Την 1η Ιανουαρίου2024 η λιανική αγορά ηλεκτρικού ρεύματος κάνει επανεκκίνηση. Οι οριζόντιες επιδοτήσεις καταργούνται και τα είδη τιμολογίων κατηγοριοποιούνται με χρώματα. Ωστόσο, σε αντίθεση με την περίοδο πριν την ενεργειακή κρίση, τα νοικοκυριά καλούνται να ελέγχουν και να συγκρίνουν τις τιμές κάθε πρώτη του μήνα και αντίστοιχα να μετακινούνται από τον έναν πάροχο στον άλλο.
Οι τελικές τιμές του Ιανουαρίου για τα πράσινα τιμολόγια θα ανακοινωθούν την Πρωτοχρονιά. Οι εταιρείες όμως έχουν ήδη δημοσιεύσει τις παραμέτρους, στοιχεία των οποίων μπορούν να αλλάζουν κάθε μήνα.
Για τον Γενάρη, αν η τιμή της χονδρικής παραμείνει ίδια, η κιλοβατώρα θα πωλείται στη λιανική από 14,5 έως 19 λεπτά ενώ μπορεί να ξεπεράσει τα 23 λεπτά αν η πληρωμή του λογαριασμού γίνει εκπρόθεσμα και χαθεί η έκπτωση συνέπειας.
Πράσινα Τιμολόγια
- Με τιμή χονδρικής: 11λεπτά/kWh
- Εύρος Λιανικής (ανά kWh): Από 14,5 λεπτά έως 19 λεπτά
- Χωρίς έκπτωση συνέπειας: 23,1 λεπτά
Τα 14,5 λεπτά αντιστοιχούν στο ποσό που πλήρωνε ο καταναλωτής τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο συμπεριλαμβανομένων και των κρατικών επιδοτήσεων. Τα 23,1 λεπρά όμως, είναι τιμή υπερδιπλάσια της χονδρικής.
Νέα δεδομένα δημιουργεί η απόφαση παρόχου να ρίξει την τιμή του σταθερού τιμολογίου στα 17,5 λεπτά ανά κιλοβατώρα.
Σταθερά (μπλε) τιμολόγια
- Τιμή ανά kWh – Aπό 17,5 λεπτά έως 68,9 λεπτά
Αναλυτές της αγοράς εκτιμούν ότι το μπλε τιμολόγιο θα υποχρεώσει τους παρόχους να χαμηλώσουν το περιθώριο κέρδους τους σε όλα τα ενεργειακά τους προϊόντα.
Μέχρι στιγμής, η πιο φθηνή κιλοβατώρα εντοπίζεται σε κίτρινα τιμολόγια. Η σύγκριση εταιρειών όμως δεν είναι δυνατή ούτε για τους ειδικούς.
Κίτρινα τιμολόγια
Το κίτρινο τιμολόγιο, στο οποίο περιλαμβάνονται τα τιμολόγια με κυμαινόμενη χρέωση προμήθειας, η τιμή μεταβάλλεται σύμφωνα με τις διακυμάνσεις της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (ρήτρα αναπροσαρμογής) και ανακοινώνεται στους καταναλωτές στο τέλος κάθε μήνα (ex post τιμολόγια).
- Με τιμή χονδρικής: 11λεπτά/kWh
- Λιανική: 13,55 λεπτά -17λεπτά
Όχι μόνο δεν έχουν ανακοινωθεί από όλους τους παρόχους, αλλά πολλές εταιρείες που διαφημίζουν προσφορές και δώρα, δεν αναγράφουν σε ευκρινές σημείο τον μαθηματικό τύπο υπολογισμού της τιμής. Αντίθετα, έχουν σε εμφανές σημείο τις χρεώσεις του Δεκεμβρίου με τις επιδοτήσεις, που δεν θα ισχύουν το νέο έτος.
Οι 70.000 οικιακοί καταναλωτές που έχουν έξυπνους μετρητές δεν έχουν ακόμα τη δυνατότητα να επιλέξουν πορτοκαλί τιμολόγιο, καθώς δεν έχουν ανακοινωθεί από καμία εταιρεία.
Το δυναμικό τιμολόγιο, με πορτοκαλί σήμανση, όπου και πάλι η τιμή μεταβάλλεται, αλλά προϋπόθεση για να προσφερθούν είναι η ύπαρξη «έξυπνου» μετρητή.
10 ερωτήσεις – απαντήσεις για τα νέα τιμολόγια
1. Γιατί έχουμε τόσο πολλά τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος;
Γιατί οι πάροχοι έχουν το δικαίωμα να έχουν όσα τιμολόγια θέλουν. Επίσης, γιατί η φύση του συστήματος αγορών ηλεκτρικής ενέργειας που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σύνθετη. Υπάρχει μία αγορά χονδρικής όπου η τιμή είναι κυμαινόμενη (αλλάζει διαρκώς, ανά ημέρα και ώρα). Υπάρχουν οι πάροχοι λιανικής, που αγοράζουν στη χονδρική και πωλούν στη λιανική, με πολλές διαφορετικές, εμπορικές πολιτικές. Επιπλέον, γιατί οι ανάγκες και οι επιθυμίες των καταναλωτών είναι πολύ διαφορετικές, ανάλογα με το προφίλ κάθε καταναλωτή (νοικοκυριό, επιχείρηση, ενεργοβόροι καταναλωτές κ.λπ.).
2. Τι είδους τιμολόγια υπάρχουν;
Κατ’ αρχάς, υπάρχουν τριών ειδών τιμολόγια (σταθερά, κυμαινόμενα και δυναμικά) και ο καταναλωτής (είτε πρόκειται για νοικοκυριό είτε για επιχείρηση) επιλέγει αυτό που κρίνει ότι είναι το πιο συμφέρον για εκείνον. Πιο συγκεκριμένα:
- Σταθερά είναι τα τιμολόγια ορισμένου χρόνου, με σταθερή τιμή χρέωσης για όλη την περίοδο της σύμβασης.
- Κυμαινόμενα είναι τα τιμολόγια τα οποία είναι συνδεδεμένα με την τιμή της χονδρεμπορικής στο χρηματιστήριο ενέργειας. Αυτά διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες: i. με καθορισμό τιμής εκ των προτέρων της περιόδου κατανάλωσης και ii. με καθορισμό τιμής εκ των υστέρων.
- Δυναμικά, τα οποία αφορούν στη δυνατότητα δυναμικής τιμολόγησης, με διαφορετικές τιμές -ακόμα και μέσα στη διάρκεια της ημέρας- με βάση τις τιμές της αγοράς. Προϋπόθεση για την επιλογή αυτών των τιμολογίων συνιστά η λειτουργία έξυπνου τηλεμετρούμενου μετρητή στην παροχή των καταναλωτών.
Για τη διευκόλυνση του καταναλωτή, τα τιμολόγια συνδέθηκαν με ένα χρώμα. Με το μπλε τα σταθερά, με το κίτρινο τα κυμαινόμενα και με το πορτοκαλί τα δυναμικά.
Σε αυτά τα τιμολόγια προστίθεται ειδικό τιμολόγιο, πράσινου χρώματος, που το ειδικό χαρακτηριστικό του είναι πως η δομή του θα είναι απλή και κοινή, επιτρέποντας τη συγκρισιμότητα, για όλους τους παρόχους. Σε αυτό θα μεταπέσουν όλοι οι καταναλωτές, την 1η Ιανουαρίου του 2024, οι οποίοι δεν θα έχουν επιλέξει -μέσα στο 2023- κάποιο συγκεκριμένο είδος τιμολογίου για τη μετάβασή τους την 1η.1.2024. Ωστόσο, με μια απλή δήλωση στον πάροχό τους έως 31/01/2024 μπορούν να παραμείνουν στο προηγούμενο τιμολόγιο. Επίσης, για όποιες αλλαγές τιμολογίων γίνουν στη συνέχεια ακολουθείται η συνήθης διαδικασία. Σημειώνεται πως το ειδικό, πράσινο τιμολόγιο, που θα διατίθεται από κάθε πάροχο, θα είναι ομοιόμορφο για όλους τους παρόχους.
3. Για ποιον λόγο εισάγεται αυτό το ειδικό, πράσινο τιμολόγιο;
Το βασικό πλεονέκτημα του πράσινου τιμολογίου είναι πως διευκολύνει, για πρώτη φορά, τη σύγκριση των τιμών μεταξύ παρόχων και τη διαφανή και απλοποιημένη πληροφόρηση των καταναλωτών για τις τιμές των παρόχων. Την 1η ημέρα κάθε μήνα η τιμή χρέωσης θα ανακοινώνεται στην ιστοσελίδα του εκάστοτε παρόχου και θα κοινοποιείται στην ΡΑΑΕΥ. Ο καταναλωτής θα γνωρίζει, στις αρχές του μήνα, τι πληρώνει στον πάροχο ηλεκτρικού ρεύματος, την τιμή χρέωσης του μήνα και, το κυριότερο, τι τιμές προσφέρουν όλοι οι υπόλοιποι πάροχοι.
4. Στο πράσινο τιμολόγιο η τιμή μέσα στον μήνα θα αλλάζει;
Όχι, ο καταναλωτής θα βλέπει μία τιμή κάθε 1η του μήνα, η οποία θα είναι «κλειδωμένη» για όλη τη διάρκεια του μήνα.
5. Μπορεί ο καταναλωτής να επιλέξει κάποιο άλλο τιμολόγιο από αυτό που έχει;
Ναι, ο καταναλωτής έχει τη δυνατότητα οποτεδήποτε το επιθυμεί να επιλέξει οποιοδήποτε προσφερόμενο τιμολόγιο, υπογράφοντας νέα σύμβαση με τον πάροχο της επιλογής του. Μόνη εξαίρεση αποτελούν τα σταθερά τιμολόγια, που από τη φύση τους έχουν μακροχρόνιες συμβάσεις. Η αλλαγή παρόχου ή τιμολογίου προμήθειας, δηλαδή, γίνεται οποτεδήποτε και δεν συνεπάγεται δικαίωμα αποζημίωσης του παρόχου λόγω της πρόωρης αποχώρησης του πελάτη, εκτός των περιπτώσεων διακοπής σύμβασης τιμολογίου σταθερής τιμής.
6. Γιατί έχουμε διαφορετικά χρώματα στα τιμολόγια;
Για να διευκολυνθεί ο καταναλωτής να κατανοήσει τη φύση των πολλών, διαφορετικών τιμολογίων, ώστε να μπορεί να συγκρίνει, καλύτερα, τα τιμολόγια μεταξύ των παρόχων.
7. Δεν είναι το σύστημα αυτό πολύ μπερδεμένο;
Ναι, το ευρωπαϊκό σύστημα ενέργειας είναι πολυσύνθετο και για τον καταναλωτή είναι λογικό ότι δεν υπάρχει χρόνος και διάθεση να ασχολείται, διαρκώς, με τον ποιον πάροχο θα επιλέξει. Γι’ αυτό και εισάγεται το πράσινο τιμολόγιο, στο οποίο χωρίς να ασχολείται, ιδιαιτέρως, ξέρει τα δύο πιο θεμελιώδη που τον ενδιαφέρουν: Πρώτον, ποια είναι η τιμή του μήνα και, δεύτερον, ποιος είναι ο πιο φθηνός του μήνα.
8. Θα πρέπει να αλλάζω κάθε μήνα πάροχο για να βρω τον φθηνότερο;
Έχετε το δικαίωμα να το κάνετε. Στο πράσινο τιμολόγιο παρακολουθείτε ποιος πάροχος είναι ο φθηνότερος κάθε μήνα και, αν δεν είστε ευχαριστημένος κάποιον μήνα ή μετά από κάποιους μήνες με τις τιμές που δίνουν οι πάροχοι, μπορείτε πάντα να αλλάξετε. Είναι λογικό ο καταναλωτής να μην μπαίνει στη διαδικασία, διότι είναι ταλαιπωρία, να αλλάξει πάροχο για μία διαφορά της τάξεως των 1-2 ευρώ τον μήνα. Είναι, επίσης, λογικό ότι αν βλέπει πως κάποιος είναι συστηματικά ακριβός, τον αφήνει και πάει σε κάποιον που είναι συστηματικά πιο φθηνός.
9. Γιατί εγώ, που έχω σταθερό, μπλε τιμολόγιο σε συγκεκριμένο πάροχο, δεν μπορώ να κάνω σύγκριση τιμών με τους υπόλοιπους παρόχους;
Σε αντίθεση με το ένα ειδικό (πράσινο) τιμολόγιο ανά πάροχο, στις υπόλοιπες κατηγορίες τιμολογίων οι πάροχοι μπορούν να παρέχουν περισσότερα του ενός τιμολόγια σε κάθε κατηγορία, συνδεδεμένα, πολλές φορές, είτε με υπηρεσίες είτε και με άλλα προϊόντα είτε με συνδυασμό αυτών. Επιπλέον, το ύψος του παγίου μπορεί να διαφέρει, σημαντικά, ανά πάροχο, γεγονός που μειώνει τον βαθμό συγκρισιμότητας των προσφερόμενων τιμών ενέργειας. Για τους λόγους αυτούς, η καθιέρωση του πράσινου τιμολογίου καθιστά πιο άμεση, εύκολη και διαφανή τη σύγκριση των τιμολογίων των διαφορετικών παρόχων.
10. Θα είναι διαθέσιμο κάποιο εργαλείο επαλήθευσης και σύγκρισης τιμών;
Στους λογαριασμούς ρεύματος (ηλεκτρονικούς και έντυπους) και στα άλλα μηνύματα και e-mails που θα αποστέλλουν οι πάροχοι στους καταναλωτές θα υπάρχει πλέον και ο κωδικός QR (θα σκανάρεται και θα διαβάζεται μέσω έξυπνου κινητού) και links τα οποία θα παραπέμπουν στον ιστότοπο δημοσίευσης του εργαλείου σύγκρισης τιμών της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ). Εκεί, οι καταναλωτές θα μπορούν να ενημερώνονται κάθε μήνα για την τιμή του ειδικού, κοινού τιμολογίου του παρόχου τους και να τη συγκρίνουν με το σύνολο των προσφερόμενων τιμολογίων.