To περιοδικό Forbes σε άρθρο του Paul Iddon τονίζει ότι δύο ξεχωριστά περιστατικά φέτος που αφορούν ένα αμερικανικό υποβρύχιο και ένα αεροπλανοφόρο υποδηλώνουν ότι η Τουρκία είναι επιφυλακτική για την παρουσία του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ κοντά στις ακτές της στην Ανατολική Μεσόγειο. Δημοφιλείς συνωμοσίες στα τουρκικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης σχετικά με τον δόλιο σκοπό της ναυτικής παρουσίας των ΗΠΑ κοντά στα ύδατα της Τουρκίας υποδηλώνουν επίσης ότι τουλάχιστον ένα τμήμα του τουρκικού κοινού αισθάνεται εχθρικό για αυτόν. Είναι όμως αλήθεια αυτό;
ΠΗΓΗ HELLAS JOURNAL
ΤΙΤΛΟΣ: Does Turkey Have A Problem With The U.S. Navy? Έχει πρόβλημα η Τουρκία με το ναυτικό των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο; Στις αρχές Απριλίου, το USS San Juan (SSN-751), ένα υποβρύχιο κλάσης Λος Άντζελες, ελλιμενίστηκε στη Λεμεσό της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η (παράνομη) “Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου” (“ΤΔΒΚ”) (sic), μια αυτονομιστική πολιτική οντότητα που μόνο η Τουρκία αναγνωρίζει, όπως αναμενόταν καταδίκασε την κίνηση. Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε αμέσως μια δήλωση εκφράζοντας «σθεναρή υποστήριξη» για την καταδίκη της (παράνομης) “ΤΔΒΚ” (sic).
Αυτό δεν ήταν το μόνο περιστατικό σχετικά με την αγκυροβόληση ενός πλοίου του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ, στο οποίο η Άγκυρα αντιτάχθηκε τους τελευταίους μήνες. Μετά τον τραγικό σεισμό που κατέστρεψε την Τουρκία τον Φεβρουάριο, οι ΗΠΑ πρόσφεραν ανθρωπιστική βοήθεια, αποστέλλοντας το αεροπλανοφόρο George H.W. Bush. Τούρκοι εθνικιστές, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων δημοσιογράφων, τοποθετήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εκφράζοντας έντονη αντίθεση και προωθώντας θεωρίες συνωμοσίας σχετικά με την παρουσία του αεροπλανοφόρου.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου εξέδωσε δήλωση που απορρίπτει την προοπτική ελλιμενισμού του αμερικανικού αεροπλανοφόρου στην Τουρκία. «Εμείς αποφασίζουμε ποιος θα έρθει ή όχι στα χωρικά ύδατα της Τουρκίας», είπε, σύμφωνα με τουρκικά ΜΜΕ. «Δεν υπήρχε τέτοιο αίτημα από την Αμερική. Ακόμα κι αν ήρθε τέτοιο αίτημα, δεν χρειάζεται. Δεν θα το επιτρέψουμε».
Ο Ryan Gingeras, ειδικός σε θέματα Τουρκίας και καθηγητής στο Τμήμα Εθνικής Ασφάλειας στη Naval Postgraduate School, δεν πιστεύει ότι τέτοια περιστατικά αντικατοπτρίζουν τη γενική τουρκική διένεξη ως προς το Ναυτικό των ΗΠΑ στην περιοχή. «Δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι υπάρχει μια γενικά αρνητική αντίληψη (στην Τουρκία) για το Ναυτικό των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο», είπε στον αρθρογράφο.
«Η Άγκυρα πολύ συγκεκριμένα, ωστόσο, δεν επιθυμεί καμία ξένη δύναμη να δημιουργήσει ισχυρότερους στρατιωτικούς δεσμούς με την Κυπριακή Δημοκρατία», είπε. «Αλλιώς, το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ συνεργάζεται και αλληλοεπιδρά τακτικά με τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις».
Παρόλο που οι ΗΠΑ και η Τουρκία μπορεί να έχουν διαφωνίες πολιτικής, ο Gingeras επανέλαβε ότι αυτό δεν σημαίνει ότι η Τουρκία είναι «γενικά εχθρική» προς την αμερικανική ναυτική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι θεωρίες συνωμοσίας σχετικά με τις προθέσεις του στρατού των ΗΠΑ στην περιοχή και προς την Τουρκία δεν είναι κάτι καινούργιο.
Η ευρεία αντίθεση στον πόλεμο του Ιράκ τροφοδότησε το αντιαμερικανικό αίσθημα και τις θεωρίες συνωμοσίας στην Τουρκία. Όταν οι πύραυλοι κρουζ Tomahawk που εκτοξεύθηκαν από το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ έχασαν τους στόχους τους στο Ιράκ και συνετρίβησαν στη νοτιοανατολική Τουρκία κατά την εισβολή του 2003, οι κάτοικοι πίστεψαν ότι ήταν σκόπιμη ενέργεια, με στόχο την τιμωρία της Τουρκίας επειδή δεν υποστήριξε τον πόλεμο στο Ιράκ.
Στις 4 Ιουλίου 2003, στρατιώτες των ΗΠΑ στο Ιρακινό Κουρδιστάν συνέλαβαν στρατιωτικό προσωπικό της Τουρκίας που φέρεται να σχεδίαζε να δολοφονήσει έναν τοπικό κυβερνήτη, για να αποσταθεροποιήσει την περιοχή ως πρόσχημα για τουρκική στρατιωτική επέμβαση. Το επόμενο έτος, ένα τουρκικό μυθιστόρημα που απεικονίζει έναν πόλεμο μεταξύ Τουρκίας και Ηνωμένων Πολιτειών έγινε αμέσως μπεστ σέλερ, κυρίως λόγω της οργής στην Τουρκία για τον πόλεμο στο Ιράκ.
Την 1η Οκτωβρίου 1992, δύο πύραυλοι των ΗΠΑ Sea Sparrow, που εκτοξεύτηκαν από το αμερικανικό αεροπλανοφόρο Saratoga κατά τη διάρκεια άσκησης στο Αιγαίο, έπληξαν το TCG Muavenet, ένα τουρκικό αντιτορπιλικό. Οι πύραυλοι σκότωσαν επτά μέλη του τουρκικού ναυτικού, συμπεριλαμβανομένου του καπετάνιου του πλοίου, και τραυμάτισαν άλλους 22. Οι Τούρκοι δεν πίστεψαν την αμερικανική εξήγηση ότι το περιστατικό ήταν απλώς ένα ατύχημα.
Ο Suleyman Ozeren, καθηγητής στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο και συνεργάτης στο Orion Policy Institute, σημείωσε ότι το περιστατικό Muavenet και το γεγονός της κουκούλας (Hood event) «έγιναν βαθιά αισθητά από τον τουρκικό λαό και άφησαν βαθιά σημάδια». Ωστόσο, υποστήριξε ότι αυτά τα ιστορικά περιστατικά από μόνα τους δεν εξηγούν το σημερινό αντιαμερικανικό αίσθημα στην Τουρκία.
«Το κυβερνών AKP έχει διττή προσέγγιση για τις Ηνωμένες Πολιτείες εδώ και χρόνια», είπε ο Ozeren. «Ενώ οι αξιωματούχοι του ΑΚΡ και ο Ερντογάν πίεζαν για αντιαμερικανισμό στην Τουρκία, ενεργούσαν προσεκτικά για να μην δοκιμάσουν υπερβολικά την υπομονή των Ηνωμένων Πολιτειών. Η στρατηγική πολλών ετών έχει χειροτερέψει τα τελευταία χρόνια».
Ως μέρος αυτής της στρατηγικής, ο Ερντογάν και το AKP προσπάθησαν να εκτρέψουν την ευθύνη για κρίσεις ή σκάνδαλα, επιτιθέμενοι στις ΗΠΑ ή υποκινώντας τον αντιαμερικανισμό για να αποσπάσουν την προσοχή και την οργή του κοινού. «Έτσι, η παραπληροφόρηση σχετικά με την παρουσία του αεροπλανοφόρου USS George H.W. Bush και η σύνδεσή του με τον καταστροφικό σεισμό ήταν μια εύκολη υπόθεση για το AKP, για να εκτρέψει τη δημόσια κατακραυγή από την καταστροφή διαχείρισης έκτακτης ανάγκης του AKP», είπε ο Ozeren.
Επεσήμανε επίσης τη «βαθιά δυσπιστία» που έχει εμφανιστεί μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Τουρκίας υπό τον Ερντογάν. Αυτή η δυσπιστία οφείλεται εν μέρει στον «επιθετικό στρατιωτικό ακτιβισμό της Άγκυρας», που έχει απομονώσει περαιτέρω τη χώρα. «Σε απάντηση στις ενέργειες της Άγκυρας, οι ΗΠΑ έχουν μετατοπίσει και επανατοποθετήσει τις μακροχρόνιες περιφερειακές πολιτικές τους, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου και της Ελλάδας», δήλωσε ο Ozeren.
«Είναι η περίοδος των εκλογών στην Τουρκία και αντιμετωπίζοντας οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές κρίσεις, δεν θα ήταν έκπληξη να δούμε τον Ερντογάν να χρησιμοποιεί συνωμοσίες και να επιτίθεται στις ΗΠΑ τις επόμενες ημέρες».