Παρά την επιμονή της Κίνας ότι είναι ενάντια στην «ηγεμονία» – κοιτάζοντας τις ΗΠΑ ενώ το λέει – στο Πεκίνο σίγουρα αρέσει να προωθεί τη δική του εκδοχή της παγκόσμιας ασφάλειας. Μπορεί να διατυπώνει το όραμά του με λαμπερά συνθήματα, αλλά ένας κόσμος φτιαγμένος στο καλούπι της Κίνας θα ήταν τρομακτικός.
Μπορεί να διατυπώνει το όραμά του με λαμπερά συνθήματα, αλλά ένας κόσμος φτιαγμένος στο καλούπι της Κίνας θα ήταν τρομακτικός.
Στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ τον Ιανουάριο του 2022, ο Πρόεδρος Xi Jinping επανέλαβε το πολυπολικό του όραμα για «ειρηνική συνύπαρξη» και «win-win αποτελέσματα», που απαιτεί την εγκατάλειψη μιας «ψυχροπολεμικής νοοτροπίας» και την αποχή από την κατασκευή «παράλληλων συστημάτων». Ο Σι επέκρινε επίσης «αποκλειστικούς μικρούς κύκλους ή μπλοκ» που ευθύνονται για την πόλωση του κόσμου.
Προηγουμένως, ο Σι είχε ζητήσει «ασφάλεια χωρίς αποκλεισμούς» στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού και το Πεκίνο χρησιμοποιεί τακτικά συνθήματα όπως «συνεργασία win-win» και «μια κοινότητα με κοινό όραμα για την ανθρωπότητα».
Στη συνέχεια, στην βιντεοσκοπημένη κεντρική ομιλία του στο Φόρουμ του Μποάο για την Ασία στις 21 Απριλίου, ο Σι ανακοίνωσε την ίδρυση από την Κίνα μιας Παγκόσμιας Πρωτοβουλίας Ασφάλειας για την «προώθηση της ασφάλειας για όλους στον κόσμο». Η ομιλία του Xi περιλάμβανε την αρχή της «αδιαίρετης ασφάλειας» για την οικοδόμηση «ισορροπημένης, βιώσιμης και αποτελεσματικής» διεθνούς αρχιτεκτονικής ασφάλειας.
Η γλώσσα της «αδιαίρετης ασφάλειας» είναι πιο αξιοσημείωτη, καθώς χρονολογείται από τις Συμφωνίες του Ελσίνκι του 1975 κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Χρησιμοποιώντας μια τέτοια γλώσσα, η Κίνα απλώς παπαγαλίζει αυτό που υποστηρίζει ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, ότι οι ΗΠΑ και η Ευρώπη δεν πρέπει να ενισχύσουν «τη δική τους ασφάλεια σε βάρος της ασφάλειας άλλων χωρών».
Φυσικά, ο Πούτιν δικαιολογεί την αντίθεσή του στην παρουσία του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη, αν και κατά ειρωνικό τρόπο οι δικές του ενέργειες έχουν προκαλέσει περαιτέρω επέκταση του ΝΑΤΟ.
Η ομιλία του Xi στο Φόρουμ του Μποάο απαριθμούσε «έξι δεσμεύσεις»: (1) Τηρείτε το όραμα της «κοινής, συνολικής, συνεργατικής και βιώσιμης ασφάλειας και κοινής συνεργασίας για την προώθηση της παγκόσμιας ειρήνης και ασφάλειας». (2) Παραμείνετε προσηλωμένοι στον αμοιβαίο σεβασμό της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας όλων των χωρών και στη μη ανάμειξη στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων κρατών. (3) Ακολουθήστε τον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, απορρίψτε τη νοοτροπία του Ψυχρού Πολέμου και εναντιωθείτε στην αντιπαράθεση μεταξύ των αντίπαλων μπλοκ. (4) Να σέβονται τις νόμιμες ανησυχίες για την ασφάλεια όλων των εθνών και να υποστηρίζουν την αρχή της αδιαίρετης ασφάλειας. (5) Επίλυση διαφορών μέσω διαλόγου, αντίθεση στη «δικαιοδοσία με μακροπρόθεσμο χέρι» ή μονομερείς κυρώσεις. και (6) Επιμείνετε στον κοινό συντονισμό για τη διαχείριση παραδοσιακών και μη παραδοσιακών προκλήσεων ασφάλειας (π.χ. τρομοκρατία, ασφάλεια στον κυβερνοχώρο και κλιματική αλλαγή).
Όποιος γνωρίζει την κινεζική πολιτική θα παρατηρήσει την επανάληψη των αγαπημένων φράσεων της Κίνας στα παραπάνω. Πίσω από αυτό είναι η αφήγηση ότι η Κίνα είναι μια δύναμη για το καλό, υπέρμαχος της πολυμέρειας και της ασφάλειας χωρίς αποκλεισμούς, ενώ οι ΗΠΑ είναι ένας επικίνδυνος ηγεμόνας κολλημένος στον Ψυχρό Πόλεμο.
Αυτό απηχεί ακριβώς το επιχείρημα του Πούτιν, ότι η εισβολή του στην Ουκρανία ήταν μια αναπόφευκτη και απαραίτητη αντίδραση στην επέκταση του ΝΑΤΟ. Το Πεκίνο ενορχήστρωσε ακόμη και μια εκστρατεία εκπαίδευσης σε εθνικό επίπεδο για να επιβάλει αυτή την ίδια αφήγηση στον πληθυσμό της Κίνας. Καθώς ο Σι ενισχύει τη Ρωσία και επικροτεί σιωπηλά την εισβολή του Πούτιν, το Πεκίνο αναφέρεται όλο και περισσότερο στην «αδιαίρετη ασφάλεια» στην Ευρώπη και μακρύτερα.
Ωστόσο, η «Παγκόσμια Πρωτοβουλία Ασφάλειας» του Xi είναι μάλλον νεφελώδης και θα χρειαστεί χρόνος για να πιάσει η ιδέα σε όλο τον κόσμο, αν συμβεί καθόλου. Ομοίως, όταν ο Xi ανακοίνωσε την Πρωτοβουλία του Belt and Road (BRI) το 2013, συνάντησε τη χλιαρή αντίδραση από τους ξένους, επειδή κανείς δεν ήξερε πραγματικά τι σήμαινε αυτή και τα συνθήματα που σχετίζονται με αυτήν. Αυτό είναι χαρακτηριστικό των προσπαθειών της κινεζικής εξωτερικής διπλωματίας.
Όπως σημείωσε ο John S. Van Oudenaren για το The Jamestown Foundation, ένα think-tank με έδρα τις ΗΠΑ, «Αντί να δεσμευτεί σε επίσημες διμερείς ή πολυμερείς συμμαχίες συνθηκών, η Κίνα προτιμά να διατηρεί ένα ιεραρχικό δίκτυο στρατηγικών συνεργασιών». Ένα παράδειγμα είναι ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO). Προφανώς, η Κίνα θα επιχειρήσει να εισαγάγει την Παγκόσμια Πρωτοβουλία Ασφάλειας ως πρόσθετο επίπεδο που φέρνει μια στρατιωτική διάσταση στις υπάρχουσες διακρατικές προσπάθειες.
Ο Van Oudenaren συνόψισε: «Υπό τον Xi, η ΛΔΚ έχει εγκαταλείψει αυτήν την προσέγγιση του δενγκιστικού «κρυφτού και μένει» και προσπάθησε να γίνει ηγετική φωνή σε όλες τις πτυχές των ανθρώπινων υποθέσεων, συμπεριλαμβανομένης της παγκόσμιας ασφάλειας… Ωστόσο, το κίνητρο της τρέχουσας ηγεσίας της ΛΔΚ να αναπτύξει την Κίνα Το να γίνει ένας διεθνής ηγέτης προέρχεται περισσότερο από τον αγκάλιασμα του στρατηγικού ανταγωνισμού του Xi με τις ΗΠΑ παρά από οποιοδήποτε προληπτικό όραμα για τις παγκόσμιες υποθέσεις. Από πολλές απόψεις, η προώθηση εναλλακτικών λύσεων από την Κίνα στο κυρίαρχο διεθνές σύστημα ισοδυναμεί με μια περίπλοκη προσπάθεια να απομονωθεί το σύστημα του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος (ΚΚΚ) από εξωτερικές γεωπολιτικές απειλές.