Η άφιξη του πρώτου τουρκικού πολεμικού πλοίου στις ακτές της Σομαλίας έχει νόημα πέρα από συμβολικό δείκτη της νέας δεκαετούς αμυντικής συμφωνίας μεταξύ των δύο χωρών.
Αυτή η εικόνα δείχνει επίσης το αυξανόμενο ενδιαφέρον της Τουρκίας για τη χώρα, που χρονολογείται πριν από 10 χρόνια.
Όταν το πολεμικό πλοίο έδεσε στο λιμάνι, ο πρέσβης της Τουρκίας στη Σομαλία, Άλμπερ Ακτάς, έδωσε το μήνυμα: «Αυτό δείχνει πόσο ισχυρή είναι η φιλία, η αδελφοσύνη και το κοινό όραμα που μοιραζόμαστε με τη Σομαλία».
Η Τουρκία υπέγραψε τη Συμφωνία Πλαίσιο Άμυνας και Οικονομικής Συνεργασίας με τη Σομαλία στις 8 Φεβρουαρίου και το πρώτο τουρκικό πολεμικό πλοίο έφτασε στην πρωτεύουσα Μογκαντίσου στις 23 Απριλίου.
Οι στόχοι των δύο χωρών
Η γεωγραφική θέση της Σομαλίας στο Κέρας της Αφρικής είναι πολύ σημαντική από γεωπολιτική άποψη.
Σύμφωνα με τη Lloyd’s List, η οποία παρέχει υπηρεσίες θαλάσσιων αναλύσεων και συμβουλευτικών υπηρεσιών, αγαθά άνω του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων ετησίως, που αποτελούν περίπου το 12% του παγκόσμιου εμπορίου, περνούν από τον Κόλπο του Άντεν, κατά μήκος της ακτογραμμής της Σομαλίας και μέσω της Διώρυγας του Σουέζ.
Αυτό σημαίνει ότι το Μογκαντίσου βρίσκεται σε μια από τις πιο στρατηγικά σημαντικές περιοχές του κόσμου.
Ο καθηγητής Έλεμ Τεπετζικλίογλου, από το Πρόγραμμα Αφρικανικών Σπουδών του Ινστιτούτου Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Άγκυρας, λέει ότι η Σομαλία δίνει επίσης στην Τουρκία την ευκαιρία να τοποθετηθεί ως παγκόσμιος εταίρος ασφάλειας.
Η Σομαλία βρίσκεται σε αστάθεια εδώ και χρόνια λόγω τρομοκρατικών επιθέσεων και πειρατείας.
Η κυβέρνηση έχει υποσχεθεί να τερματίσει την ύπαρξη της Αλ Σαμπάαμπ που συνδέεται με την Αλ Κάιντα μέχρι το τέλος του 2024.
Η αμυντική συμφωνία που υπεγράφη μεταξύ Μογκαντίσου και Άγκυρας τον Φεβρουάριο στοχεύει στην ενίσχυση των διμερών σχέσεων και της σταθερότητας της περιοχής.
Η Τουρκία θα βοηθήσει τη Σομαλία να προστατεύσει τα θαλάσσια σύνορά της από την πειρατεία και να καταπολεμήσει την τρομοκρατία στην ξηρά.
Τον Μάρτιο, οι δύο χώρες υπέγραψαν μια άλλη συμφωνία που θα τις κάνει να συμμετέχουν σε υπεράκτιες έρευνες πετρελαίου και φυσικού αερίου κατά μήκος της ακτογραμμής της Σομαλίας.
Δεν είναι σαφές πώς θα μοιραστούν τα έσοδα που θα προκύψουν μεταξύ των δύο χωρών, αν και υπάρχουν δημοσιεύματα που μιλούν 30 τοις εκατό υπέρ της Τουρκίας
Ο καθηγητής Τεπετζικλίογλου λέει ότι η σχέση της Τουρκίας με τη Σομαλία είναι μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου και ότι η Άγκυρα στοχεύει να διαδραματίσει ρόλο στο γεωπολιτικό πεδίο εκτός των γειτόνων της.
Σε τι ωφελείται η Σομαλία από αυτήν;
Η συμφωνία Σομαλίας-Τουρκίας αποτελεί μέρος των προσπαθειών του Προέδρου Χασάν Σεΐχ Μαχμούντ να κάνει τη χώρα ισότιμο παράγοντα μεταξύ των γειτόνων της στην περιοχή μετά από χρόνια αστάθειας.
Το 2017, η Τουρκία άνοιξε τη μεγαλύτερη υπερπόντια στρατιωτική της βάση στο Μογκαντίσου, παρέχοντας εκπαίδευση στον στρατό και την αστυνομία της Σομαλίας.
Η Άγκυρα έχει επίσης κατασκευάσει σχολεία, νοσοκομεία και υποδομές όλα αυτά τα χρόνια και παρέχει υποτροφίες σε Σομαλούς για σπουδές στην Τουρκία.
Η χώρα στο Κέρας της Αφρικής κατάφερε να πείσει τους περιφερειακούς ηγέτες ότι έχει επιλύσει τις προκλήσεις εσωτερικής ασφάλειας με ευκαιρίες για εμπόριο κατά μήκος της ακτογραμμής της και πρόσφατα εντάχθηκε στην Κοινότητα της Ανατολικής Αφρικής.
Η θαλάσσια συμφωνία που υπογράφηκε μεταξύ Τουρκίας και Σομαλίας τον Φεβρουάριο ήρθε μετά την αμφιλεγόμενη συμφωνία που υπεγράφη μεταξύ της Αιθιοπίας και της Δημοκρατίας της Σομαλιλάνδης, η οποία προσπάθησε να αποσχιστεί από τη Σομαλία και κήρυξε την ανεξαρτησία της.
Η συμφωνία έδωσε στην Αιθιοπία πρόσβαση στην Ερυθρά Θάλασσα με αντάλλαγμα την αναγνώριση της Σομαλιλάνδης ως κυρίαρχου κράτους.
Το Μογκαντίσου το θεώρησε ως απειλή για την κυριαρχία της Αιθιοπίας, που οδήγησε σε μήνες διπλωματικών εντάσεων μεταξύ των δύο χωρών.
Ο Τίμοθι Γουόκερ, ανώτερος ερευνητής στο Αφρικανικό Ινστιτούτο Μελετών Ασφάλειας, βλέπει την αμυντική συμφωνία Σομαλίας-Τουρκίας ως μια συμφωνία που βοηθά τη Σομαλία να προστατεύσει την κυριαρχία της έναντι όσων θεωρεί παραβιάσεις της κυριαρχίας της.
Τις απόψεις του Γουόκερ για τη σημασία της αμυντικής συμφωνίας απηχούσε ο Σομαλός πρόεδρος Χασάν Μαχμούντ, ο οποίος μίλησε καθώς το τουρκικό πολεμικό πλοίο έδεσε στη χώρα του.
Ο Πρόεδρος Μαχμούντ είπε ότι δεν θα αργήσει το ναυτικό της Σομαλίας να αναλάβει τον πλήρη έλεγχο των υδάτων της χώρας με την υποστήριξη του τουρκικού ναυτικού.
Ο Πρέσβης της Τουρκίας στη Σομαλία Ακτάς δήλωσε ότι η Τουρκία κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να προστατεύσει την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία της Σομαλίας.
Ενώ η Αιθιοπία παρέμεινε σιωπηλή για τη συμφωνία Σομαλίας-Τουρκίας, η Σομαλιλάνδη ανακοίνωσε ότι δεν αναγνώρισε τη συμφωνία.
Ο εκπρόσωπος της Σομαλιλάνδης στην Κένυα Δρ.Μοχάμεντ Αχμέντ Μοχαμούντ είπε στο BBC ότι η συμφωνία μεταξύ της Σομαλίας και της Τουρκίας δεν θα εφαρμοστεί στην επικράτεια της Σομαλιλάνδης.
Η Τουρκία εξέφρασε την ανησυχία της για την κατάσταση μεταξύ της Δημοκρατίας της Σομαλιλάνδης και της Σομαλίας, η οποία κήρυξε την ανεξαρτησία της, και σημείωσε ότι αυτό το πρόβλημα πρέπει να επιλυθεί στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Τεπετζικλίογλου, οι σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Σομαλίας θα συνεχίσουν να αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς καθώς η Άγκυρα θέλει να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας.
Ο Τεπετζικλίογλου δηλώνει επίσης ότι η Τουρκία χρειάζεται την υποστήριξη των αφρικανικών χωρών στη διπλωματία της στα Ηνωμένα Έθνη.
Σομαλική υπηρεσία BBC