Η Μουσουλμανική Αδελφότητα από την οποία επανήλθε η Χαμάς και η Τζαμάατ Ισλαμί που είναι η μητρική οργάνωση του τζιχαντισμού στο Πακιστάν, είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Του Δρ. Siegfried O. Wolf* / South Asia Democratic Forum
Είναι ευρέως γνωστό ότι η κρατική χορηγία της τρομοκρατίας είναι ένα ουσιαστικό εργαλείο στην εξωτερική και εσωτερική πολιτική του Πακιστάν. Η εμπλοκή των πρακτόρων του τομέα ασφαλείας του Ισλαμαμπάντ σε τρομοκρατικές επιθέσεις τόσο σε ινδικό όσο και σε αφγανικό έδαφος είναι αποδεδειγμένη . Λαμβάνοντας υπόψη ότι η χώρα είναι η βάση για πολλές περιφερειακές και παγκόσμιες ομάδες Τζιχαντιστών που απολαμβάνουν την καλή θέληση της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι τρομοκρατικές ομάδες σε άλλες περιοχές του κόσμου, όπως η Χαμάς στη Μέση Ανατολή, απολαμβάνουν επίσης τις συμπάθειες πολλών Πακιστανών. Έτσι, γινόμαστε μάρτυρες μιας σημαντικής λαϊκής αντίθεσης σε οποιαδήποτε μορφή εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ Ισλαμαμπάντ και Τελ Αβίβ. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο η χώρα δεν αναγνωρίζει το κράτος του Ισραήλ .
Ο μεταβατικός πρωθυπουργός Anwar ul Haq Kakar και ο προφανής « προσεκτικός τόνος » της κυβέρνησής του σχετικά με την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς κατά του Ισραήλ και την επακόλουθη ισραηλινή στρατιωτική απάντηση δεν μπορούν να μας αποσπάσουν από τα βαθιά ριζωμένα αντιισραηλινά αισθήματα που επικρατούν σε σημαντικά τμήματα της κοινωνίας του Πακιστάν. Εκτός από την έκφραση ανησυχιών για το « ανθρώπινο κόστος της κλιμάκωσης της κατάστασης » και την έκκληση για « διεθνή επέμβαση », ο « ασυνήθιστα μετρημένος τόνος » αποκαλύπτει γρήγορα τους περιορισμούς του και μπορεί κανείς να παρατηρήσει μια επιστροφή στην παραδοσιακά αντι-ισραηλινή και φιλοπαλαιστινιακή ρητορική του Ισλαμαμπάντ. Συγκεκριμένα, Πακιστανοί πολιτικοί κατηγορούν το Τελ Αβίβ για τη σύγκρουση, εκφράζουν συλλυπητήρια για τα θύματα των αντιτρομοκρατικών μέτρων του Ισραήλ και ταυτόχρονα αγνοούν τα θύματα και τις ζημιές της τρομοκρατίας της Χαμάς.
Ο μεταβατικός πρωθυπουργός Kakar αισθάνεται « συντετριμμένος» από τη βία », αλλά επίσης « θρηνεί για την ισραηλινή κατοχή της Δυτικής Όχθης » και επισημαίνει ότι «[η] λύση των δύο κρατών δεν σημαίνει καθόλου αποδοχή του Ισραήλ ως χωριστού κράτους ». Ο υπουργός Εξωτερικών Jalil Abbas Jilani προσθέτει ότι «[δεν] υπάρχει καμία αλλαγή, ούτε σκεφτόμαστε μια αλλαγή στην πολιτική μας σχετικά με το Ισραήλ». Με άλλα λόγια, ο Kakar και ο Jilani διατηρούν την πακιστανική πολιτική αμφισβήτησης της κυριαρχίας του Ισραήλ ως κράτος. Περιγράφοντας τις αντιτρομοκρατικές δραστηριότητες των ισραηλινών αμυντικών δυνάμεων ως «κατοχή» της Γάζας και «καταπίεση» [1] των Παλαιστινίων, ο Υπουργός Εξωτερικών αμφισβητεί ακόμη και το δικαίωμα του ισραηλινού κράτους και του λαού του για αυτοάμυνα.
Η μη αποδοχή από το Ισλαμαμπάντ του κράτους του Ισραήλ εκφράζεται καλύτερα με τα λόγια του γερουσιαστή Mushahid Hussain «[το] πρώτο μάθημα του πολέμου της Γάζας είναι ότι η λεγόμενη συζήτηση ή συζήτηση για την αναγνώριση του Ισραήλ στο Πακιστάν έχει θαφτεί, και δικαίως Έτσι’. Επιπλέον, ο ισχυρός πολιτικός (ο οποίος επί του παρόντος υπηρετεί ως Πρόεδρος της Επιτροπής Άμυνας της Γερουσίας) τόνισε ότι « [η αναγνώριση του Ισραήλ] δεν ήταν θέμα, και μόνο και μόνο επειδή ορισμένες αραβικές χώρες το κάνουν, δεν υπήρχε Δεν χρειάζεται, δεν απαιτείται από το Πακιστάν να το κάνει, γιατί έχουμε τη δική μας προοπτική για αυτό, που είναι πιο μακροχρόνια και παλαιότερη από την αραβική». Εδώ, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το Πακιστάν «απολαμβάνει πολύπλευρες σχέσεις συνεργασίας με όλα τα κράτη του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (ΣΣΚ)», αλλά το ζήτημα της αναγνώρισης του Ισραήλ δημιουργεί ένα δίλημμα για το Ισλαμαμπάντ. Από τη μία πλευρά, το Πακιστάν βασίζεται στην οικονομική υποστήριξη από τα κράτη του ΣΣΚ – κάτι που σαφώς δημιουργεί ορισμένες εξαρτήσεις. από την άλλη πλευρά, έχει μια μακροχρόνια θέση για το Παλαιστινιακό ζήτημαπου δεν επιτρέπει την υποστήριξη της προσέγγισης μεταξύ αρκετών αραβικών κρατών και του Ισραήλ, όπως προβλέπεται στις Ειρηνευτικές Συμφωνίες του 2020 του Αβραάμ που υπεγράφη στην Ουάσιγκτον. Ωστόσο, το τελευταίο συνέβαλε στην αποξένωση του Πακιστάν από ένα μεγάλο τμήμα του μουσουλμανικού κόσμου, το οποίο άλλαξε εντυπωσιακά τα τελευταία χρόνια. Το 2020, 31 από τα 57 μέλη του OIC (Οργανισμός Ισλαμικής Συνεργασίας) αναγνώρισαν το Ισραήλ, γεγονός που αποτελεί μια ανοδική τάση. Ωστόσο, το Ισλαμαμπάντ παρέμεινε αδιαπέραστο από αυτές τις εξελίξεις, παγιδευμένο σε παλιά πρότυπα. Ως εκ τούτου, πρέπει να υποθέσει κανείς ότι αντί να καταδικάσει τις φρικαλεότητες και τις ειδεχθείς τακτικές της Χαμάς, η ισραηλινή ένοπλη απάντηση –που δυσφημίζεται ως δυσανάλογη– θα χρησιμεύσει ως δικαιολογία για το Ισλαμαμπάντ να αγνοήσει τις διεθνείς εκκλήσεις να επανεξετάσει ριζικά την εχθρική προσέγγισή του προς το Ισραήλ.
Είναι ενδιαφέρον ότι πολλές από τις προαναφερθείσες δηλώσεις Πακιστανών πολιτικών γίνονται επί του παρόντος στα Ουρντού και δημοσιεύονται σε εγχώριες πλατφόρμες ειδήσεων [2] . Είναι προφανές ότι με μια έκφραση αισθημάτων υπέρ της Χαμάς, η πολιτική ηγεσία θέλει να απευθυνθεί σε ριζοσπαστικοποιημένους κληρικούς και στα ακροδεξιά τμήματα του πολίτη. Όχι μόνο η προσωρινή κυβέρνηση του Πακιστάν έχει εκφράσει τη συμπάθειά της για την πίστη της Γάζας – και στη συνέχεια για την πολιτική δύναμη της Χαμάς που επέλεξαν οι Παλαιστίνιοι για να διευθύνει τον θύλακα και τις υποθέσεις του. Οι « ισλαμικοί θρησκευτικοί ηγέτες του Πακιστάν στη χώρα εξέφρασαν επίσης υποστήριξη τόσο για την Παλαιστίνη όσο και για τη Χαμάς, ενώ επέκριναν τις πολιτικές του Ισραήλ έναντι των Παλαιστινίων». Αφού η Jamaat-e-Islami Pakistan (JeI) ανακοίνωσε μια « εβδομάδα αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη » από τις 9 έως τις 15 Οκτωβρίου, πόλεις όπως το Καράτσι και το Ισλαμαμπάντ και άλλες μεγάλες αστικές περιοχές έγιναν μάρτυρες μεγάλων διαδηλώσεων υπέρ της Παλαιστίνης τις τελευταίες ημέρες. Σύμφωνα με παρατηρητές, η ανώτατη ηγεσία του JeI και άλλοι θρησκευτικοί ηγέτες [3] κράτησαν σχετικά χαμηλό προφίλ εκφράζοντας τα αντι-ισραηλινά αισθήματά τους (εννοείται ως « καμία ανακοίνωση για συγκεντρώσεις «Θάνατος στο Ισραήλ» ». Ωστόσο, ηγέτες δεύτερης βαθμίδας όπως ο Liaqat Baloch, ο αναπληρωτής εμίρης του JeI, δεν το έκαναν, δηλώνοντας ότι «το Ισραήλ αποτελεί διαρκή απειλή για τη διεθνή ειρήνη και αποτελεί έλκος στο στήθος του πολιτισμένου κόσμου ». Το ότι οι σκληροπυρηνικοί θρησκευόμενοι συνεχίζουν να καταφέρονται εναντίον του Ισραήλ φαίνεται επίσης σε κοινή δήλωση πολλών κληρικών που δηλώνουν ότι «οι Παλαιστίνιοι μουτζαχεντίν έθαψαν την υπερηφάνεια του Ισραήλ στη σκόνη. Οι επιθέσεις των Παλαιστινίων μουτζαχεντίν στο Ισραήλ είναι μια αντίδραση ενάντια στη σιωνιστική επίθεση. Οι αιφνιδιαστικές επιθέσεις κατέστρεψαν την εντύπωση ότι το Ισραήλ είναι ανίκητο». Το εγκώμιο της Χαμάς και των τρομοκρατικών δραστηριοτήτων τους από τους κληρικούς του Πακιστάν υπογραμμίζει τη βαθιά εδραιωμένη ιδεολογική σύνδεση μεταξύ της Χαμάς και των ιδεατικών ριζών τους στη χώρα της Νότιας Ασίας. Ο Fabien Baussart, ιδρυτής και πρόεδρος της δεξαμενής σκέψης Κέντρο Πολιτικών και Εξωτερικών Υποθέσεων με έδρα το Παρίσι, επισημαίνει ότι «η ιδεολογική πηγή από την οποία ξεπήδησε η Χαμάς συνδέεται οργανικά με το Πακιστάν και τον τζιχαντιστικό προσανατολισμό του. Η Μουσουλμανική Αδελφότητα από την οποία επανήλθε η Χαμάς και η Τζαμάατ Ισλαμί που είναι η μητρική οργάνωση του τζιχαντισμού στο Πακιστάν, είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Αυτός ο ιδεολογικός δεσμός και η συγγένεια είναι μια από τις βάσεις της αναδυόμενης σχέσης μεταξύ του πακιστανικού κράτους και του παρακράτους της Χαμάς ».
Βλέπουμε λοιπόν ότι στοιχεία στο Πακιστάν προτιμούν να σταθούν δίπλα στη Χαμάς, τους δράστες της τρομοκρατίας, και όχι με τα θύματά της – το Ισραήλ και τους ανθρώπους που ζουν στο έδαφός του. Όσοι Πακιστανοί δεν συνειδητοποιούν ότι τρομοκρατικές οργανώσεις όπως η Χαμάς δεν εκπροσωπούν την υπόθεση των Παλαιστινίων. Στη Λωρίδα της Γάζας, η Χαμάς μπορεί να ενδιαφέρεται για τα δικά της κομματικά συμφέροντα, όπως η επίτευξη και η διατήρηση της εξουσίας, καθώς και η εξασφάλιση διεθνούς χρηματοδότησης μέσω της διάδοσης του τζιχαντισμού και της δημιουργίας αστάθειας εντός και εκτός της περιοχής. Αλλά αυτό είναι μόνο ένα μέρος της ιστορίας τους. Πρέπει να καταλάβουμε ότι η Χαμάς είναι μέρος ενός πολύ μεγαλύτερου φαινομένου, του αγώνα για μια παγκόσμια Τζιχάντ όπως οραματίστηκε η Μουσουλμανική Αδελφότητα και οι ομοϊδεάτες οργανώσεις.
Βιβλιογραφικές αναφορές:
Aamir, A. (2023, 12 Οκτωβρίου). Το Πακιστάν υιοθετεί προσεκτικό τόνο για το Ισραήλ, διαβάζουν οι ειδικοί μεταξύ των γραμμών. Nikkei Asia.
https://asia.nikkei.com/Politics/Israel-Hamas-war/Pakistan-adopts-careful-tone-on-Israel-experts-read-between-lines?utm_campaign=IC_asia_daily_free&utm_medium=email&utm_sourcet_link_content=NA ημερομηνία= 20231012190000&seq_num=9&si=7efccf07-b4d4-42b7-84e0-a7c362d783c2
Ahmed, ZS, & Abbas, K. (2023). Οι Συμφωνίες του Αβραάμ και το Πακιστάν. Τόμος XXX.
Φθινόπωρο, Νούμερο 3, Συμβούλιο Πολιτικής Μέσης Ανατολής. Ουάσιγκτον, DC: Συμβούλιο Πολιτικής Μέσης Ανατολής.
Baussart, F. (2021, 22 Ιουνίου). Το επικίνδυνο παιχνίδι μεταξύ Χαμάς και Πακιστάν. The Times of Israel.
Daily Times (2023, 9 Οκτωβρίου). Το Πακιστάν ζητά διεθνή παρέμβαση.
Durrani, A. (2020, Οκτώβριος). Συμφωνίες Αβραάμ: Συνέπειες και επιλογές για το Πακιστάν. Σύντομη Πολιτική. Ισλαμαμπάντ: Ινστιτούτο Πολιτικής Έρευνας του Ισλαμαμπάντ.
Geo News (2023, 7 Οκτωβρίου). Το «ανήσυχο» Πακιστάν ζητά τον τερματισμό των εχθροπραξιών μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων.
Giustozzi, A. (2023). Τζιχαντισμός στο Πακιστάν. Η Αλ Κάιντα, το Ισλαμικό Κράτος και οι Τοπικοί Μαχητές Αντόνιο. Bloomsbury Publishing.
Gul, A. (2023, 10 Οκτωβρίου). Οι συμφωνίες για τη σύγκρουση στη Γάζα πλήττουν τη συζήτηση στο Πακιστάν σχετικά με το αν θα αναγνωριστεί το Ισραήλ. Φωνή της Αμερικής.
Λατίφ, Α. (2023, 10 Οκτωβρίου). Χιλιάδες διαδηλώνουν στην πρωτεύουσα του Πακιστάν σε ένδειξη αλληλεγγύης στους Παλαιστίνιους. Anadolu Agency (AA).
MEMRI (2023, 10 Οκτωβρίου). Αντιδράσεις στο Πακιστάν για την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ – Υπηρεσιακός Πρωθυπουργός του Πακιστάν Anwar-ul-Haq Kakar: «Η λύση των δύο κρατών δεν σημαίνει καθόλου αποδοχή του Ισραήλ ως χωριστού κράτους». Jamaat-e-Islami Πακιστάν: «Το Ισραήλ είναι μια συνεχής απειλή για τη διεθνή ειρήνη και είναι ένα έλκος στο στήθος του πολιτισμένου κόσμου». Ουάσιγκτον, DC: The Middle East Media Research Institute (MEMRI).
Mishra, S., & Sharma, S. (2019, 19 Φεβρουαρίου). Hot Takes: Contemplating the India’s Response to the Pulwama Attack. South Asian Voices. Ουάσιγκτον, DC: Stimson Center.
Wolf, SO (2017). Το Πακιστάν και η κρατική τρομοκρατία στη Νότια Ασία. Στο: Paulo Casaca, Siegfried O. Wolf (Επιμ.). Terrorism Revisited (σελ. 109-155), Springer.
Wolf, SO (2023, 10 Ιανουαρίου). Η αποτυχία του Πακιστάν στο Αφγανιστάν. Η αποτυχία του Πακιστάν στο Αφγανιστάν. Σχόλιο SADF, αριθ. 249. Βρυξέλλες: Δημοκρατικό Φόρουμ Νότιας Ασίας (SADF).
DOI: 10.48251/SADF.ISSN.2406-5617.C249
[1] Ο υπουργός Εξωτερικών του Πακιστάν Jilani δήλωσε στο X ότι «Το Πακιστάν ανησυχεί βαθιά για την κλιμακούμενη εχθρότητα στη Μέση Ανατολή και την απώλεια αθώων ζωών. Στεκόμαστε αλληλέγγυοι με τους Παλαιστίνιους και ζητάμε να σταματήσει άμεσα η βία και η καταπίεση από τις ισραηλινές δυνάμεις κατοχής».
[2] Συγκεκριμένα, στην ουρντού καθημερινή Roznama Jang («Καθημερινός Πόλεμος»), που αναφέρεται από το MEMRI .
[3] Για παράδειγμα, ο κληρικός και πολιτικός Maulana Fazal-ur-Rehman, επικεφαλής του Jamiat Ulema-e-Islam (F), του κορυφαίου ισλαμικού πολιτικού κόμματος στη χώρα και μέρος του πρώην κυβερνώντος συνασπισμού του τότε πρωθυπουργού Shehbaz Sharif, ζήτησε από τους Παλαιστίνιους να σεβαστούν τα ανθρώπινα δικαιώματα των Ισραηλινών
*O Δρ. Siegfried O. Wolf, είναι Διευθυντής Έρευνας στο SADF (Συντονιστής στο Πρόγραμμα Έρευνας για τη Δημοκρατία). Σπούδασε στο Ινστιτούτο Πολιτικής Επιστήμης (IPW) και στο Ινστιτούτο Νότιας Ασίας (SAI), και σε δύο στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης. Επιπλέον, είναι μέλος (συνεργαζόμενος ερευνητής) του SAI καθώς και πρώην ερευνητής στο IPW και στο Centre de Sciences Humaines (Νέο Δελχί, Ινδία). Ο Wolf εργάστηκε ως σύμβουλος στην περιοδική στρατηγική ανεξάρτητη έρευνα και αξιολόγηση των θεμάτων Αφγανιστάν-Πακιστάν, υπό την αιγίδα του ΝΑΤΟ.
infognomonpolitics.gr