Οι τουρκικές υπηρεσίες πληροφοριών, που λειτουργούν σε πρεσβείες και προξενεία στη Δύση, έχουν επεκτείνει τις κατασκοπευτικές τους επιχειρήσεις σε ξένα εδάφη, στοχεύοντας επικριτές και αντιπάλους της κυβέρνησης του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Η επιθετική εκστρατεία μυστικών επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένης της παρακολούθησης, της συλλογής πληροφοριών και της χαρτογράφησης της καθημερινής ρουτίνας στόχων σε δεκάδες χώρες της Δυτικής Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, πιστεύεται ότι αποτελεί πρόδρομο για περαιτέρω ενέργειες από Τούρκους πράκτορες που μπορεί να περιλαμβάνουν ακόμη και βίαιες και θανατηφόρες πράξεις .
Σύμφωνα με ένα απόρρητο έγγραφο της τουρκικής κυβέρνησης, με ημερομηνία 25 Ιανουαρίου 2024, Τούρκοι κατάσκοποι συλλέγουν ενεργά πληροφορίες στη Δύση και μεταδίδουν αναφορές στα κεντρικά τους γραφεία στην Άγκυρα.
Το οκτασέλιδο έγγραφο, που αποκτήθηκε από το Nordic Monitor, αποκαλύπτει μόνο την κορυφή του παγόβουνου σε μια τεράστια επιχείρηση κατασκοπείας που διεξήχθη από πολλές τουρκικές υπηρεσίες πληροφοριών σε δεκάδες ξένες χώρες.
Το έγγραφο, το οποίο απαριθμεί 82 ανυποψίαστα άτομα ως στόχους, περιλαμβάνει μόνο αυτούς που έχουν ανατεθεί στη Γενική Διεύθυνση Ασφαλείας (Emniyet) παράρτημα της Άγκυρας. Αυτό συνεπάγεται ότι συνολικά, χιλιάδες άτομα είχαν προφίλ και οι πληροφορίες τους διαδόθηκαν στη συνέχεια σε επιπλέον 80 επαρχίες για περαιτέρω έρευνα.
Το έγγραφο αναφέρει χώρες όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Γαλλία, η Πολωνία, το Βέλγιο, η Ολλανδία, η Ελβετία, το Λουξεμβούργο και η Νορβηγία. Πρόσθετες χώρες καλύπτονται σε σχετικά έγγραφα.
Το εξώφυλλο που επισυνάπτεται στο έγγραφο, υπογεγραμμένο από τον αρχηγό της αστυνομίας Engin Aydın στην Άγκυρα, έχει εντολή στην αστυνομία να διεξάγει περαιτέρω έρευνες για τα άτομα των οποίων τα ονόματα συγκεντρώθηκαν στο εξωτερικό. Αυτό υποδηλώνει ότι όσοι έχουν προφίλ σε ξένες χώρες ενδέχεται να αντιμετωπίσουν κυρώσεις στην Τουρκία, συμπεριλαμβανομένων νομικών προβλημάτων, διοικητικών κυρώσεων, κατασχέσεων περιουσιακών στοιχείων και παρενόχλησης φίλων και μελών της οικογένειας που διαμένουν στην Τουρκία.
Η χρήση των τουρκικών πρεσβειών και προξενείων ως κόμβων πληροφοριών επιταχύνθηκε σημαντικά μετά τον διορισμό του Χακάν Φιντάν ως υπουργού Εξωτερικών το καλοκαίρι του 2023. Ο Φιντάν, ο οποίος προηγουμένως υπηρέτησε ως επικεφαλής της διαβόητης υπηρεσίας πληροφοριών της χώρας, του Εθνικού Οργανισμού Πληροφοριών (Milli İstihbarat Teşkilatı ή MIT), για μια δεκαετία, έπαιξε σημαντικό ρόλο βοηθώντας την κυβέρνηση Ερντογάν με δραστηριότητες όπως επιχειρήσεις ψευδούς σημαίας, εκστρατείες επιρροής και απαγωγές επικριτών για ανάκριση υπό βασανιστήρια σε άγνωστους μαύρους χώρους.
Ο Φιντάν έφερε μαζί του αρκετούς ανώτερους αξιωματικούς πληροφοριών από το MIT και τους τοποθέτησε στρατηγικά σε βασικούς ρόλους στο υπουργείο Εξωτερικών, μετατρέποντας ουσιαστικά τη διπλωματική υπηρεσία σε σημαντικό μηχανισμό πληροφοριών.
Η μυστική μονάδα πληροφοριών του υπουργείου Εξωτερικών, η Διεύθυνση Ασφάλειας και Έρευνας (γνωστή ως Araştırma ve Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü στα τουρκικά), υποβλήθηκε σε αναδιάρθρωση, με την Fatma Ceren Yazgan, μια μακροχρόνια πράκτορα των τουρκικών πληροφοριών, να διορίζεται ως επικεφαλής της διεύθυνσης. Ο Γιαζγκάν διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στο προφίλ των Τούρκων πρεσβευτών και διπλωματών, με αποτέλεσμα τελικά τη σύνοψη και την απότομη απομάκρυνση του ενός τρίτου των Τούρκων διπλωματών από την εξωτερική υπηρεσία το 2016.
Ο Πρόεδρος Ερντογάν εξαρτάται όλο και περισσότερο από τις υπηρεσίες πληροφοριών για τη διατήρηση του κατασταλτικού καθεστώτος του στην Τουρκία, την καταστολή των επικριτικών φωνών και την καταστολή των ομάδων της αντιπολίτευσης. Οι αυξημένες δραστηριότητες παρακολούθησης και συλλογής πληροφοριών στο εξωτερικό στοχεύουν στον εκφοβισμό των αντιπάλων στο εξωτερικό, στη διαιώνιση του κλίματος φόβου μεταξύ των ομάδων της τουρκικής διασποράς και στην επιρροή της εξωτερικής και εσωτερικής πολιτικής των χωρών υποδοχής.
Εμπειρογνώμονες πληροφοριών που μίλησαν με το Nordic Monitor πιστεύουν ότι η παρακολούθηση, η συλλογή πληροφοριών και η χαρτογράφηση της ρουτίνας στοχευμένων επικριτών μπορεί να υποδηλώνει ότι οι τουρκικές αρχές εξετάζουν το ενδεχόμενο να κλιμακώσουν τις επιχειρήσεις τους στο εξωτερικό, ενδεχομένως να περιλαμβάνουν βία, απαγωγές και ακόμη και δολοφονίες.
Την τελευταία δεκαετία η MIT έχει εμπλακεί σε πολλαπλές συνωμοσίες στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, οι οποίες περιελάμβαναν δολοφονίες, απόπειρες απαγωγής, εκστρατείες εκφοβισμού και επιχειρήσεις επιρροής. Σε ένα αξιοσημείωτο περιστατικό το 2013, τρεις γυναίκες που συνδέονται με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) — Sakine Cansız, Fidan Doğan και Leyla Söylemez — εκτελέστηκαν στο Παρίσι, σύμφωνα με πληροφορίες, κατόπιν εντολής του MIT.
Το χτύπημα πιστεύεται ότι ανατέθηκε στον Ömer Güney, έναν εμπιστευτικό προσωπικό που στρατολογήθηκε από το MIT. Μια ηχογράφηση που δημοσιεύτηκε στο διαδίκτυο τον Ιανουάριο του 2014 με τη φωνή του Γκιουνέι υποδηλώνει ότι η εντολή για τις δολοφονίες προήλθε από το MIT. Στην ηχογράφηση ακούγεται ο Γκιουνέι να συνομιλεί με δύο αξιωματούχους του MIT σε διαφορετικές στιγμές, παρέχοντάς τους λεπτομερείς πληροφορίες για τα σχέδιά του και τις προετοιμασίες του για τις δολοφονίες.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση Ερντογάν σχεδίαζε να απαγάγει τον Φετουλάχ Γκιουλέν, έναν Τούρκο κληρικό που κατοικεί στις ΗΠΑ και ενέπνευσε το κίνημα του Γκιουλέν, όπως αποκάλυψε η Wall Street Journal τον Νοέμβριο του 2017. συμπεριλαμβανομένης της διαφθοράς εντός της τουρκικής διοίκησης και της υποστήριξης της Τουρκίας σε ριζοσπαστικές τζιχαντιστικές ομάδες.
Σύμφωνα με την έκθεση, η Τουρκία και άλλοι χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες πληροφοριών τους για να αποκτήσουν πληροφορίες, να ασκήσουν επιρροή, να παρακολουθήσουν τους επικριτές τους ή να επιδιώξουν άλλα συμφέροντα, κυρίως λόγω του ρόλου της Γερμανίας στην ΕΕ, το ΝΑΤΟ και άλλους διεθνείς οργανισμούς.
Κατά την άποψη του γερμανικού υπουργείου Εσωτερικών, οι τουρκικές υπηρεσίες πληροφοριών και οι αρχές ασφαλείας αποτελούν αναπόσπαστα μέρη του τουρκικού κυβερνητικού μηχανισμού. Θεωρείται ότι διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο βοηθώντας τον Πρόεδρο Ερντογάν και το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) στην εφαρμογή των πολιτικών τους αποφάσεων.
Το γερμανικό υπουργείο Εσωτερικών πιστεύει ότι η μεγάλη τουρκική κοινότητα στη Γερμανία προσφέρει μοναδικές ευκαιρίες στις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες να συλλέξουν πληροφορίες. Υπογράμμισε επίσης ότι η ουσιαστική διπλωματική παρουσία που διατηρεί η Τουρκία είναι μια ακόμη ευκαιρία για απόκτηση πληροφοριών στη Γερμανία.
Ομοίως, η υπηρεσία πληροφοριών της Σουηδίας, Säpo, εξέδωσε προειδοποίηση στην ετήσια έκθεσή της στις 21 Φεβρουαρίου δηλώνοντας ότι ξένες δυνάμεις στοχεύουν συστηματικά τη Σουηδία για δραστηριότητες όπως «χαρτογράφηση ομάδων της αντιπολίτευσης, προσπάθειες επηρεασμού της σουηδικής λήψης αποφάσεων και σχεδιασμός επιθέσεων κατά ατόμων. στη Σουηδία.” Αν και η Τουρκία δεν κατονομαζόταν ρητά στην έκθεση, υπονοήθηκε έντονα ότι οι σουηδικές μυστικές υπηρεσίες παρακολουθούσαν τις δραστηριότητες των Τούρκων πρακτόρων και των αντιπροσώπων τους που δρούσαν σε σουηδικό έδαφος.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα σουηδικών μέσων ενημέρωσης, η Säpo έχει ερευνήσει τέτοιες δραστηριότητες στο παρελθόν, ιδίως σε σχέση με την παρακολούθηση ατόμων που φέρεται να συνδέονται με το κίνημα Γκιουλέν, μια ομάδα που είναι αντίθετη στην κυβέρνηση Ερντογάν.