Στις 18 Ιουλίου, ο ανώτατος δικαστής του Πακιστάν (CJP) Umar Ata Bandial παρατήρησε ότι «οι άμαχοι δεν πρέπει να υποβάλλονται σε αυστηρότητα και σκληρότητα των στρατιωτικών δικαστηρίων» και ότι τέτοιες δίκες δεν ήταν σύμφωνα με το Σύνταγμα.1 Μια τέτοια παρατήρηση ήρθε μετά την απόφαση της κυβέρνησης σε συνδυασμό με τον στρατό του Πακιστάν να δικαστούν πάνω από 100 πολίτες που συνελήφθησαν για επιθέσεις σε κυβερνητικά κτίρια και στρατιωτικές εγκαταστάσεις μέσω στρατιωτικών δικαστηρίων.
Το Πακιστάν στερείται πολιτικής σταθερότητας από τότε που ο πρώην πρωθυπουργός Imran Khan αποκλείστηκε από το κοινοβούλιο μέσω πρότασης δυσπιστίας τον Απρίλιο του 2022. Ο ηγέτης του Πακιστάν Tehreek-e-Insaf (PTI) κατηγορήθηκε στη συνέχεια βάσει του αντιτρομοκρατικού νόμου. αποκλείστηκε από το δικαίωμα υποψηφιότητας για πέντε χρόνια και πυροβολήθηκε επίσης στο πόδι κατά τη διάρκεια συγκέντρωσης διαμαρτυρίας στο Παντζάμπ.2 Στη συνέχεια συνελήφθη τον Μάιο του 2023, μετά από τις οποίες ξέσπασαν εκτεταμένες διαδηλώσεις, οι οποίες μετατράπηκαν σε συγκρούσεις και επιθέσεις υποστηρικτών του PTI σε κυβερνητικά κτίρια και στρατιωτικές εγκαταστάσεις.3 Παρόλο που ο Khan αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση, το προσωπικό ασφαλείας συνέλαβε χιλιάδες διαδηλωτές, από τους οποίους η κυβέρνηση αποφάσισε να διενεργήσει δίκες με πάνω από 100 από αυτούς μέσω στρατιωτικών δικαστηρίων.4 Η απόφαση ελήφθη μετά από συνάντηση της Εθνικής Ασφάλειας Επιτροπή (NSC) στις 16 Μαΐου για να δικάσει τους διαδηλωτές βάσει του νόμου περί στρατού και του νόμου περί επίσημων μυστικών. επικυρώθηκε γρήγορα κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του ομοσπονδιακού υπουργικού συμβουλίου υπό την προεδρία του πρωθυπουργού Shehbaz Sharif στις 19.7 Μαΐου
Η απόφαση οδήγησε σε σημαντικές συζητήσεις σχετικά με τη νομιμότητα τέτοιων διαδικασιών σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Ο Ομοσπονδιακός Υπουργός Δικαιοσύνης και Δικαιοσύνης του Πακιστάν, Azam Nazeer Tarar, δικαιολόγησε την απάντηση της κυβέρνησης υποστηρίζοντας ότι η διαμαρτυρία δεν ήταν πολιτική. Σημείωσε, «Σε ορισμένα σημεία χρησιμοποίησαν τις βόμβες βενζίνης… εάν μια ομάδα ατόμων με εγκληματική πρόθεση προκαλέσει ζημιές, ενώ εγκληματικά καταπατούσε δημόσια περιουσία και την πυρπόλησε, διαπράττουν εμπρησμό. Αυτό θα ήταν μια πράξη τρομοκρατίας».8 Αναφέρθηκε επίσης στις διαμαρτυρίες στις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου ή στις τρομοκρατικές επιθέσεις που πραγματοποιήθηκαν από τους Tehreek-e-Taliban Pakistan (TTP).9 Ο Imran Khan, μαζί με τον πρώην CJP Jawwad S. Ο Khawaja και μερικοί άλλοι, κατέθεσαν αναφορά στο Ανώτατο Δικαστήριο ζητώντας το να κηρύξει παράνομες τις στρατιωτικές δίκες, οι διαδικασίες για τις οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές.10 Η κυβέρνηση προέτρεψε το Ανώτατο Δικαστήριο να απορρίψει όλες τις αναφορές για το θέμα. αναφέροντας το άρθρο 245 του Συντάγματος, σύμφωνα με το οποίο «οι ένοπλες δυνάμεις έχουν επιφορτιστεί με την υποχρέωση να υπερασπιστούν το Πακιστάν έναντι εξωτερικής επίθεσης ή απειλής πολέμου».11 Ο Γενικός Εισαγγελέας του Πακιστάν (AGP) ενημέρωσε το δικαστήριο ότι «εκ πρώτης όψεως η καταδίκη δεν θα συνεπαγόταν θανατική ποινή, προσθέτοντας ότι οι λόγοι για τις αποφάσεις των στρατοδικείων θα καταγραφούν επίσης και ότι οι ύποπτοι θα μπορούσαν να προσλάβουν τον συνήγορο της επιλογής τους».12
Οι στρατιωτικές δίκες στη χώρα διεξάγονται παραδοσιακά κεκλεισμένων των θυρών, στερώντας τους πολίτες από βασικά δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένης της ανάθεσης συμβάσεων με δικηγόρο της επιλογής τους. «Ιδρύονται στρατιωτικά δικαστήρια με σκοπό την τιμωρία του στρατιωτικού προσωπικού».14 Η χρήση στρατιωτικών δικαστηρίων στο Πακιστάν για να δικάσουν πολίτες εγκρίθηκε αρχικά το 2015 μέσω της ψήφισης του νόμου του Συντάγματος (Εικοστή πρώτη Τροποποίηση), 2015 και του Πακιστανικού Στρατού ( Τροποποίηση) Νόμος, 2015.15 Συγκεκριμένα, το τμήμα 2(δ) του PAA εξουσιοδότησε τα στρατιωτικά δικαστήρια να δικάσουν «αμάχους που αντιμετωπίζουν κατηγορίες για τρομοκρατία ή υποκίνηση τρομοκρατικής δραστηριότητας».16 την ανάγκη για ταχεία δικαιοσύνη για την καταπολέμηση της απειλής. Τον Δεκέμβριο του 2014, έξι μαχητές των Tehreek-e-Taliban Pakistan (TTP) επιτέθηκαν σε σχολείο στην Πεσαβάρ, σκοτώνοντας 150 μαθητές και το προσωπικό. Στη συνέχεια, τον Ιανουάριο του 2015, η κυβέρνηση ενέκρινε νομοσχέδιο που εξουσιοδοτεί τον στρατό να διεξάγει δίκες που σχετίζονται με την τρομοκρατία για περίοδο δύο ετών.17
Ωστόσο, αυτή δεν ήταν η πρώτη φορά που η χώρα έπαιζε με την ιδέα της ίδρυσης στρατιωτικών δικαστηρίων. Δύο προηγούμενες περιπτώσεις περιελάμβαναν μία φορά μετά τις εκλογές του 1977 όταν ο Zulfikar Ali Bhutto είχε συγκροτήσει «Συνοπτικά Στρατοδικεία» ως απάντηση στην αναταραχή των κομμάτων της αντιπολίτευσης και μια άλλη φορά το 1998 όταν ο Nawaz Sharif προσπάθησε να ιδρύσει στρατιωτικά δικαστήρια στη Σίντ μέσω διατάγματος.18 Και στις δύο περιπτώσεις, το Δικαστήριο έκρινε τέτοιες ενέργειες αντισυνταγματικές, με αποτέλεσμα να μην έχουν κανένα νομικό αποτέλεσμα. Αξίζει να σημειωθεί ότι και οι δύο απόπειρες ακολουθήθηκαν από στρατιωτικό πραξικόπημα.