηδενός στις αρχές Δεκεμβρίου και οι ροές ρωσικού φυσικού αερίου αναμένεται να μειωθούν σημαντικά έως την 1η Ιανουαρίου. Παρά τα υψηλά επίπεδα αποθηκών φυσικού αερίου, η ζήτηση αναμένεται να αυξηθεί, ενώ η Ευρώπη θα πρέπει να ανταγωνιστεί την Ασία για φορτία LNG, γεγονός που ενδέχεται να αυξήσει τις τιμές spot.
Στις 14 Νοεμβρίου 2024, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του ευρωπαϊκού σημείου αναφοράς TTF αυξήθηκαν έως και 5% στα 46 ευρώ ανά μεγαβατώρα, φτάνοντας τα υψηλότερα επίπεδα του τελευταίου χρόνου.
Αυτό υποδεικνύει ότι οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη παραμένουν ευμετάβλητες λόγω των διαταραχών του εφοδιασμού.
Προβλέψεις για το Μέλλον
Ο Economist κρούει τον κώδωνα του κινδύνου: Η ενεργειακή κρίση βρίσκεται προ των πυλών και απαιτεί στρατηγικές μακροπρόθεσμου σχεδιασμού. Επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές, διαφοροποίηση προμηθευτών και αποτελεσματική διαχείριση αποθεμάτων είναι μερικές από τις λύσεις που πρέπει να υλοποιηθούν άμεσα.
Συνοψίζοντας, η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με προκλήσεις στον ενεργειακό τομέα, καθώς οι χαμηλές θερμοκρασίες και η μείωση των ρωσικών ροών φυσικού αερίου ενδέχεται να αυξήσουν τη ζήτηση και τις τιμές του φυσικού αερίου. Η ανταγωνιστικότητα για φορτία LNG με την Ασία και οι γεωπολιτικές εντάσεις προσθέτουν αβεβαιότητα στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης.